De Nederlandstalige thriller heeft absoluut toekomst

Op de goede weg

Het Genootschap Nederlandstalige Misdaadateurs (GNM) liet onlangs een onderzoek verrichten door KVB-SMB/GfK die het marktaandeel van Nederlandstalige spannende boeken onderzocht. Uit hun cijfers blijkt dat Nederland circa 160 serieuze en actieve thrillerschrijvers telt. Het overgrote merendeel van hen heeft met zijn/haar boeken onderdak gevonden bij een commerciële/literaire uitgever. Daarnaast is er ook een handjevol auteurs dat hun boeken in eigen beheer uitgeeft en daarmee redelijke successen boekt. 

Michael Berg, thrillerschrijver en bestuurslid van het GNM: ‘Tot nu toe hadden we geen idee wat het aandeel van de Nederlandse misdaadauteurs op de thrillermarkt was. Het GfK bepaalt het aantal verkochte thrillers op basis van de diverse NUR-codes voor spanning maar let niet op de herkomst van de schrijver. Als GNM willen wij dat wel weten.’

In 2018 verkochten Nederlandse thrillerauteurs 750.000 boeken (onderverdeeld in 630.000 papieren boeken en 120.000 ebooks). Daarmee kwam het marktaandeel van de Nederlandse thrillerauteurs op de thrillermarkt op 20 procent (hiervoor zijn spannende boeken geselecteerd, minus boeken in het fantasy en true crime genre). Het marktaandeel van het papieren boek bedroeg 22%, het ebook 15%. 

'Het marktaandeel van de
Nederlandse thriller is
toch groter dan we dachten'

Peter Römer

Voorzitter van het GNM en tevens thrillerschrijver Peter Römer is positief gestemd over de uitkomsten, maar geeft nog graag de volgende adviezen mee: 'Het marktaandeel van de Nederlandse thriller is toch groter dan we dachten. Het bewijst dat de boekhandel waar de tafel ‘spanning’ vooral bezet wordt door buitenlandse misdaadauteurs best meer ruimte mag inruimen voor onze nationale auteurs. Datzelfde geldt voor de recensenten van kranten en weekbladen die nauwelijks aandacht besteden aan Nederlandse thrillerschrijvers.'

In de Bestseller 60 is er ook een top 10 beschikbaar van best verkochte thrillers. Daarin lijken steevast dezelfde namen op te duiken. Suzanne Vermeer en Linda van Rijn, waarvan bekend is dat er ghostwriters achter deze namen schuilgaan of in het geval van Van Rijn het om een pseudoniem gaat, voeren de verkooplijsten aan. Uit onderzoek bleek dat er in 2018 ook nieuwe namen opdoken in de Bestseller 60, waaronder: Willem Asman (dankzij de winst van de Bookspot Gouden Strop voor zijn boek Enter), Jeroen Windmeijer, Jet van Vuuren en Nathalie Pagie. Michael Berg: ‘Het kan dus wel. Behalve een goed en spannend boek schrijven valt er met een slim uitgeefplan of een prijs succes te behalen. Ook is het hoopgevend dat steeds meer boeken van Nederlandse thrillerauteurs worden verfilmd of bewerkt worden tot een televisieserie.’ Waarop Peter Römer aanvult: ‘Lezers en kijkers zullen altijd behoefte hebben aan spannende verhalen. Daarom ben ik ervan overtuigd dat er nog een hoop winst te boeken valt voor de Nederlandse misdaadauteurs.’

Move over 'bingewatching', we gaan allemaal 'bingereaden'

Daarom was het tijd voor een rondvraag bij verschillende Nederlandstalige thrillerschrijvers om te zien hoe zij tegen het thema van deze editie van de Thriller Tiendaagse, 'Wordt vervolgd', aankijken. Welke voor- en nadelen kleven er aan het schrijven van een reeks thrillers rond hetzelfde hoofdpersonage? Vergroot het kansen op die felbegeerde positie in de Bestseller 60 of een verfilming?

(Foto links: Thriller Magazine besteedt uitgebreid aandacht aan Nederlandstalige seriepersonages in het Wordt vervolgd-overzicht).

'Ik krijg nog steeds vragen van lezers of Chantal Zwart nog een keer terugkomt,' vertelt Michael Berg. 'Zeg nooit nooit. Voorlopig even niet, maar er ligt in de la nog een synopsis met Chantal Zwart in de hoofdrol. Het rare is dat ik bij vrouwelijke hoofdpersonen in mijn standalones altijd weer trekjes van Chantal Zwart terugzie. Kennelijk is ze voor mij een soort oertype waarmee ik een boek kan beginnen.' 

Voor Corine Hartman was het schrijven van haar reeks rond de onconventionale rechercheur Jessica Haider een uitdaging: 'Een seriepersonage biedt extra mogelijkheden om zo’n type meer, veel meer karakterontwikkeling te laten doormaken dan ooit in één verhaal mogelijk is. En het leek mij een uitdaging om een personage te creëren dat niet vanzelfsprekend sympathiek zou zijn en de lezer tóch mee zou sleuren. Dat is uiteindelijk Jessica Haider geworden, een onconventionele rechercheur, maar ook een sterke vrouw. Qua geloofwaardigheid op het randje, soms zelfs eroverheen, maar heerlijk om mee te werken, om me in te verplaatsen.'

René Appel heeft zich nooit verbonden aan een 'langdurige relatie' met een bepaalde personage: 'Het zou me te veel in een keurslijf dwingen om steeds hetzelfde type boek te moeten schrijven. Bovendien, als het duidelijk is dat het om een serie gaat, weet de lezer ook meteen dat het hoofdpersonage nooit het loodje zal leggen. Ja, misschien aan het eind van een reeks als de schrijver zelf (meer dan) genoeg heeft van het betreffende karakter. Ten slotte is het vaste personage bijna altijd een speurder/politieman of -vrouw of een journalist die misdaad op het spoor is, wat ook weer sterk bijdraagt aan de voorspelbaarheid.'

Hoewel de Vlaamse thrillerschrijfster Hilde Vandermeeren zichzelf een bepaalde mate van vrijheid gunde in het schrijven van haar thrillers, schreef ze vorig jaar met strafpleiter Walter Damen het eerste deel van een trilogie: 'Ik kreeg de vraag van uitgeverij Van Halewyck om samen met Walter Damen een concept te bedenken dat meerdere boeken zou omvatten. Mijn voorkeur ging daarbij uit naar een trilogie, dat is een heel boeiende vertelvorm qua structuur. Via begin, midden en einde kun je een sterke spanningsboog opzetten met een lange familiale lijn en een reekslijn over de drie boeken heen. Elk boek bevat een afzonderlijke case die wordt afgerond, met een tegelijk een cliffhanger die doet verlangen naar meer.'

Voormalig cardioloog en tegenwoordig thrillerschrijver Peter Bernink werd in de loop van het schrijven van zijn verhalen verrast door de mate waamee hij aan zijn personage hechtte: 'Toen ik mijn eerste thriller Geen weg terug ging schrijven rondom een 'misdadige ziektenkostenverzekeraar' had ik een hoofdinspecteur in Leeuwarden nodig, die aansloot bij mijn gedachtengoed. Een man met al zijn gebreken, het hart op de goede plek, integer maar niet star en uiteindelijk succesvol. De formule zoals je die vaak in thrillers terugziet. Met andere woorden, het personage ontstond, en groeide al schrijvende weg. Toen bleek dat het personage van de hoofdinspecteur aansloeg heb ik hem in mijn volgende twee boeken verder ontwikkeld. Vervolgens verplaatste de setting zich van Leeuwarden naar Groningen. De hoofdinspecteur ging met pensioen maar bleef op de achtergrond wel een cruciale rol vervullen.' 

Die laatste weg klinkt bekend voor Gerard Nanne: 'Het kiezen voor een seriepersonage is door mij niet vooraf bedacht. Na het verschijnen van mijn debuut Het lied van de lijster wilde ik sowieso afwachten hoe het boek werd ontvangen. Eigenlijk waren het de positieve reacties van de lezers op inspecteur Frank Benders en zijn assistente Paula van Es, die mij er toe brachten verder te gaan met dit duo.'

Peter de Zwaan schreef aan verschillende reeksen, waarvan personage Jeff Meeks de meeste bekendheid kreeg: 'Toen ik De Voeder af had, dacht ik: maakt niet uit wie wat zegt, maar ik ben nog lang niet klaar met hem. Jeff Meeks lag te lekker in mijn hoofd. Na vijf delen had ik er even genoeg van, maar dat duurde niet heel lang. In het najaar van 2019 verschijnt bij uitgeverij Ellessy deel nummer zes: Lenny the Giant. Deel zeven volgt.'
 

Lees verder op de volgende pagina voor de populairste seriepersonages: