De Leesclubassistent leest Libris | Grand Hotel Europa

Door Frank Hockx

Grand Hotel Europa

Pfeijffer diagnosticeert de tijdgeest in een kolossale roman met Europa als speelveld

‘De toekomst van Europa is het Europa dat nu al een realiteit is. Europa is het recreatiegebied voor de rest van de wereld,’ zegt een van de personages in Grand Hotel Europa. Het is – overdrachtelijk – ook een zelfdiagnose. Alle personages in deze roman zitten immers op verschillende manieren vast aan hun verleden. Voor toekomst is geen plek meer. Het Avondland is vergrijsd en improductief. Geschiedenis is het voornaamste dat Europa nog te bieden heeft. En geschiedenis trekt toerisme. Maar dit verontrustende en au fond weemoedige gegeven krijgt in Grand Hotel Europa zijn beslag in een wervelende en hilarische roman met een tragische liefdesgeschiedenis als hoofdmoot.

De Libris Literatuur Prijs 2019 - de shortlist

• Jan van Aken – De ommegang, Querido
• Bregje Hofstede – Drift, Das Mag
• Ilja Leonard Pfeijffer – Grand Hotel Europa, De Arbeiderspers
• Esther Gerritsen – De trooster, De Geus
• Rob van Essen – De goede zoon, Atlas Contact
• Johan de Boose – Het vloekhout, De Bezige Bij

De bekendmaking van de winnaar van de Libris Literatuur Prijs 2019 is op 6 mei.

Naar het Libris Literatuur Prijs-kanaal op Hebban

De discussievragen

1. Het ‘Grand Hotel Europa’ uit de titel is uiteraard een symbolische locatie, waarvan in de roman alleen een keer wordt gezegd dat het ver van Venetië ligt. Wat zou jij een passende plek vinden om een dergelijk hotel te situeren?

2. De vaste bewoners van het hotel symboliseren aspecten van het oude Europa, zou je kunnen zeggen. Waar staan bijvoorbeeld de Griek Volonaki, dichteres Albane en de oude Patelski voor?

3. Welk beeld geeft de ik-figuur van zichzelf en op welke manier(en) wordt dat beeld binnen de roman gecorrigeerd/aangevuld? In hoeverre maakt hij een ontwikkeling door tijdens zijn verblijf in het hotel?

4. Grand Hotel Europa kent veel lijnen: de maatschappelijke thematiek rond globalisering, massatoerisme en migratie, het verhaal van een liefdesrelatie, de kunsthistorische detective, het schrijverschap van de ik-figuur, het spel met feit en fictie. Welk(e) aspect(en) spreken je het meest of juist het minst aan? In hoeverre is Pfeijffer er voor jou in geslaagd om alles op een bevredigende manier samen te brengen?

5. Hoe heb je de beschrijving van de vrouwelijke personages in de roman ervaren?

6. Alle personages zijn buitengewoon welbespraakt. Dat zou in werkelijkheid uiteraard niet geloofwaardig zijn, maar is het dat binnen het kader van de roman wel voor jou? In bredere zin: hoe heb je het ‘stilistische vuurwerk’ in het boek ervaren?

7. Hoe heb jij de scène ervaren waarin het Amerikaanse meisje de ik-figuur op zijn hotelkamer bezoekt? Hoe zou je die ontmoeting kunnen interpreteren?

8. Hoe kun je, gezien de thematiek, de scène duiden waarin ter ere van ‘majordomus’ Montebello een vioolconcert wordt gegeven door het jonge Chinese meisje?

9. In interviews zegt Pfeijffer dat een van de vragen die zijn roman stelt is in hoeverre de toestand in Venetië symbool kan staan voor de situatie van Europa als geheel. Hoe zou jij die vraag beantwoorden?

10. De jury van de Libris Literatuur Prijs schrijft over Grand Hotel Europa: ‘Grand Hotel Europa is een indrukwekkende roman die de lezer meesleept, prikkelt, irriteert, amuseert en ten slotte overdonderd achterlaat’. Wat is jouw mening?

11. De ik-figuur zet de manier waarop Europa reageert op massatoerisme tegenover de reactie op massa-migratie. Hoe denk je over zijn redenering?

12. Wanneer hij met Clio de tentoonstellingen van Damien Hirst in Venetië bezoekt, denkt de ik-figuur: ‘Zo moet ik schrijven (…). Groots moet het zijn, en overdadig, een overweldigende orgie van fantasie met de technische perfectie van de commercieelste kitsch.’ In hoeverre is de auteur Pfeijffer voor jou in die opzet geslaagd?

13. Ook in de liefdesrelatie tussen de ik-figuur en Clio speelt het verleden een belangrijke rol. In welke zin verbindt en verdeelt het hen?

14. Welke hoop resteert er voor de ik-figuur? En voor Europa?

Alle leesclubtips van De Leesclubassistent

De Leesclubassistent

Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij heel verschillende boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!

Wie is De Leesclubassistent?

Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Daarnaast werkt hij mee aan Boekenpost, het tijdschrift voor alle boekenliefhebbers dat ook veel informatie biedt voor leesclubs, en Boekblad, het vakblad voor boekhandel en uitgeverij.