De voedselzandloper: meer dan een trend?

De Voedselzandloper is een idee van de Belgische arts en onderzoeker Kris Verburgh. Het basisprincipe is dat je zo min mogelijk brood, aardappelen, past en rijst eet. Dat omdat - in de woorden van Verburgh- deze producten zijn opgebouwd uit zetmeel, dat eigenlijk niets anders is dan lange ketens van glucose, ofwel suiker. Ook het eten van melk en yoghurt wordt afgeraden. Vlees, koffie en alcohol mogen wel, zij het met mate. Het idee van de voedselzandloper is dat je producten uit de bovenste driehoek zoveel mogelijk vervangt door producten uit de onderste driehoek. Aardappels, rijst en pasta veranderen in groente, peulvruchten en paddenstoelen. Havermoutpap geldt als de belangrijkste broodvervanger. Opvallend is dat het eten van kaas en pure chocolade wordt aangeraden. Een afbeelding van de voedselzandloper is te vinden op www.voedselzandloper.com.

Het Voedingscentrum
Hoewel het Voedingscentrum de laatste tijd steeds meer kritiek krijgt, geldt het in Nederland nog steeds als een autoriteit op het gebied van gezonde voeding. Het is dus waardevol de ideeën van Kris Verburgh en deze instantie te vergelijken. Het Voedingscentrum werkt met de Schijf van Vijf, die bestaat uit water; halvarine, margarine en oliën; zuivel, vlees, vis en vervangers; groente en fruit; aardappelen, brood, rijst en pasta. Kris Verburgh ziet zijn zandloper als een vervanger voor deze Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum is het daar niet mee eens en schrijft op zijn website: ‘Het Voedingscentrum vindt de Voedselzandloper geen vervanging voor de Schijf van Vijf en geen geschikte methode om mee af te vallen. Zo geeft de zandloper geen concrete aanbevelingen over hoeveel je precies zou moeten eten van bepaalde voedingsmiddelen, maar alleen dat je meer of minder van een bepaald product zou moeten eten.’ Het eindoordeel is dan ook hard: ‘De adviezen in de Voedselzandloper vormen geen basis voor een volwaardig voedingspatroon en zouden tot een onevenwichtige samenstelling van het voedingspatroon kunnen leiden.’ Over tegengestelde adviezen gesproken… 

Een kritische blik
Een echt inhoudelijk oordeel over het Voedselzandloperdieet kan alleen geveld worden door voedingsdeskundigen, daar waagt dit artikel zich niet aan. Wel is er het een en ander op te merken aan Kris Verburgh. Hij doet bijvoorbeeld grootste uitspraken over het verband tussen voeding en kanker die te betwijfelen zijn, zoals: ‘Volgens een studie bleek dat vrouwen die dagelijks 10 gram paddenstoelen aten 64% procent minder kans op borstkanker hadden vergeleken met vrouwen die geen paddenstoelen aten.’ Wie achter in de bronnenlijst kijkt, ziet dat deze cijfers afkomstig zijn uit een onderzoek dat is uitgevoerd onder Chinese vrouwen. Even googelen levert op dat er is gewerkt met kleine controlegroepen en dat de onderzoeker zelf concludeert dat er meer onderzoek nodig is. Het is dus niet zo zwart-wit als Verburgh het stelt. Gezond of niet, de cijfers die ter verantwoording van de Voedselzandloper worden gebruikt, verdienen een kritische blik.

Recepten
Naar aanleiding van De Voedselzandloper zijn er verschillende boeken verschenen die de theorie uit het boek hebben vertaald naar recepten. Het officiële kookboek is geschreven door Pauline Weuring, van de populaire blog Uitpaulineskeuken. Een ander boek, Lekker lang jong, komt van Clare ten Houte de Lange (voormalig TIP-redacteur) en Nelleke van Lindonk. Beide boeken zijn ‘goedgekeurd’ door Kris Verburgh en bevatten een voorwoord van hem.

Hieronder een recept voor een Marokkaanse worteldip uit Lekker lang jong.

Ingrediënten
2 eetlepels olijfolie
500 g wortel, in blokjes
2 tenen knoflook, fijngehakt
Sap van 2 sinaasappels
1-2 theelepels harissa of sambal oelek
2 theelepels gemalen komijn
2 theelepel gemalen kaneel
2 eetlepels verse munt, in reepjes  
1 schaaltje

Verwarm de olijfolie in een steelpan en fruit de wortel en knoflook 1-2 minuten op zacht vuur.
Voeg het sinaasappelsap toe en smoor de wortelblokjes afgedekt in 15 minuten zachtjes gaar.  
Stamp de worteltjes met het vocht met een pureestamper tot een gladde of rulle puree.
Roer de harissa, komijn en kaneel erdoor en voeg naar smaak wat zout en versgemalen peper toe.
Doe de worteldip over in een schaaltje en strooi de munt erover.
Een lekkere dip voor kleine slablaadjes (little gem).