Dit is de vakjury van de Harland Prijs 2024

George van Hal

Redacteur bij de Volkskrant

In mijn dagelijks leven ben ik wetenschapsredacteur bij de Volkskrant, waar ik voornamelijk schrijf over sterrenkunde, natuurkunde en ruimtevaart. Daarnaast mag ik als genreliefhebber voor de krant ook regelmatig een uitstapje maken naar de verbeeldingsliteratuur, bijvoorbeeld als recensent van sciencefiction- en fantasyboeken in onze boekenbijlage.

Zelf schreef ik meerdere non-fictieboeken, inclusief twee over de echte wetenschap die schuilt achter sciencefictionverhalen: Robots, aliens en popcorn en Van lightsaber tot tijdmachine. Ondertussen werk ik voor uitgeverij Luitingh-Sijthoff aan een bundel korte sciencefictionverhalen, mijn fictiedebuut.

Auteursafbeelding: © Mats van Soolingen

Schrijftip: ach, schrijftips, welke auteur heeft er geen haat-liefdeverhouding mee? Helemaal omdat de verbeeldingsliteratuur enorm breed is en er dus geen gouden route bestaat naar succes. Het enige wat je kunt doen, is zorgen dat je verhaal beklijft. Hoe? Doordat het spannend is, goed is opgebouwd, of emotie oproept, bijvoorbeeld. Omdat het een sterk thema bevat, een mooie twist, een verrassende dubbele bodem, of een slim verpakte maatschappelijke boodschap. Omdat het de verwondering prikkelt, je brein op een prettige manier pijnigt, of – dat kan natuurlijk ook – omdat het gewoon waanzinnig leuk en onderhoudend is. Maar, toch wat advies dan: zorg dat je zelf wel weet wát het is dat je verhaal bijzonder maakt en zet daar vervolgens vol overtuiging op in.

Dat kan onder meer met je taalgebruik. Dat moet allereerst verzorgd zijn. Foutloos? Graag, maar zelfs de ergste taalpietlut maakt weleens een tik- of stijlfout. Veel belangrijker is dat je stilistisch verzorgd schrijft, in een stijl die past bij je verhaal. Dat kan in eenvoudig proza, met korte en puntige zinnen, of in poëtisch proza vol zwierig opgeschreven observaties. Het mag gerust ook afwisselend allemaal, afhankelijk van het tempo en de sfeer van je scène of verhaal. Fabriceer dus geen actiescènes vol meanderende zinnen, of dialogen vol stroperige schrijftaal – tenzij je daar een goede reden voor hebt, natuurlijk. Samengevat: denk niet alleen na over wát je wilt zeggen, maar ook hóe je het zegt.

Marjolein Hordijk

Literair programmamaker

Ik werk als freelance programmamaker, maar heb hiervoor jarenlang gewerkt bij Bibliotheek Gelderland Zuid in de stadsvestiging in Nijmegen. Ik maak culturele en literaire programma’s voor lezers, en dan met name voor jongeren. Zelf lees ik graag fantasy en dat zie je terug in mijn werk voor Novio Magica, een groot fantasyfestival in Nijmegen. Dit festival draait om boeken en films. Als projectleider zorg ik ervoor dat er ieder jaar een mooi programma wordt samengesteld waar fantasyliefhebbers uit het hele land gelukkig van worden. Het ene jaar pakken we heel groots uit door het halve centrum van Nijmegen om te toveren tot festivallocatie, het andere jaar houden we het iets bescheidener. Dan is de prachtige Stevenskerk het decor van de lite-editie. Ik heb al een aantal keren in een jury plaats mogen nemen en ben altijd weer verrast door de diversiteit van de verhalen die me aangeboden worden.

Schrijftip: omdat de Harland Prijs om korte verhalen gaat, houdt dat in dat je de lezer binnen een aantal pagina’s al helemaal het verhaal ingezogen moet hebben. Maar dat mag niet ten koste gaan van de uitwerking van de wereld en de opbouw van je personages. Voor lezers is het verhaal natuurlijk heel belangrijk, maar representatie ook. Alleen moet dat er wel op een natuurlijke manier in zitten. Lezers prikken er direct doorheen als het geforceerd is en rekenen een verhaal daarop af. Wil je zeker zijn dat het de juiste toon is, vraag dan een meelezer die de juiste feedback kan geven. Soms gaat het om nuanceverschillen, maar die kunnen een wereld van verschil maken.

Susanne Lotstra

Winnaar Harland Prijs 2023

Ik was vroeger meer van het tekenen dan van het schrijven, moet ik bekennen. Wel las ik veel, als kind het liefst Paul van Loon of Thomas Brezina, later V.E. Schwab en Robin Hobb. Ook verzon ik wilde verhalen, als kind uitgebeeld met poppetjes en speeltjes, later door het vullen van stapels schetsboeken met tekeningen van personages en omgevingen, en nu middels het geschreven woord. Sinds de voor mij onverwachte winst van de Harland Prijs in 2023 heb ik me als een horde wespen met tunnelvisie op het schrijven gestort. Steeds beter leer ik wat voor mij werkt qua schrijfstijl en waar ik eerst echt in de stemming moest zijn, schrijf ik nu haast iedere dag. Mijn grootste genreliefde is fantasy, maar met een goede scifi of horror maak je me ook zeker blij. Het allerleukste aan het speculatieve genre is dat je een kijkje kunt nemen in de fantasie van een ander. Dat is zó gaaf!

Ik kan nog niet pronken met gepubliceerde verhalen helaas, maar hoop dat wel ooit te kunnen doen! Het is een eer om bij de vakjury te mogen aansluiten, en ik ben reuzebenieuwd naar de verhalen die het tot de shortlist weten te schoppen.

Schrijftip: houd van je verhaal. Houd van je personages, je wereld en je legendes. Houd er zoveel van dat als er iets naars moet gebeuren, je je daar oprecht vervelend over voelt. En laat daarna een heel kritische, maar vertrouwde proeflezer, of meerdere proeflezers, je verhaal beoordelen. Dat gaat pijn doen, maar liefde doet soms pijn, en net als liefde maakt het schrijven van je verhaal je blind voor bepaalde dingen. Een proeflezer die je vertrouwt, zegt je precies waar die blinde schrijfvlekken zitten. Daar leer je van als schrijver en zo komt je verhaal beter tot haar recht.

Heidi van der Vloet

Bestuurslid Stichting Fantastisch Genre

Ik werk bij de innovatiefste gemeente van Nederland als adviseur geo-informatie en houd behalve van lezen ook van zingen, wandelen en harde gitaarmuziek. Naast het lezen van sciencefiction ben ik ook actief in het Fandom-met-een-hoofdletter-F: ik bezoek graag sciencefiction-conventies en organiseer graag 'leuke dingen voor leuke mensen'. Evenementen zoals Eurocon en Worldcon zijn prachtige excuses om ergens op vakantie te gaan, nieuwe mensen te leren kennen en dingen te doen die ik nog nooit gedaan heb.

Lezen en jezelf verliezen in verre werelden en nog niet eerder gedachte gedachten: wat is er mooier dan dat? Ik dompel mezelf graag onder in het fantastische, met een forse voorkeur voor sciencefiction. Piewpiewpiew en grote ruimteschepen vind ik leuk, maar het interessantst vind ik wereldbouw en karakterontwikkeling. Korte verhalen vind ik de ultieme vorm van vertelkunst: hoe kun je met weinig woorden een sfeerbeeld neerzetten en een pakkend verhaal vertellen? Hoe laat de schrijver de lezer helemaal opgaan in het verhaal en de 'sense of wonder' ervaren? Als je dát onder de knie hebt, heb je mij te pakken!

Schrijftip: als je dan tóch een fantastisch verhaal schrijft, zorg dan dat ik me verwonder over het bijzondere van jouw verhaal. Je personages, je wereld: maak ze zodanig interessant dat ik me er in wil verliezen en dat ik je verhaal wil geloven. Er is waarschijnlijk al heel veel geschreven over werelden en mensen die ons bekend voorkomen, het is hoog tijd dat er eens wat meer geschreven wordt over mensen die juist níet op ons lijken. Leef je in en leef je uit.

Anouk van der Zee

Redacteur Hebban

Als redacteur bij Hebban schrijf ik niet alleen hele dagen over boeken en verhalen, ik lees ze ook. Bijvoorbeeld voor het Hebban Boek van de Maand, maar ook door plaats te nemen in vakjury's voor onze prijzen en schrijfwedstrijden. Het biedt me veel inspiratie en ik lees inmiddels heel breed, maar mijn eerste grote liefde was fantasy. Ik kom er altijd weer bij terug en zodoende is het al mijn hele leesleven bij me, inmiddels uitgebreid met een voorkeur voor sciencefiction, horror en postapocalyptische verhalen.

Het jureren van de Harland Prijs heeft dan ook een speciaal plekje in mijn hart. Elk jaar is anders en elk verhaal is anders, omdat er zo ontzettend veel kan gebeuren als je je fantasie op zijn beloop laat. Het houdt de wereld een spiegel voor en laat je diep binnenin jezelf kijken, misschien juist omdat de setting zo ver van de realiteit af staat – je gaat helder zien wat de kern is, waar de vergelijkingen getrokken kunnen worden. Ik kan niet wachten op de lichting van 2024!

Schrijftip: interne consistentie is een van de allerbelangrijkste aspecten aan het schrijven van een goed verhaal, vooral wanneer we het hebben over het fantastische genre. Het mag zo 'out there' zijn als je maar bedenken kunt (graag zelfs, geef me iets dat ik nog nooit eerder heb gezien!), maar het moet kloppen volgens de logica van jouw wereld. Je kunt er niet zomaar iets bij trekken dat niet opereert volgens de wetten van jouw wereld, een personage kan niet zomaar heel anders handelen buiten hun referentiekader. Het hoeft helemaal niet mogelijk te zijn, maar het moet wel degelijk kloppen.