De Leesclubassistent | Midwinter Break van Bernard MacLaverty

Over het boek

Gerry en Stella, een ouder Iers echtpaar dat in de jaren zeventig verhuisd is naar Schotland, reist naar Amsterdam voor een korte wintervakantie. Maar voor Stella is het uitstapje meer dan gewoon een ‘city trip’: ze heeft gelezen over het Begijnhof, waar alleenstaande vrouwen een aan God gewijd leven konden leiden en hoopt dat ze daar kan wonen.  

In dat toekomstbeeld is geen plaats voor Gerry, die steeds meer drinkt en niets moet hebben van het geloof. Gedurende de winterse dagen die ze doorbrengen in Amsterdam doen ze de dingen die toeristen doen, maar moeten ze uiteindelijk ook praten over hoe ze verder moeten.  

Midwinter Break, MacLaverty’s eerste roman in vijftien jaar, kreeg heel goede recensies in de pers. Maar de grote Nederlandse uitgevers waren kennelijk niet geïnteresseerd in een vertaling. De in 2016 gestarte uitgeverij Cactus Books biedt Nederlandstalige lezers nu wel de gelegenheid om kennis te maken met deze roman. En hoewel in de vertaling de Engelse tekst hier en daar doorklinkt, is dat een lovenswaardig initiatief. Midwinter Break werd in 2017 in Ierland bekroond als Book Club Novel of the Year bij de Irish Book Awards. Een verfilming van de roman is aangekondigd. Regisseur is John Crowley, die eerder Brooklyn van Colm Tóibín verfilmde.  

YouTube Aanbeveling van Midwinter Break door een Engelse boekvlogger (vanaf 1 minuut 48 tot 5 minuut 5).

Over de auteur

Bernard MacLaverty werd in 1942 geboren in Belfast, Noord-Ierland maar woont al sinds 1974 in Schotland. Eerst in Edinburgh, daarna op het eiland Islay, waar hij als leraar werkte. Vervolgens vestigde hij zich in Glasgow. In 1977 debuteerde hij met Secrets and Other Stories, een bekroonde bundel met verhalen over, meestal jongere, mensen in Noord-Ierland.  

Hoewel hij veel korte verhalen heeft geschreven, is MacLaverty vooral bekend door zijn eerste twee romans, Lamb (1980) en met name Cal (1983), die beide werden verfilmd. Nadien publiceerde hij nog diverse verhalenbundels, een kinderboek en de romans Grace Notes (1997, in vertaling Siernoten en later Anna´s lied), genomineerd voor de Booker Prize, en The Anatomy Lesson (2001, in vertaling De leerschool van de anatomie).    

In de jaren nadien raakte het schrijven wat op de achtergrond (al verscheen in 2006 nog een verhalenbundel). MacLaverty presenteerde enkele jaren een radioprogramma, schreef libretto’s en regisseerde een (bekroonde) korte film geïnspireerd door een gedicht van Seamus Heaney.  

Website van Bernard MacLaverty  

YouTube Interview met Bernard MacLaverty uit 2011 (7.38 minuten)

Discussietips

1. Hoe typeer je het huwelijk van Gerry en Stella?  

2. MacLaverty vertelt zijn verhaal afwisselend vanuit het perspectief van Gerry en Stella. In hoeverre ontwikkelde je als lezer voor een van beiden meer sympathie?  

3. Hoe heb je de beschrijving van Amsterdam ervaren?  

4. Wat zegt het over Gerry dat hij zich zo druk maakt over zijn uiterlijk?  

5. In hoeverre geeft de roman verklaringen voor Gerry’s drankzucht?  

6. Als Gerry en Stella hun hotel binnenkomen of verlaten valt hen steeds de ijsklomp voor de deur op. Wat is volgens jou de functie van dit terugkerende gegeven? Zijn je meer van dit soort, wellicht symbolisch te duiden, details opgevallen?  

7. Wat gebeurt er met Stella in het Anne Frank Huis? Wat is het belang van deze scène?  

8. MacLaverty last flashbacks in waarin zijn hoofdpersonen terugdenken aan hun jeugd en hun huwelijk. Hoe heb je deze overgangen ervaren?  

9. Geleidelijk krijg je als lezer een beeld (zowel vanuit het perspectief van Stella als dat van Gerry) van wat er in het verleden in Noord-Ierland gebeurd is met Stella. In hoeverre vind je het voornemen van Stella als reactie daarop voorstelbaar? Hoe heeft Gerry op de gebeurtenissen gereageerd? Wat heeft het betekend voor hun relatie? In hoeverre hebben ze deze ervaring gedeeld?

10. Gerry reageert aanvankelijk nauwelijks wanneer Stella laat merken dat ze overweegt haar eigen weg te gaan. Hoe verklaar je dit?  

11. Stella verwijt Gerry tegen het eind van het boek expliciet dat hij haar geloof bespot. Gerry claimt het recht op ‘zijn waarheid’. Hoe kijk jij aan tegen deze discussie?  

12. MacLaverty staat bekend als een zeer nauwkeurig auteur, iemand die heel gedetailleerd zaken beschrijft. In een interview met The Irish Times zegt hij (vrij vertaald) dat als een lezer de uiterlijke wereld die je beschrijft geloofwaardig vindt en accepteert, hij ook zal geloven dat je als schrijver nauwkeurig bent in wat je probeert te zeggen met het boek. Hoe denk je over deze stelling in relatie tot je leeservaring met Midwinter Break?  

13. Een kritische noot van recensente Fran Hawthorne in The New York Journal of Books was: ‘MacLaverty leaves too many spaces between the lines. Despite deep dives into both of their points of view, ultimately it’s hard to care about Gerry and Stella.’ In hoeverre voelde jij je betrokken bij de hoofdpersonen?  

14. ‘Monogamy is hard to write’, schreef de Ierse auteur Anne Enright in een bespreking van deze roman in The Irish Times. Bleef je geboeid door dit verhaal over het leven van een echtpaar op leeftijd? Waarom wel of niet?  

15. Welke toekomst voorzie je voor Stella en Gerry op basis van de laatste pagina’s?  

Achtergronden

1. YouTube: Lezing van Bernard MacLaverty aan de Universiteit van Birmingham (ca. 45 minuten).

2. Vimeo: Interview met Bernard MacLaverty uit 2015 (ca. 26 minuten).

3. De tekst van de gedichten ‘Snow in the Suburbs’ van Thomas Hardy en ‘Late Fragment’ van Raymond Carver, waaraan Stella moet denken als zij en Gerry op Schiphol zijn voor hun terugvlucht.

4. Meer over het Begijnhof in Amsterdam.  

Alle leesclubtips van De Leesclubassistent

De Leesclubassistent

Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij heel verschillende boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!

Wie is De Leesclubassistent?

Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Daarnaast werkt hij mee aan Boekenpost, het tijdschrift voor alle boekenliefhebbers dat ook veel informatie biedt voor leesclubs, en Boekblad, het vakblad voor boekhandel en uitgeverij.