De tijdmachine / Het thrillerdebuut van Thomas Olde Heuvelt
Fantasy bij De Wereld Draait Door
HEX is je eerste boek waarmee je ook de thrillerwereld binnentreedt. Is dat een bewuste keuze?
Thomas: ‘Het grappige is dat ik nooit écht fantasy heb geschreven, althans niet het soort Lord-of-the-Rings of Game-of-Thrones-achtige fantasy wat je je daarbij zou voorstellen. Bij mijn boeken moet je meer denken aan Stephen King – spannende thrillers met een supernatural element. HEX is dat eigenlijk ook – het speelt zich gewoon af in Nederland anno nu – waarin een groep jongeren willen de heks viral te laten gaan via social media. Dat past dan weer veel meer tussen de thrillers dan tussen de fantasy-boeken.’
Is HEX daardoor, misschien in tegenstelling tot je vroegere werk, ineens wel geschikt leesvoer voor de – vaak kritische – thrillerlezers?
Thomas: ‘Jazeker. Al begint het boek vrij humoristisch, het draait al gauw alleen maar om beklemming en spanning. De heks fungeert vooral als katalysator voor menselijk kwaad. Het boek gaat eigenlijk over hoe een moderne samenleving afglijdt naar middeleeuwse praktijken (steniging, openbare geseling, je kent het wel...) onder invloed van hun eigen angsten en bijgeloof. Ik heb eerder ook romans geschreven die een stuk minder voor het thrillerpubliek geschikt zijn. Harten Sara bijvoorbeeld, is een magisch-realistische, psychologische roman. Een erg persoonlijk boek, maar geen thriller.’
In HEX maken we kennis met de Wylerheks, een mysterieuze en eeuwenoude vrouw die ogenschijnlijk verloren door het dorpje Beek dwaalt. Een vloek, uitgesproken door de heks, maakt het voor de dorpsbewoners onmogelijk om het dorp te verlaten. Ze zegt geen woord, haar ogen en mond zijn dichtgenaaid en geruisloos dringt ze de huizen van de Bekenaren binnen. Iedereen weet dat ze de heks haar gang moeten laten gaan, anders zouden er weleens vreselijke dingen kunnen gebeuren. Opstandige Beekse jongens denken hier anders over en zijn met hun moderne, risicovolle activiteiten een gevaar voor de dorpelingen. De heks zint op wraak…
'De kracht van HEX schuilt in de geloofwaardigheid. Olde Heuvelt schetst een griezelig, bovennatuurlijk uitgangspunt, maar richt zich daarna niet zozeer op de heks zelf, maar op wat vier eeuwen leven met deze vloek met het dorp heeft gedaan. De schrijver toont ons de angst, de paranoia, het flinterdunne laagje rust en beschaving, de bijna gretige bereidheid om medebewoners te straffen voor overtredingen tegen het Reglement.' - Hebbanrecensent Floris over de Engelse versie van Hex
Hoe ben je op het idee gekomen voor HEX?
Thomas: ‘Ik speelde al langer met het idee voor een verhaal waarin een vreemd, bovennatuurlijk element een moderne Nederlandse samenleving in zijn greep zou houden, omdat dat soort verhalen er in Nederland helemaal niet zijn. Het idee begon pas echt te klikken toen ik me de heks voorstelde als de dorpsgek. Ook al is ze iets vrij griezeligs, de mensen zijn toch aan haar gewend. Ze hangen een doekje over haar heen als ze in de kamer staat en zetten hun dagelijks leven voort. Eigenlijk is dat een gruwelijk en mensonwaardig beeld... en je voelt dat dit ergens wel mis moet gaan.’
'Katherine is een onvergetelijk griezelige verschijning, voer voor nachtmerries, maar de gruwelijkste scènes in het boek hebben haar niet nodig: dat zijn de momenten dat de dorpelingen hun ware gezicht laten zien, de hardvochtige, zelfingenomen wreedheid die na al die eeuwen veel te dicht onder de oppervlakte ligt.' - Hebbanrecensent Floris over de Engelse versie van Hex
Heb je (veel) research gedaan voor het verhaal?
Thomas: ‘Juist als je een bovennatuurlijk element gebruikt in je verhaal en je dus gebruik maakt van de suspension of disbelief in de lezer, móet alles kloppen. Ik doe ontzettend veel research. De historische achtergrond met de heksenvervolgingen, pestplagen en bijgeloof in de 17e eeuw klopt allemaal, en ook het dorpje Beek is historisch correct. Op één pannenkoekenhuis na. O ja, en volgens mij doen ze er ook maar zelden aan steniging.’
De inwoners van het dorpje Beek spelen een centrale rol in het verhaal. Ze zijn al eeuwenlang in de ban van de Wylerheks, die een gevaarlijke vloek over hen heeft uitgesproken. Voor de buitenwereld wordt dit angstvallig stilgehouden, omdat ze bang zijn dat de vloek ook hen zal treffen.
Beek is een werkelijk bestaand dorp. Hoe reageerden de Bekenaren op het boek?
Thomas: ‘Tot nu toe supergoed! Ik ben tijdens het schrijven veel daar geweest en verschillende Bekenaren hebben me geholpen met extra informatie. Maar ja, dat was wel voor ze het lazen. Beek wordt behoorlijk getrasht in het boek, ha ha. Zaterdag 15 juni geef ik een lezing en signeersessie in Hotel ’t Spijker, waar heel Beek en omstreken van op de hoogte wordt gebracht. Dan zullen we zien hoe men het echt vindt. Maar ik zou het geweldig vinden, als mijn woonplaats gebruikt zou worden voor zo’n bizar verhaal.’
Het terugkerende thema in het boek is angst. Wat is zelf je grootste angst?
Thomas: ‘Het verlies van dierbaren, en waartoe dat je kan drijven. Dat is denk ik de meest menselijke en universele angst die we hebben. Het is ook de aanleiding voor de climax van het boek. Een van de hoofdpersonages verliest een dierbaar iemand, en dat drijft hem tot de meest vergaande keuzes, met alle vreselijke gevolgen van dien.’
In het nawoord vertel je dat je door een traumatische jeugd (mede ontstaan door de schrijver Roald Dahl) ervan geniet om lezers trauma’s te bezorgen met je verhalen. Verklaar je nader.
Thomas: ‘Heerlijk toch? Ik had als kind maandenlang nachtmerries na het lezen van The Witches en het zien van de verfilming met Anjelica Huston in de hoofdrol. Ik vertrouwde geen enkele vrouw meer. En ik was zeven. Dergelijke angsten hebben me gevormd tot wie ik ben, en de kiemen gezaaid voor het soort verhalen dat ik schrijf. Er is niets mooiers dan lezers die mij mailen dat ze nachtmerries hebben gehad na het lezen van mijn boek, of zich rot zijn geschrokken van een geluid terwijl ze in een spannende scène zaten. Als schrijver wil je je lezer raken. Je wil ze aan het lachen maken, aan het huilen, of bang maken. HEX doet tot nu toe alle drie, als ik mijn lezers mag geloven. Mission accomplished!’
In het verhaal gebeuren een aantal mensonterende dingen, die je zeer gedetailleerd beschrijft. Waar komen deze gruwelheden vandaan?
Thomas: ‘Ik denk dat die in ieder van ons zitten. En het griezelige idee is dat er niet zo heel veel voor hoeft te gebeuren om die eruit te laten komen. Er is een scène, ruim voor de daadwerkelijke climax, die heel veel impact op me heeft gehad. Er gebeurt iets vreselijks met een aantal jongens, ten overstaan van letterlijk het hele dorp. Het is bijna een soort braderie. Iedereen kijkt toe, iedereen wil de beste plaats hebben, en niemand grijpt in. Toen ik dat schreef, dacht ik: dit is waar HEX over gaat. Hoe weinig is er voor nodig om een hele samenleving tot dergelijke gruwelijkheden te laten vervallen? Dat vertelt iets heel duisters over de mens.’
In HEX kruisen middeleeuwse praktijken moeiteloos met moderne hightech, zoals smartphones, videoblogs en social media. Een lastige, maar interessante mix.
In hoeverre denk je dat de moderne technologische ontwikkelingen van invloed zijn op het gedrag van mensen? Gaan mensen tegenwoordig anders om met emoties (zoals angst en verlies) door het bestaan van bijvoorbeeld social media?
Thomas: ‘Natuurlijk hebben social media een enorme invloed op ons leven en gedrag, maar de emoties blijven dezelfde. Ik denk wel dat het voor veel mensen een uitlaatklep biedt om die emoties anoniem te kunnen delen op boards, chats, fora, twitter, whatever. Dat lijkt me vooral een goede zaak, want die drempel was vroeger veel hoger. Aan de andere kant kan het soms ook heel leeg voelen. Het blijft het gevoel wekken dat je tegen een computer praat. Mij stompt dat wel eens af.’
Je bent zelf behoorlijk actief op het web. Waar kunnen we je zoal vinden en volgen?
Thomas: ‘Ik vind het leuk om met lezers in contact te staan, want een verhaal is tenslotte niets zonder lezers. Ik ben erg actief op Facebook, ik twitter, ik hou een videoblog bij op YouTube en heb natuurlijk mijn eigen website: www.oldeheuvelt.com.’
Wordt HEX ook uitgegeven in het buitenland?
Thomas: ‘Door mijn nominatie in Amerika voor de Hugo Awards (voor een kortverhaal), is alles ineens in een stroomversnelling gekomen. Een ontzettend groot literair agentschap, die auteurs als John Irving “doen”, heeft me benaderd en een contract aangeboden. Zij gaan HEX vertegenwoordigen. Superspannend! Het wordt op dit moment vertaald. Het kostte me nog behoorlijk wat werk, want om echt goede kans te maken op de populaire fictiemarkt in Amerika, heb ik de locatie moeten veranderen van Beek naar Upstate New York. Met alle bijbehorende geschiedenis van kolonialisme en de Natives. Het verhaal is precies hetzelfde, maar het heeft een nieuwe achtergrond en setting gekregen. Eigenlijk vond ik dat heel leuk om te doen.’
Wanneer is HEX voor jou geslaagd?
Thomas: ‘Met iedere lezer die ik uit de slaap weet te houden is het meer geslaagd!’
Hoe sta je tegenover een mogelijke verfilming van het boek? Zijn er al plannen hiervoor?
Thomas: ‘Niet concreet, maar wel ideeën. HEX zou zich geweldig lenen voor een superspannende Nederlandse horrorthriller, want het heeft de twee ingrediënten die de meeste slappe horror-remakes uit ons land missen: een goed verhaal, en een eigen, Nederlandse culturele achtergrond. In Japan hebben ze dat ook gedaan met originele films als Ringu en Ju-on, later in Hollywood opnieuw gemaakt als The Ring en The Grudge. Verhalen gebaseerd op eigen mythologie. In Zweden hebben ze zo Let the Right One In gemaakt, een gruwelijk goede horrorthriller met de kwaliteit en uitstraling van een Zweedse jeugdfilm. Dus waarom in Nederland niet?’
Wat kunnen we in de toekomst nog van jou verwachten?
Thomas: ‘Als het aan mij ligt: heel veel meer ontzettend spannende en originele boeken! Met mijn vierde boek Harten Sara heb ik een uitstapje gemaakt naar meer psychologische, magisch-realistische roman, maar met HEX ben ik weer helemaal thuisgekomen. Een warm bad... ook al is het gevuld met bloed.’
Tot slot, heb je nog tips om zonder nachtmerries de slaap te kunnen vatten?
Thomas: ‘Wodka. Heel veel wodka.’
Het interview is van Mads Bruijnesteijn voor Crimezone in 2013.
Wat weten we nu?
In 2013 verscheen Hex in de oorspronkelijke Nederlandse editie. Dit jaar werd Hex in Amerika en Engeland gepubliceerd. En deze week verscheen ook een nieuwe Nederlandstalige editie, met een volledig herzien einde, geleend van de herschreven Engelstalige editie. Twee grootmeesters in de horror en fantasy hebben lovende woorden voor het boek. Zo noemde Stephen King Hex: 'This is totally, brilliantly original.' en George Martin zei: 'HEX is creepy and gripping and original, sure to be one of the top horror novels of 2016.'
Warner Bros. is momenteel een televisieserie aan het voorbereiden, gebaseerde op de Engelstalige versie van Hex, gesitueerd in een Amerikaanse setting. Er is nog weinig bekend over een datum, acteurs en verdere invulling.
In september 2015 won Thomas Olde Heuvelt als eerste met een vertaald verhaal een Hugo Award, een van de meest prestigieuze prijzen in de fantastische genres. De prijs ontving hij voor De vis in de fles, een verhaal dat je in zijn geheel op Hebban kunt lezen. In 2013 was hij al de eerste genomineerde auteur met een vertaald verhaal, The Boy Who Cast No Shadow, en in 2014 ontving hij opnieuw een nominatie, dit keer voor zijn verhaal The Ink Readers of Doi Saket.
Over zijn nieuwe boek, waarvan een voorpublicatie is te lezen in de herziene, Nederlandse versie van Hex, vertelde hij eerder: 'Het wordt een ontzettend spannende thriller. Net als in HEX komt er een duidelijk archetype uit het bovennatuurlijke naar voren, maar compleet anders dan je gewend bent. Maar daar houdt de vergelijking met HEX ook meteen op. Aanvankelijk zou het boek dit najaar verschijnen, maar het gaat dikker worden dan gepland, dus verwacht ik eerder dat het komend voorjaar (2017, red.) uitkomt.'
Bekijk de Amerikaanse trailer van Hex:
