De Literaire Pikorde 2016

op 04 mei 2016 door Hebban Crew 1 reactie

De Literaire Pikorde - een beetje de Quote 500 van het Nederlandse boekenvak - werd zeventien jaar lang vlak voor de Boekenweek gepubliceerd. Eerst in HP/De Tijd, later in Boekblad. Dit jaar verscheen hij nog niet. Tot vandaag. Hier is 18de editie van de hitlijst met de veertig ‘belangrijkste spelers’ in boekenland, zoals altijd samengesteld door Jan Zandbergen.

Pagina 3 van 5

Nummer 1-10 Nummer 11-20 Nummer 21-30 Nummer 31-40

30. BOL.com (–)

Webshop

Omdat er elk jaar tenminste één boekwinkel in moet, kiezen we voor BOL.com. De winkel die zijn grote concurrent en voorbeeld Amazon tot achter de komma kopieert. Gaat Amazon wasmachines en stofzuigers verkopen? BOL doet hetzelfde. Amazon richt een netwerk van afhaalpunten op? BOL zet voor dat doel de AH-winkels van moederbedrijf Ahold in. En zoals Albert Heijn de fabrikanten onder druk zet om voor een lagere prijs te leveren omdat ze anders uit het schap worden gemikt, zo chanteert BOL kleine uitgeverijen als Das Mag. Vanwege de wettelijk vastgestelde boekenprijs hebben boekwinkels altijd een marge van 66% op de inkoopprijs. Boekhandels noemen dat heel verhullend: 40% van de verkoopprijs. Maar je marge bereken je op basis van inkoop. BOL vindt 66% niet genoeg en eist 100%. Wat ze natuurlijk verhullend 50% van de verkoopprijs noemen. The shop you love to hate.

29. NRC Handelsblad & Co (–)

Landelijk ochtend- en avondblad

NRC Handelsblad is de krant waarin sterverslaggeefster Jannetje Koelewijn serieus aan cineast Paul Verhoeven vraagt of hij wel eens met Sharon Stone heeft geneukt. Dezelfde Koelewijn wist eerder al met zekerheid te melden op de voorpagina dat prins Friso er helemaal bovenop zou komen. Het is de krant die in de discussie over De Bezige Bij en Abu Jahjah meldt dat De donkere kamer van Damokles bij diezelfde Bij is verschenen, terwijl dat bij Van Oorschot was. Het is de krant van de hoofdredacteur die vaker bij Van Nieuwkerk & Co is te vinden dan op zijn redactie. En die meent dat de problemen in Sint-Jans-Molenbeek zijn terug te brengen tot de wanhoop van de moslimbewoners. Dat was natuurlijk voordat ze nationale luchthaven Zaventem en metrostation Maalbeek opbliezen. En het is bovenal de krant waarin het boek van Pepijn van Houwelingen wordt geslacht omdat de dienstdoende recensent serieus meent dat de standpunten van een romanpersonage die van de schrijver zelf zijn. De laatste wordt in een bespreking van een volle pagina ritueel verbrand, louter omdat hij organisator is van het Oekraïnereferendum, waarvan de uitslag de krant niet bevalt. Een coterie waarbij iedereen van hoog tot laag elkaar napraat en je hooguit elders hoort hoe het echt zit – zo’n krant dus.

28. Joris van de Leur (34)

Uitgeefdirecteur De Fontein

Over Van de Leur kunnen we kort zijn: er moet altijd één kinderboekenuitgever in deze lijst (net als één boekwinkel en één schrijver), en De Fontein weet dit genre als beste te slijten. Van Het leven van een loser, deel 837 werden 75.000 exemplaren weggezet, aantallen waar men zich bij Nieuw Amsterdam zich vermoedelijk achter het hoofd zal krabben. Daar zien ze het getal 75.000 alleen op de maandelijkse acceptgiro van de huur. Het Dagboek van een muts, deel 541 & 542 deden het trouwens evenmin slecht met elk 40.000 verkochte exemplaren.

27. De Volkskrant & Co (–)

Landelijk ochtendblad

De hemel verhoedde dat je voor je kennis en beoordeling van literatuur afhankelijk bent van Sir Edmund van De Volkskrant, met zijn boekenchef die voorafgaand aan de bespreking eerst een muntje lijkt op te gooien. Geheel in stijl van wijlen boekenpaus Michaël Zeeman, die hetzelfde deed. Een van de jongste Edmundjes hebben we met belangstelling gelezen: het omslagartikel Reve voor Beginners, waaraan de halve boekenredactie had meegewerkt, met nogal voorspelbaar resultaat. De VK van vandaag is de VK van een halve eeuw geleden. Iets soortgelijks geldt voor het artikel een paar pagina’s verder van Sylvia Witteman, over Martin Bril, wiens verzameld werk dezer dagen verramsjt wordt à vijf euro per titel. Na zeven jaar durft Witteman eindelijk toe te geven dat Bril een lul was. En gemakzuchtig routineus. Dat zei HP/De Tijd zeven jaar geleden al, toen geen journalist dat durfde en zo’n opmerking er nog nog toe deed. Een coterie waarbij iedereen van hoog tot laag elkaar napraat en je zeven jaar moet wachten voor je hoort hoe het echt zit – zo’n krant dus.

26. Boudewijn Poelmann (32)

Supersponsor

Novamedia is de naam van Poelmanns media- en marketingbedrijf. Hij is de bedenker en eigenaar van de geldmachine die Postcode Loterij heet. De miljoenen die daarmee worden gegenereerd zijn nodig om de online boekwinkel ECI, boekhandel Scheltema te Amsterdam en het Uitgeefhuis Nieuw Amsterdam overeind te houden. Onder de laatste vallen de uitgeverijen Bas Lubberhuizen, Fontaine Uitgevers, Nieuw Amsterdam en Wereldbibliotheek. Optimisme kan Poelmann niet ontzegd worden, want vooral Nieuw Amsterdam is een bodemloze put waar jaar in, jaar uit miljoenen bij moeten. Men zit in een van de duurste panden in het Museumkwartier van Amsterdam, waar veel beter verkopende vakbroeders in Noord of industriegebied Amstel zitten. Personeel schuift van stoel naar stoel: Lidewijde Paris begon bij Nieuw Amsterdam als uitgever, zakte allengs af naar hoofdredacteur en is inmiddels gedemoveerd naar redacteur.

25. Sander Knol (31)

Xander Uitgevers

Onlangs vierde Xander Uitgeverij zijn derde verjaardag. De boekemans is nog steeds gevestigd in de voormalige garage, maar er worden inmiddels méér vierkante meters gehuurd. Het fonds van Xander Uitgevers is zo gevarieerd als de bedrijven die tegenwoordig in Amsterdam-Noord zijn gevestigd. Tussen de parenclubs, loodsrestaurants en de aggenebbisj garagewerkplaatsen is het boekenhuis beslist een buurtpareltje. De fondslijst bevat een keur van uitersten: van Willeke Alberti tot Steve Jobs, van de Dalai Lama tot Wilbur Smith, van Konsalik tot Humerto Tan, van chicklit via populaire non-fictie tot serieuze roman. Plus de verzamelde beledigingen van Maarten Spanjer. [Met dank aan Hannie van Herk]

24. Toine Donk & Daniël van der Meer (27)

Uitgevers Das Mag

De voormalige boekencommunity annex leeskampeerclub Das Mag is inmiddels een uitgeverij geworden, wat prompt een exodus veroorzaakte bij andere uitgeverijen. Jelle Brandt Corstius verliet Mai Spijkers om bij Das Mag zijn nieuwe boek As in tas uit te brengen. Het boek is opvallend slecht geredigeerd, wat bij BN’ers uiteraard geen bezwaar is: dat genre verkoopt immers zichzelf. Walter van den Berg, Maartje Wortel en Charlotte Mutsaers transfereerden van De Bezige Bij en Lize Spit debuteerde er met een boek waar andere uitgeefhuizen opzichtig hadden gehengeld. De nieuwe loot aan de boekenboom lijkt nadrukkelijk te mikken op Van Nieuwkerk & Co als uithangbord, en die liefde is overduidelijk wederzijds.

23. De Groene Amsterdammer (–)

Opinieweekblad

Het publiek kent geen recensenten. Alleen het boekenvak en journalisten kennen professionele beoordelaars bij naam. Kranten vertrouwen op het sterrensysteem, wat de uitgevers op hun beurt weer wel zo prettig vinden. Het aantal sterren vermelden ze graag op buikbandje op de achterflap, samen met de naam van het medium. Niet van de recensent. Zo sluit de cirkel zich. Nu de hoogtijdagen van Carel Peeters en consorten voorbij zijn, is De Groene het chicste medium. Het oudste opinieblad van Nederland verschijnt anders dan HP en VN nog altijd wekelijks en het oordeel is er niet politiek gekleurd. Kees ’t Hart, Marja Pruis en Joost de Vries zijn veel te beschaafd om een recensie te misbruiken voor de eigen agenda, wat bij de dagbladen gebruikelijk is, zoals wij eerder zagen.

22. Henk Pröpper (5)

Directeur De Bezige Bij

Bij De Bij is de Grote Kladderadatsch begonnen. De baas zelf zit ziek thuis en komt natuurlijk niet meer terug. De dagorders worden uitgedeeld door een voormalige PR-vrouw uit de filmwereld. Personeel verdwijnt regelmatig spoorloos in een zwart gat. Een Utrechtse zetbaas maakt inmiddels de dienst uit in het Amsterdamse huis. Drie auteurs zijn al vertrokken naar Das Mag: Walter van den Berg, Maartje Wortel en P.C. Hooftprijswinnares Charlotte Mutsaers. En verdomd, Van den Berg eersteling bij Das Mag wordt meteen Boek van de Maand bij Van Nieuwkerk & Co. En wie halen ze binnen? Een groezelige Vlaams-Arabische antisemiet. Céline debuteerde met de Voyage, Abu Jahjah slaat die fase over en begint meteen met de eigentijdse Bagatelles. “Israëliërs? De koffer of de doodskist.” Gelukkig hoeft founding father Jan Campert dit niet meer mee te maken.

21. Hendrik Groen (-)

Bejaarde in Amsterdam-Noord

Helaas is de ware naam van de auteur onlangs onthuld, want een van de leukste tijdverdrijfjes op de sociale media was het raden wie zich nou precies achter de naam Hendrik Groen verschool. De auteur blijkt een verrassend onbekende en vooral publiciteitsschuwe debutant te zijn, maar intussen is de halve schrijvende grachtengordel wel tenminste één keer aan het pseudoniem gekoppeld geweest. In Pogingen iets van het leven te maken, dat in juni 2014 verscheen bij uitgeverij Meulenhoff, laat Hendrik Groen de lezer een jaar lang meeleven met het wel en wee van het leven in een verzorgingshuis in Amsterdam-Noord. Als antwoord op het eeuwige en onophoudelijke gekanker der oudjes richt Groen samen met zes medebewoners de rebellenclub Omanido (‘Oud-maar-niet-dood’) op.