Deze vergeten boeken verdienen een tweede leven volgens uitgevers
Nelleke Geel, uitgever bij Atlas Contact:
'Samanta Schweblin, Argentijnse, al jaren woonachtig te Berlijn, shortlister voor de International Man Booker Prize naast Grossman en Oz, bejubeld door de Amerikaanse pers, een literaire David Lynch is ze genoemd, een talent dat zijn weerga niet kent. Het allereerste boek dat na Meridiaan met het Atlas Contact-logo uitkwam: Gif. Ik zou het zeker nú in een ander formaat hebben gegoten, maar dát doet niets af aan Samanta’s talent.
‘Deze gekmakende novelle is één lange masterclass over narratieve spanning opbouwen,’ zegt een criticus en dat is ook precies wat ze doet, masterclasses geven voor aspirant-schrijvers omdat ze de beste verhalenschrijver is van haar generatie.
Gif is maar enkele pagina’s langer dan een novelle en hoe is het dan toch met die luttele 109 bladzijden in vredesnaam mogelijk dat je als lezer én blij bent dat je het uit hebt zodat je hart weer tot rust kan komen, én baalt dat het je het uit hebt, omdat je jouws ondanks volledig bent ingepakt door haar, gehypnotiseerd heeft ze je, bang gemaakt, het konijn in de koplampen ben je. Onontkoombaar.
"Each thing she tells you is going to be worse," zegt iemand in het boek op twee derde. Inderdaad. Maar ontsnappen kun je er dan allang niet meer aan.'
Een tweede leven voor Gif? Daar is Hebban-recensent Geertje Otten ook een voorstander van. Zij waardeerde Schweblins boek namelijk met vijf sterren: 'Met een eenvoudig en kaal taalgebruik en door het gebruik van filmische technieken heeft Samanta Schweblin, die Filmwetenschappen studeerde, een fantastische vertelling geschreven, die de spanning bij de lezer van het begin tot het eind weet vast te houden. Een vertelling die vraagt om een vervolg.'
Juliette van Wersch, uitgever bij Signatuur:
'Vorige week dinsdag werd de Man Booker Prize 2018 bekend gemaakt. We hebben de eer om de avontuurlijke en geweldig geschreven roman Washington Black van Esi Edugyan, een van de finalisten, te mogen uitgeven. Maar over dat boek volgend jaar meer. Terwijl ik met spanning naar de live uitzending van de uitreiking zat te kijken, moest ik terugdenken aan de Man Booker van vorig jaar. Toen hadden we ook een boek op de shortlist: Een geschiedenis van wolven van Emily Fridlund. Een onvergetelijke roman over hoe schuldig je bent als getuige van drama. Een verhaal waar ik eerst stil van werd. En toen wild enthousiast.
Emily Fridlund behandelt op genuanceerde wijze grote morele dilemma’s en taboes over opvoeding, geloof en wanneer je kunt ingrijpen als buitenstaander als je een situatie ziet escaleren. De onzekerheid en onervarenheid, maar ook het sterke overlevingsinstinct van de jonge Linda, die erachter komt dat niets is wat het lijkt, is zeer invoelbaar gemaakt. En de spanning tussen de personages is haast elektrisch, als een dreigende storm.
Ik werd meteen getroffen door de prachtige, inventieve schrijfstijl en wilde ik steeds maar zinnen onderstrepen, zoals: "De winter overviel ons dat jaar. Hij knielde uitgeput neer en kwam niet meer overeind."
Zelden heb ik zo’n indrukwekkend debuut gelezen en het is dan ook de perfecte kandidaat voor deze rubriek, want dit boek verdient absoluut door meer lezers ontdekt te worden!'
Ook Hebban-recensent Anne Oerlemans vindt dat Een geschiedenis van wolven een tweede leven verdient, en schreef het volgende over deze roman: 'Fridlund schrijft gedetailleerd en met psychologische diepgang. Alle details zijn belangrijk en je leest bijna behoedzaam verder, wachtend op het moment dat de ontknoping komt. Waar gaat het mis, wat mis ik als lezer? En nadat de geschiedenis langzaam duidelijk wordt doet Fridlund er nog een schepje bovenop door te reflecteren op wat er gebeurd is, wie schuld treft en waar de grens tussen denken en doen moet liggen. Een geschiedenis van wolven is een intrigerende en complexe debuutroman die smaakt naar meer.' De volledige recensie lees je hier.
Joost Nijsen, uitgever bij Podium:
'Er werd de laatste jaren nog maar zó weinig van besteld, dat we een volgende druk niet aandurfden: Een mond vol glas van Henk van Woerden (1947-2005). Een van de beste boeken die Podium uitgaf, van een van onze beste schrijvers. Henk was al succesvol kunstschilder toen hij als schrijver debuteerde, in 1993 met de ragfijne, in Zuid-Afrika gesitueerde ‘Bildungsroman’ Moenie kyk nie. ‘Je pen is net zo goed als je penseel!’ verzuchtte Adriaan van Dis. Henk won met zijn debuut prompt de Geertjan Lubberhuizenprijs, en ik mocht hem vanwege een shortlist-nominatie ook vergezellen naar het diner van de Libris Literatuurprijs. Het was een droomdebuut, voor de schrijver-schilder met het intrigerende glazen oog (onderwerp ook in zijn debuut).
We raakten bevriend, ik paste soms op zijn monumentale atelierwoning in de Kraamkliniek op het WG-terrein in Amsterdam-West. Hier werkte hij verder aan zijn oeuvre, de schildersezel steeds bestofter. De roman Tikoes volgde en werd weer zeer door critici en lezers gewaardeerd. En dan, in 1998, Een mond vol glas. Documentaire roman over het krankzinnige leven van Dimitri Tsafendas, Griek in Zuid-Afrika, en, goedemorgen, moordenaar van Hendrik Verwoerd. Laatstgenoemde is geen voorvader van Henk van Woerden, noch diens pseudoniem. Hendrik Verwoerd was de Zuid-Afrikaanse premier en architect van de apartheid. Stafendas doodde hem op klaarlichte dag in het parlement met vier wilde halen van een dolk. En verbleef de rest van zijn leven in de gevangenis.
Henk, de schrijver, mijn te jong overleden kameraad, bezocht hem daar, sprak met hem. En bracht in zijn boek over Tsafendas diens verscheurde leven in verband met het dilemma van kleurlingen in Zuid-Afrika.
Niemand minder dan J.M. Coetzee noemde Henk’s boek, al snel in een briljante vertaling (door schrijver Dan Jacobson) verschenen in onder andere Amerika en Engeland, ‘een intrigerende en tegelijk buitengewoon geslaagde mengeling van biografie en fictie.’ De jury van het inmiddels verdwenen Generale Bank Literatuurprijs nomineerde het boek en zei: ‘Het mooie van het boek is dat Van Woerden in een even bescheiden als overwogen stijl, fijnzinnig en onderhoudend, drie biografieën dooreenvlecht.’ Kers op de taart was in 2001 de toekenning aan Henk, voor dit boek, van de Sunday Times/Alan Paton Award.
En toch is dit boek langzaam weggegleden, ook in Nederland. Hetzelfde geldt voor Henk van Woerden als zodanig. Hoe dat komt? Ik kan wijzen naar teleurstellend literatuuronderwijs, naar gebrek aan cultureel besef in ons land van dominees en handelaren, naar weigerachtigheid van boekhandels dit prachtige boek steeds opnieuw aan klanten aan te bevelen. Maar mopperen helpt niet, zei grootmoeder. Beter kunnen we wachten op een onverwachts, god-gegeven moment om het stof dat nu ook onbarmhartig op Henk’s geschreven oeuvre neerdaalde, krachtig weg te blazen - en dit juweel opnieuw te tonen in al zijn pracht. Waarvan akte, zou ik hier bijna zeggen!'
