De trendwatcher #8 - Geven is het nieuwe krijgen

Literaire tatoeage

Dan staat daar opeens midden op de beursvloer een tattoo-pop-up-store. Compleet met prachtige platen van voorbeeldtatoeages en een bank waarop je plaats kunt nemen. Hier kun je live je tattoo laten zetten, terwijl het beurspubliek toekijkt. Van tevoren reserveren, een favoriete illustratie of citaat indienen, en 200% zeker zijn van je keus – want dit is geen plaktattoo voor kinderen. Het heeft iets exhibitionistisch, maar het maakt ook nieuwsgierig, mede omdat tatoeages en literatuur niet direct een verband lijken te hebben. Of kunnen we hier een trend verwachten op bijvoorbeeld omslaggebied? Het eerste omslag dat zelf een tatoeage op zich is, heb ik al gespot. Show Stopper van Hayley Barker. Een young adult-titel in de sfeer van de Hungergames, die zich afspeelt in een toekomstige circuswereld, waar arme kinderen moeten optreden om de verveling van rijke mensen tegen te gaan. Nu alleen nog maar verkrijgbaar in het Engels, maar vanaf februari in Nederland te koop bij Uitgeverij De Fontein.

Zwart-wit is het nieuwe kleur

Bij uitgeverij Phaidon valt mijn blik op Book of bones van Gabrielle Balkan. Een platenboek waarin tien dieren aan bod komen, die qua skelet een record breken. Eerst een spread met in zwart-wit het skelet met aanwijzingen en een raadsel: wie ben ik? Vervolgens een kleurenspread met het antwoord: een olifant, een walvis enzovoort. Weer die animali-trend, de trend die ons naar records doet verlangen en een weergave van ons verlangen om binnenin ons lichaam en dat van het dier te kijken. Een boek met de sfeer van Naturalis of een ander natuurhistorisch museum. In een tijd waarin we terugverlangen naar de basis, de natuur, zijn we geïntrigeerd door krachten en eigenschappen van tot de verbeelding sprekende dieren. Verder zien we in het boek onze hang naar het tactiele terug: want de afgebeelde skeletten zijn ‘bevoelbaar’.

Is dit boek gedeeltelijk zwart-wit, we zien er tegenwoordig meer over dieren die helemaal zwart-wit zijn. Niet omdat dat goedkoper is; de boeken zijn juist luxer afgewerkt dan ooit en vaak voorzien van een vleugje nacht- of petrol-blauw. Dit is een trend die we in de mode twee jaar terug al zagen en vorig jaar in het interieur en in bijvoorbeeld de kerstkaartenbranche. Het geeft een minimalistische sfeer, en een authentiek gevoel. De illustraties lijken op etsen of zeefdrukken die zorgvuldig met de hand gemaakt zijn. De boeken zijn een weldaad van rust voor de ogen in een tijd van een schreeuwerige wereld met vloekende kleuren. Andere aanraders op dit gebied zijn De meest bijzondere dieren die ooit geleefd hebben van Maja Säfström van uitgeverij Cactus en Het Nachtboek van Cebine Nieuwenhuize en Jan Verschure van uitgeverij Snor. Beide plaatjes om te zien! Het laatste boek is voor volwassenen, heeft een onweerstaanbaar fluwelen nachtblauw omslag en is een dagboek voor nachtbrakers – gelardeerd met boeiende zwart-wit illustraties van nachtdieren.

Het ingrediënt in de hoofdrol

Tot slot zie ik een voorzichtig keerpunt op het gebied van culinaire boeken: we gaan van chef-koks en sterren naar boeken met meer anonieme auteurs. Kijk ik naar de rijen bij Vlaamse sterren als Pascale Naessens, dan lijken ze korter dan anders. Tussen de kookboeken duiken steeds meer series op over een enkel ingrediënt, of dat nu kool of pindakaas is. Op het nieuwe boek van Donna Hay, Basics to Brilliance prijkt een knoflook die me doet watertanden, al is de slagroom op de garde achterop het boek ook zeer uitnodigend… Donna zelf zien we niet. Het lijkt of we weer op weg zijn naar pure basic gerechten uitgaande van eerlijke ingrediënten, met veel minder aandacht voor de chefs die we al jaren op een voetstuk hebben staan.

En dan heb ik de vier hallen gehad en loop met mijn beurstas volgestouwd met de bovengenoemde boeken terug naar de parkeerplaats. Ik krijg een Beemster-kaasje van een van de sponsoren en buiten is het inmiddels droog. Toch ben ik een beetje teleurgesteld: voor een beurs die uitgeverijen de kans biedt rechtstreeks met de consument in contact te komen, zich te presenteren aan die potentiële lezer en die vervolgens aan zich te binden, zijn diezelfde uitgevers opvallend saai bezig. Hoe is het mogelijk dat kleine samenwerkingsverbanden de pareltjes op de beurs zijn. De consument verleiden om iets te beleven, iets te vertellen of iets te betekenen in de (boeken)wereld, komt vooral voor rekening van stichtingen en niet-boekenvakkers. Op de stands van onder meer WPG, VBK en Standaard staat alles er keurig bij, het assortiment is compleet en het blijft leuk om veel exemplaren van een titel bij elkaar te zien. Maar er gebeurt zo weinig. Waarom staat de Dan Brown mystery-ruimte hier niet. In de Experience Store in Utrecht kon je daar met een gekraakte code naar binnen en vervolgens een selfie maken met (een hologram van) de auteur. Waarom kun je hier niet verkleed als Warrior Cat op de foto, zodat je jezelf terug kan vinden op de Facebook-community en kirrend met een polaroid voor op je koelkast de stand van Baeckens Books verlaat. In Frankfurt was die photobooth in oktober mateloos populair op de boekenbeurs. Daar werden trouwens ook forse gin-tonics weggegeven, en stonden overal rekken met de mooiste ansichtkaarten – en dan zonder het lullige 2,50 euro prijskaartje dat ik in Antwerpen overal zie. Dat geeft een andere sfeer: je voelt je als lezer welkom, je kunt iets beleven en je krijgt iets mee.

Volgend jaar is de Vlaamse Boekenbeurs op een andere locatie en ik hoop van harte dat de organisatie dan ook wat meer gaat geven en wat minder gaat nemen, en dat de uitgeverijen niet alleen focussen op welke boeken er moeten liggen of staan, maar ook gaan zorgen voor wat meer beleving en vernieuwing.

Meer artikelen van trendwatcher Martine Koelemeijer lees je hier.