Hernieuwde kennismaking met Alex Cross

Al jaren behoort James Patterson tot mijn favoriete schrijvers. Als een van de weinigen weet hij aan de lopende band echte page-turners te schrijven. Hoewel ik zelf het gevoel heb dat hij met de Alex Cross-verhalen op een dood spoor aan het geraken is…

Het zijn de eerste regels van een recensie die ik op de kop af vijftien jaar geleden op Crimezone.nl publiceerde. Mijn wil geschiede was het tweede deel van de Women’s Murder Club, een nieuwe serie uit - en met - de bekende vlotte pen van James Patterson. Nieuwe hoofdpersonen, zelfde recept: snel geschreven, korte hoofdstukjes en een overdosis aan stevige cliffhangers.

Eind jaren negentig moet het zijn geweest dat ik mijn eerste James Patterson las met daarin zijn Afro-Amerikaanse hoofdpersonage Alex Cross en ik er ineens een nieuwe favoriete thrillerauteur bij had. Het begon met het tweede boek in de reeks, Kiss the girls (verschenen in 1995 als Regels van het huis, later werd de titel gewijzigd in Meisjes plagen). Besmet met het Patterson-virus las ik in de weken en maanden die volgden het eerste deel, Along came a spider (verschenen als Slaap kindje slaap), en een handvol opvolgers met Jack and Jill (Pak me dan) en Pop goes the weasel (Wie het laatst lacht) als persoonlijke favorieten. Vier-sterren-werk als je je laat betoveren door de pace and thrill van Patterson. Twee sterren als je je laat afleiden door de vele slordigheden, toevalligheden of het gebrek aan literaire hoogstandjes. Patterson staat garant voor pure escapisme en daar is helemaal niks mis mee. 

Vorig jaar verscheen The people vs. Alex Cross in de VS, vorige maand de Nederlandse vertaling ervan: De zaak tegen Alex Cross, nummer vijfentwintig in de reeks, precies een kwart eeuw na de verschijning van de eerste. Waar ik na deel acht of negen afhaakte, schreef en verkocht Patterson als een malle door. Want nog steeds belanden zijn Alex Cross-thrillers (en vrijwel alle andere andere boeken die hij schrijft) op de nummer 1-positie van de New York Times Bestseller List en ook The people vs. Alex Cross is hier geen uitzondering op.

Hernieuwde kennismaking

Zou Patterson zijn ‘thrill’ dan nog steeds niet zijn verloren?, vroeg ik mij af na jaren Pattersonloos door het leven te zijn gestapt. Want hoe interessant of verrassend kan een hoofdpersoon na vierentwintig boeken nog zijn? In de hoop dat deel vijfentwintig me daarop het antwoord zou geven, begon ik toch weer met hoge verwachtingen aan mijn hernieuwde kennismaking met Dr. Alex Cross. 

Voor wie hem niet kent. Alex Cross is forensisch psycholoog en werkte als rechercheur moordzaken bij de politie in Washington DC. Op een gegeven moment stapt hij over naar de FBI (voor nog grotere zaken), maar sinds de laatste boeken werkt hij weer als zelfstandig psychotherapeut (dat moest ik natuurlijk even opzoeken). Niet alleen zijn Afro-Amerikaanse afkomst is opvallend in het genre, ook zijn ‘feelgoodgezin’ is een bijzonder bepalend ingrediënt van de reeks. Weduwnaar Cross, zijn vrouw werd eerder vermoord, is een echte family man en zijn kinderen Damon, Jannie en Ali én de inwonende grootmoeder Nana Mama spelen dan ook een belangrijke rol in vrijwel elk boek. Inmiddels is Cross getrouwd met collega Bree Stone.

Schrijver Patterson is trouw aan zijn cast, want ook zijn beste vriend, rechercheur John Sampson, gaat al een hele tijd mee, evenals Cross’ ex (Christine Johnson, moeder van zoon Ali) en zijn grootste vijanden waaronder Gary Soneji (uit het eerste boek) en Kyle Craig (ook bekend onder de naam ‘Mastermind’). 

In De zaak tegen Alex Cross is onze held middelpunt in een rechtszaak. Lang verhaal kort: in het licht van de schietgrage-politieman-schandalen in de VS ziet de openbaar aanklager in Cross een prachtige kans om hem als voorbeeld te stellen en zwaar te straffen. Hij maakt hierbij gretig gebruik van de publieke opinie. De tenlastelegging lijkt in dit geval appeltje-eitje: Cross schoot bij zijn laatste zaak drie - achteraf blijkbaar ongewapende - mensen neer. Het brengt de teller op 31 schietincidenten waarbij de rechercheur in zijn lange loopbaan betrokken was. 

‘Hoe langzaam ze ook wordt opgebouwd, een goede reputatie kan in twee seconden kapot zijn, Alex.’ 

Vanwege zijn schorsing heeft Cross zijn oude praktijk als psycholoog opgepakt, maar bovenal probeert hij zich klaar te stomen voor zijn naderende lot, of dat nu goed of slecht uitpakt. Zijn voormalig partner John Sampson is inmiddels tegen zijn zin gekoppeld aan een andere rechercheur maar weet Cross eenvoudig te overtuigen om hem clandestien te betrekken bij een grote zaak waar iemand het voorzien heeft op jonge blonde vrouwen. Op het dark web (‘een geheim gedeelte van het internet dat je alleen maar met versleutelde software kunt bereiken’) verschijnen bloederige filmpjes van mogelijke slachtoffers. 

Ja maar, hoe dan?

Er gebeurt (te) veel in ‘De zaak tegen Alex Cross’ kopt de Hebbanrecensie en daar heeft recensent Diana zeker een punt. De vele ‘bij-lijntjes’ vechten om aandacht waardoor bijvoorbeeld de zaak van de verdwenen meisjes minder impact heeft dan het zou moeten hebben. Ik heb geen moment op het puntje van mijn stoel gezeten, terwijl je dat bij de heftigheid van het misdrijf wel zou verwachten. 

Hoewel het format van Patterson in vijfentwintig jaar waarschijnlijk maar weinig aan kracht heeft ingeboet, overtuigt de bestsellerauteur mij toch maar zelden in dit vijfentwintigste verhaal. Behendig werkt hij alle uitgezette lijntjes keurig af, maar daar heeft hij wel veel kunst en vliegwerk en een flinke portie fantasie voor nodig. Ik betrapte mijzelf in ieder geval regelmatig op de gedachte ‘ja maar, hoe dan?’ en dat is meestal geen compliment voor een thrillerschrijver. 

Of het slordigheid is of gemak, ik weet het niet. Misschien ben ik de juiste lezer niet meer en werkt de wonderformule van James Patterson vooral bij luie lezers. Lezers die zich niet al te veel afvragen over de hoe’s en waaroms en het niet al te nauw nemen met geloofwaardigheid. Lezers die zich graag een spannend verhaal laten vertellen, niets meer en niets minder dan dat, en zich graag laten bedwelmen door het laagje fantastische feelgood die Patterson in elk boek verstopt. 

Wat overeind blijft is het enorme respect voor de auteur die al zovele jaren de Amerikaanse bestsellerlijsten domineert, honderdvijftig boeken schreef (met en zonder hulp van co-auteurs) en er al zo’n 300 miljoen verkocht. 

De zaak tegen Alex Cross is verschenen bij uitgeverij Cargo. 

Meer Hebban Crew Reviews lezen? Je vindt ze allemaal hier terug.