De zomerhit van 2004: De Da Vinci Code
Een thriller die onvergelijkbaar is met elke andere thriller: bloedspannend, intelligent, meedogenloos snel en vol interessante details.
Het was de marketingleus waarmee de lezer getriggerd werd in januari 2004 om De Da Vinci Code aan te schaffen. Een campagne die, afgaande op de noteringen in de Bestseller 60, meer dan gelukt is. De historische thriller wist zelfs in kalenderjaar 2005 nog een groot aantal weken de koppositie te behouden. Wereldwijd gingen er, naar schatting, na publicatie 82 miljoen exemplaren van De Da Vinci Code over de toonbank. Hiermee is het boek een regelrechte en memorabele bestseller te noemen.
Controversieel
De Amerikaanse schrijver, zoon van een wiskundeleraar en muzikante gespecialiseerd in religieuze muziek, ontwikkelde in zijn jeugd al een fascinatie voor de wisselwerking tussen religie en wetenschap. Deze ervaringen vormden zijn inspiratie voor de creatie van het seriepersonage Robert Langdon. Hoewel het personage al werd geïntroduceerd in Het Bernini Mysterie, werden zowel schrijver als personage pas echt opgemerkt in het vervolg De Da Vinci Code, waarin de lezer wordt ondergedompeld in een wereld vol geheime doorgangen, codes en symbolen.
Plaats delict is Parijs, waar professor Langdon een afspraak misloopt met de curator van het Louvre. Hij wordt namelijk dood aangetroffen in het museum, met naast zich Langdons naam. De professor wordt aangemerkt als hoofdverdachte en vlucht, geholpen door een Franse agente, om zich vervolgens in een groot mysterie te storten dat hem leidt naar het werk van Leonardo Da Vinci. In een speurtocht die zowel het motief voor de moord, als de betrokkenheid van Opus Dei moet verklaren, wordt Langdon op de hielen gezeten door de politie en de moordenaar.
Bij publicatie werd Brown uit meerdere hoeken geconfronteerd met zijn research, waarvan de reactie van de Katholieke Kerk zelfs als furieus te betitelen is. Een kardinaal uit Genua betichtte de schrijver van geschiedvervalsing en riep Italiaanse lezers op tot een boycot. Opus Dei, de groepering die in het boek in een kwaad daglicht wordt gesteld, besloot een persbericht uit te sturen om de ‘mening’ van Brown te ontkrachten.
Feit of fictie?
Critici bekeken de historische thriller van Brown met argusogen vanwege het ‘onhandige proza’, terwijl de lezers er mee wegliepen. Hoewel er sprake is van fictie, ontstond er al gauw een discussie over de mix van feiten en fictie die Brown zijn lezer voorzet. Zo bestaan de hoofdpersonen en de acties in het boek niet werkelijk, maar zijn de gebouwen, documenten en rituelen wel degelijk in het echt te aanschouwen. Omdat de bestaande zaken door fictieve personen worden besproken, en zij daarover een bepaalde mening laten doorschemeren, riep dit bij sommige fronten vraagtekens op. Ondanks de prachtige verkoopsuccessen in verschillende werelddelen, besloot de Amerikaanse schrijver om zich enkele jaren terug te trekken en meed hij de publiciteit zoveel mogelijk.
Reden voor andere auteurs om hun gram te halen bij de media, waardoor zelfs een beschuldiging van plagiaat naar voren kwam. Zo claimden de auteurs Michael Baigent en Richard Leigh dat ideeën uit hun non-fictie boek Holy Blood, Holy Grail (1982) zijn gestolen door Brown. Onder andere de theorie dat Jezus Christus een kind had en het vermoeden dat Jezus en Maria Magdalena waren getrouwd (en dus tot op heden nazaten hebben). Exact wat Brown in De Da Vinci Code beschrijft, maar de Amerikaanse auteur heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij zich heeft laten leiden door Holy Blood, Holy Grail. Sterker nog: een van de hoofdpersonen in De Da Vinci Code heet Leigh Teabing. Leigh is een verwijzing naar Richard Leigh, Teabing is een anagram van Baigent. De Engelse rechter vond geen concreet bewijs voor plagiaat en verklaarde de eis niet ontvankelijk.
In 2009 sprak Brown voor het eerst over de discussie die was ontstaan over de mix van feiten en fictie in zijn thriller:
'Ik doe iets heel opzettelijk en specifiek in deze boeken. En dat is om feiten en fictie te vermengen op een moderne en efficiënte manier, om een verhaal te vertellen. Er zijn mensen die begrijpen wat ik doe, zij springen als het ware op een trein en gaan voor een ritje en hebben een geweldige tijd. Maar er zijn ook mensen die waarschijnlijk beter boeken van iemand anders kunnen lezen.'
Kaskraker
In 2006 ging de verfilming van De Da Vinci Code in première, met Hollywood acteur Tom Hanks in de hoofdrol als Robert Langdon. Al snel verbreekt de film verschillende records en worden de kassen wereldwijd gevuld met maar liefst 750 miljoen dollar. Naar aanleiding van dit succes werd het eerste deel van de serie Het Bernini Mysterie tevens verfilmd, onder de titel Angels and Demons (2009).
De verfilming van zijn laatst verschenen thriller Inferno gaat op 20 oktober in première, waarin Tom Hanks terug zal keren in de rol van professor Langdon.
Nu ook voor YA
In september verschijnt de Young Adult versie van De Da Vinci Code. Hetzelfde verhaal, maar dan in een ingekorte versie, geschikt voor lezers vanaf 13 jaar tot en met 15 jaar. Brown schreef de nieuwe versie zelf en bepaalde hiermee ook welke scènes wel of niet terugkomen.
Reden voor verschillende journalisten om dit fenomeen onder de loep te nemen. Is het werkelijk nodig om een 'gesimplificeerde' versie van de historische thriller aan de jeugd te geven? En met welk doel eigenlijk: minder seks- of geweldscènes in het verhaal (die ze overigens al genoeg tegenkomen op internet en televisie)?
Volgens de Amerikaanse uitgever gaat het met name om een aanpassing van vocabulaire in plaats van een rigoreuze inkorting van het verhaal. Ten slotte voegt Brown daar aan toe: 'Ik hoop met deze versie bij jongeren hetzelfde gevoel teweeg te brengen dat ik voelde tijdens het schrijven over de verborgen mysterieën van deze wereld.' Met de feestdagen in het vooruitzicht zal Brown ongetwijfeld weer een flinke bijschrijving op zijn bankrekening kunnen verwachten.
