De leesclubassistent | Zijn bloedige plan
Over het boek
In augustus 1869 worden in een afgelegen dorp in de Schotse hooglanden drie mensen, een vader en twee van zijn kinderen, op gruwelijke wijze vermoord. Wie de dader is, is geen moeilijke vraag: de zeventienjarige Roderick (Roddy) Macrae komt met bloed overdekt het dorp inlopen en vertelt dat hij het drietal gedood heeft.
Op verzoek van zijn advocaat, die hoopt aan te tonen dat hij op het moment van zijn daad ontoerekeningsvatbaar was, schrijft Roddy in zijn cel op welke gebeurtenissen hebben geleid tot zijn geweldsuitbarsting. Deze memoires beslaan een groot deel van het boek, dat verder bestaat uit verklaringen van dorpsbewoners, een fragment uit de memoires van de beroemde psychiater die op verzoek van de advocaat Roddy onderzocht, en een verslag van de rechtszaak.
Zo ontstaat een gevarieerd, maar ook complex beeld van Roddy, waarbij de lezer gedwongen wordt zijn eigen conclusies te trekken. Geen misdaadroman, maar een roman over een misdaad, zoals de schrijver het noemt. Maar ook een boek over standsverschillen in de negentiende eeuw, ontwikkelingen in de psychiatrie en het harde leven in een Schots dorp van arme pachters. Zijn bloedige plan (His Bloody Project) is de tweede roman van Macrae Burnet. De roman werd genomineerd voor de Man Booker Prize 2016 en de rechten voor de verfilming zijn verkocht.
VIDEO: Scaraband, de Schotse uitgever van de roman, heeft enkele video’s waarin Macrae Burnet vertelt over de roman op YouTube geplaatst, waaronder deze over het gebied waarin het boek speelt:
Over de auteur
Graeme Macrae Burnet (1967) is geboren in het Schotse Kilmarnnock en woont nu in Glasgow. In zijn jeugd kwam hij veel in het gebied waar Zijn bloedige plan speelt, omdat zijn moeder in die streek was opgegroeid en het gezin er vaak vakanties doorbracht.
Na een studie Engelse literatuur en filmwetenschap in Glasgow ging Macrae Burnet lesgeven in het buitenland. Hij werkte in Praag, Porto, Bordeaux en Londen. In 1999 ging hij terug naar de universiteit en studeerde ‘International Security Studies’. Vervolgens werkte hij een tijd als researcher voor televisiedocumentaires.
In 2013 kreeg hij een prijs voor ´nieuwe schrijvers´ en een jaar nadien lag zijn eerste roman in de winkel. Ook bij dit debuut speelde Macrae Burnet met genres en ´gevonden documenten´. Hij presenteerde The Disappearance of Adele Bedeau als een herontdekte Franse roman van ene Raymond Brunet, waarvan hij slechts de vertaler zou zijn. Het boek belandde dan ook in diverse boekhandels op de verkeerde afdeling. Grappig weetje: op zijn website schreef Macrae Burnet twee recensies van in Nederland spelende misdaadromans uit de jaren zestig, geschreven door Nicolas Freeling, waarin commissaris Van der Valk aan de slag moet in respectievelijk Zwinderen en Lisse.
Discussietips
1. Graeme Macrae Burnet presenteert zijn roman als een collage van historische documenten, voorafgegaan door een voorwoord dat uiteraard ook onderdeel van de roman is. Hoe heb je deze opzet ervaren?
2. Is er een visie of vertelstem die je mist in het geheel? Zo ja, wiens verhaal had je gehoord willen hebben?
3. In hoeverre geloof je Roddy als het gaat om de motivatie van zijn daden en in hoeverre hecht je waarde aan de getuigenis van Carmina Murchison tijdens het proces en de theorie van Thomson, die op een andere motivatie bij Roddy lijken te duiden?
4. Welk beeld heb je gekregen van Roddy’s relatie met zijn zus Jetta?
5. Waarom is Roddy vastbesloten om zijn schuld te erkennen?
6. Welke rol spelen geloof en bijgeloof in de roman?
7. Robert Gooijer (NRC Handelsblad, 26 augustus 2016) noemt Zijn bloedige plan niet alleen een geslaagde thriller, maar ook een karakterstudie, een rechtbankdrama en een rake en tragikomische schets van het boerenleven in Schotland destijds. Hoe zie jij het boek vooral? Hoe denk je over de verkiezing van een roman als deze tot ‘thriller van het jaar’ door de redactie van de Vrij Nederland Thriller- en Detectivegids?
8. Welke visie spreekt uit de roman over zaken als noodlot en voorbestemdheid?
9. Tot drie keer toe wordt in de roman iemand verrast door de aanwezigheid van de oude moeder van Lachlan De Brede, die men steeds over het hoofd ziet. Wat zou de betekenis hiervan kunnen zijn?
10. In hoeverre heeft Roddy een goed beeld van wat hij voor Flora betekent?
11. Roddy beantwoordt de vragen van Thomson niet als deze hem in zijn cel opzoekt, maar verplaatst zich in de cipier en volgt diens blik naar het raam. Hoe interpreteer je die scène?
12. Thomson schrijft in zijn memoires (p. 175) dat hij ‘zonder enige vooringenomenheid’ zijn conclusies wil trekken. In hoeverre doet hij dat? In hoeverre verschillen de ideeën van deze man van de moderne wetenschap eigenlijk van die van dominee Galbraith?
13. Hoe zou jouw uitspraak luiden als jurylid in het proces tegen Roddy?
Achtergronden
1. Interview met veel achtergronden bij het boek (Engelstalig)
2. Interview in The Scotsman
3. Interview met Graeme Macrae Burnet op Hebban door Soraya Vink
4. Meer video's en een fragment uit het boek vind je op de site van Uitgeverij Hollands Diep
De Leesclubassistent
Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij recent verschenen boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!
Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.
Binnenkort leesclubtips bij:
Dave Eggers - Helden van de grens
Eerdere leesclubtips
Penelope Fitzgerald - De Engelenpoort
Ian McEwan - Notendop
Marijke Schermer - Noodweer
Marijn Sikken - Probeer om te keren
Zadie Smith - Swing Time
Vrouwkje Tuinman - Afscheidstournee
Benedict Wells - Het einde van de eenzaamheid
Colson Whitehead - De ondergrondse spoorweg
