De VIP club over boekverfilmingen: zo hoort het (niet)
De Hebban VIPs zijn het over één ding al snel met elkaar eens. Wat op papier werkt, hoeft in een film niet altijd goed tot zijn recht te komen. Ook andersom is dat zo, dus het idee van een perfecte ‘integrale’ verfilming kan al snel overboord worden gegooid. ‘Dat er dingen uit het boek worden weggelaten of iets aangepast worden qua volgorde is wel te begrijpen, omdat een film natuurlijk een andere manier van vertellen vereist,’ zegt Karin. Marieke sluit zich daarbij aan: ‘Wanneer een boek wordt verfilmd is het onmogelijk om alle verhaallijnen en personages die in het boek komen ook terug te laten komen in de film. Dat is soms jammer, maar vaak komt het de film wel ten goede omdat je kan focussen op de rode lijn.’
Creatieve interpretatie
Er is echter een groot verschil tussen creatieve interpretatie en met een verfilming aan de haal gaan. ‘Met veranderingen die noodzakelijk zijn om het verhaal te vatten in een film van twee uur en die wel nog in de geest van het boek zijn, kan ik prima leven. Ik heb wel moeite met onnodige veranderingen die indruisen tegen wat een auteur voor ogen had,’ vertelt Kim. Karin deelt dat sentiment. ‘Er mogen niet opeens andere personages doodgaan of andere drastische onthullingen zijn.’
In dat geval kunnen de VIPs er niet goed tegen als er nog van een boekverfilming gesproken wordt. ‘Als een film enkel gebaseerd is op hetzelfde idee als het boek en het verhaal helemaal herschreven is, dan heb ik liever niet dat het gepresenteerd wordt als een verfilming,’ zegt Kim. Marieke: ‘Maak dan een nieuwe film en hang het niet op aan “gebaseerd op een boek”.’ Ook Kimberly is er hard in. ‘Dingen weglaten snap ik, compleet veranderen is onnodig.’ Yvette voegt daar nog aan toe: ‘Het is niet voor niks zo geschreven.’
Toch is niet iedereen even streng. Helma: ‘Ik vind wel dat de verhaallijn zo goed mogelijk gevolgd moet worden. Toch kan ik me er niet echt aan storen en vind ik het leuk om zowel het boek te lezen als de film te zien. Zolang de film mooi gemaakt is met goede acteurs en een voor de film kloppend verhaal.’ Nathalie is het daarmee eens en kijkt met een andere insteek: ‘Of regisseurs nu een volledig boek verfilmen of slechts enkele elementen daaruit, maakt mij niet zoveel uit. Zo lang de film of serie er maar staat! Ik ga ook nooit naar boekverfilmingen kijken omdat ik het boek heb gelezen, maar vanwege de makers of auteurs.’
Van slecht boek naar goede film
Eigenlijk geven veel van de VIPs ook wel toe dat het er vanaf hangt hoe mooi ze het boek vonden. ‘Vanzelfsprekend vind ik een getrouwe film belangrijker als ik het boek, waar het op gebaseerd is, goed vond. Eigenlijk gun ik iedere lezer die zijn favoriete verhaal tot leven wil zien komen een waarheidsgetrouwe verfilming,’ zegt Kim. ‘Maar bij verhalen waar ik minder van onder de indruk was, kunnen filmmakers zich meer vrijheden veroorloven en bestaat de kans dat ik de film beter vind.’ Karin noemt een voorbeeld: ‘Ik vond De Hobbit een leuk, maar ietwat kinderachtig boekje, dat is in de films een volwaardige fantasy trilogie geworden. Dat kan ik dan wel waarderen.’
Lieke sluit zich daarbij aan. ‘Het is heel gaaf als het bronmateriaal middelmatig of slecht is en de scriptschrijver daar toch iets van weet te maken. Bijvoorbeeld de verfilming van L.A. Confidential van James Ellroy. De misdaadroman is een zooitje; de film is geweldig omdat het een bizarre verhaallijn weglaat. Ook The Prestige is duizendmaal beter dan het boek van Christopher Priest. Zijn flutroman had eigenlijk een flutfilm op moeten leveren, maar de scriptschrijver heeft zijn geld dubbel en dwars verdiend.’
Minder geslaagde boekverfilmingen
Natuurlijk vroegen we onze VIPs te delen welke boekverfilmingen zij niet goed geslaagd vonden. Merel en Kimberly droegen Allegiant aan van Veronica Roth. ‘Bij deze film was misschien 10 minuten in lijn van het boek. Verder was er totaal niets wat klopte. En wat ze ervan gemaakt hebben, was helaas ook geen verbetering,’ zegt Kimberly spijtig. Marieke en Harriet dragen de verfilming van Pride & Prejudice met Keira Knightley aan. ‘Dat komt omdat de film moest opboksen tegen de BBC serie,’ zegt Marieke, een serie die zeer trouw aan het boek is.
Een gedeelde noemer is dat er iets verloren gaat in de boekverfilmingen die door de VIPs ter nominatie worden aangedragen. Voor Karin gebeurt dat in Eragon: ‘De personages waar ik zo fan van was, kwamen statisch over in de film.’ Voor Kim was het de verandering aan de plot: ‘Op het laatste moment is er onnodig veel aan The Golden Compass veranderd. Het is extra jammer omdat de critici natuurlijk alsnog niet tevreden waren.’ Lieke noemt de derde Harry Potter: ‘Ik vind het jammer dat de Marauders zo’n betrekkelijk kleine rol spelen in de film, terwijl hun aandeel in het boek groter en leuker is.’
Voor Yvette is het Mortal Engines. ‘De hoofdpersonen waren veeeel ouder dan hun personages uit het boek en slecht gecast ook. Halverwege de film werd het wat saai en heel voorspelbaar. Ik vond het echt jammer, want de boeken waren ontzettend leuk.’ Helma noemt The Shining en Out of Africa. ‘Ik heb van beide films genoten,’ zegt ze, waardoor ze ze ook genoemd heeft als goede boekverfilmingen. ‘Maar uiteindelijk hebben ze niet zo heel veel met het boek te maken.’
Goed geslaagde boekverfilmingen
Lieke, Karin, Kim en Yvette noemen alle vier de Lord of the Rings-trilogie als een van de best geslaagde boekverfilmingen. Een serie die in eerste instantie als ‘onverfilmbaar’ werd beschouwd. ‘Visueel zijn ze natuurlijk prachtig, maar verhaaltechnisch gezien zitten ze eveneens heel goed in elkaar, ook al volgt de verhaallijn die van het boek niet altijd precies,’ zegt Lieke. ‘Als de film nog rijker en mooier is dan ik me kan voorstellen, dan hebben de makers toch echt een goede film gemaakt,’ zegt Yvette. Kim had op haar vijftiende moeite met de boeken door de vele omschrijvingen, maar kon er dankzij de films toch van genieten.
Soms is de film zelfs mooier dan het boek. Voor Yvette is dit het geval bij What Dreams May Come en The Neverending Story, vooral die laatste: ‘Dat is zo’n iconische film, iconischer dan het boek zelf ooit zal zijn. Als je dat kan bereiken, dan zegt dat heel veel over de film.’ Het helpt wellicht mee als je van tevoren wat lagere verwachtingen hebt van de verfilming. Zo zegt Marieke: ‘In mijn hoofd had zich al zo’n beeld vastgezet van Een man die Ove heet, dat het me onmogelijk leek dat in een film te gieten.’ Kimberly had dit met Gone Girl. ‘De kracht van het boek is absoluut aanwezig in de film.’
Voor Harriet heeft een mooie boekverfilming haar juist op het spoor van een nieuwe auteur gezet. ‘Nog nooit had ik iets van deze schrijver gelezen en ik wist ook helemaal niet dat de film die ik zag een boekverfilming was. Ik heb het over Atonement.’ En soms kan een nieuwe draai een boekverfilming ook echt op de kaart zetten. Nathalie: ‘Een film die in mijn geheugen gegrift staat is Daens. Het boek van Louis Paul Boon gaat over een drukker-uitgever uit Aalst aan het eind van de 19e eeuw, maar in de film is het hoofdpersonage zijn broer, zodat de film niet volledig hetzelfde verhaal vertelt. Dat kan dus ook!’
Wel of geen boeken verfilmen?
Naar aanleiding van de verhalen van onze VIPs kunnen we maar één conclusie trekken: er is geen eenduidig oordeel over boekverfilmingen. De een wil het waarheidsgetrouw, de ander accepteert zelfs grote wijzigingen, als het maar goed in elkaar steekt. In dat geval worden het boek en de film meestal ook los van elkaar gezien. Het is niet altijd alleen het boek waar de verfilming tegenop moet boksen; soms is dat zelfs een eerdere verfilming, zoals bij Pride & Prejudice.
Is het dan de volgorde waarin we het verhaal tot ons nemen? Ook daarin laten de VIPs verschillende meningen zien. Een boekverfilming kan zeer succesvol zijn ook als het boek al een favoriet is, en in andere gevallen wordt het boek pas ontdekt nadat de film is bekeken. Voor een deel heeft te maken met je verwachtingen; zijn die realistisch, vrij laag of juist hooggespannen? Dan kan een verfilming alles mee- of tegenvallen. Eigenlijk is er maar één eenduidig advies dat we kunnen geven: laat het boek verfilmen door iemand die er groot fan van is. Dan weet je zeker dat er in ieder geval hart achter zit.
Wanneer vind jij een boekverfilming geslaagd, en wat is jouw favoriet?
Powered by de Hebban VIP Club
Dit artikel werd mogelijk gemaakt door de bijdragen van de leden van de Hebban VIP Club. De Hebban VIP Club is een exclusieve club voor leden met een roze Hebban-hart die het leuk vinden om Hebban te helpen de beste, fijnste en leukste plek te laten zijn en blijven voor liefhebbers van boeken.
