Dit was het nieuws #2 - Gespreksstof

op 21 oktober 2016 door Hebban Crew 3 reacties

Het boekenvak staat nooit stil. In 'Dit was het nieuws' houdt de Hebban redactie je wekelijks op de hoogte van de highlights met een nieuwscolumn. Deze week werd het nieuws geselecteerd door Peter Kuijt.

Daar stonden ze dan afgelopen dinsdag in Hal 5: de koning der Belgen en zijn Nederlandse ambtgenoot. Filip en Willem-Alexander openden het Nederlands-Vlaamse Paviljoen op de Frankfurter Buchmesse, met meer dan 280.000 bezoekers de grootste vakboekenbeurs ter wereld. Nederland en Vlaanderen zijn dit jaar eregast op de beurs. En je kunt zien dat de noorder- en zuiderburen er zich niet met een jantje-van-leiden van af hebben gemaakt. Geen zielig verlept marktkraampje maar een optrekje om u tegen te zeggen: op een oppervlakte van 2.300 vierkante meter zijn een theater, een bioscoop, exposities en een atelier samengevoegd. En dat alles met uitzicht op de ‘Noordzee’.

Maar op de Messe gaat het vooral om het boek of das Buch. Hier worden schrijvers gepresenteerd, afspraken voor vertalingen gemaakt, rechten gekocht en verkocht, hier ‘wheelen and dealen’ de uitgevers om het hardst. Het is drank voor, drank na en dagelijks wisselende contacten. Kortom, een ware uitputtingsslag. En dat terwijl er in de aanloop naar de beurs al zo veel voorwerk was gedaan. Zo zijn er de afgelopen maanden meer dan 454 Duitse vertalingen van Nederlandstalige literatuur op de markt gekomen. Een record.

Willem-Alexander en Filip hadden een boekenruilmomentje op de beurs (onze koning kreeg een boek van Willem Elsschot) en hoorden een toespraak aan van voorzitter Martin Schulz van het Europees Parlement, die pleitte voor de vrijlating van politieke gevangenen in Turkije. Dat soort plichtplegingen hoort nou eenmaal bij het koning zijn. Maar waar zouden Willem-Alexander en Filip het werkelijk met elkaar over hebben gehad op de Messe? Zouden ze over de kinderen hebben gesproken, over cabaretiers die hen te kakken zetten, over vrijstelling van belasting, over Filips zwaar gepantserde Mercedes S600 Guard of zouden ze, geïnspireerd door de literaire omgeving, gekeuveld hebben over boekgerelateerde onderwerpen?

Zou onze monarch, al jaren reuze behendig met en op de iPad, hebben gepocht dat hij een Icarus Illumina Pro 9 in huis heeft? En zou Filip hebben teruggekaatst dat Lucky Luke van de Belgische tekenaar Morris al zeventig jaar bestaat en meer albums heeft verkocht dan J.K. Rowling boeken over Harry Potter heeft gesleten? Je weet het niet.

Misschien hebben ze wel gelachen om singer-songwriter Bob Dylan (Willem-Alexander: ‘Ik draai alleen maar house, thuis’), die na zijn uitverkiezing tot Nobelprijswinnaar nog steeds de gemoederen bezighoudt. Saskia Noort kreeg op Twitter de gierkar over zich uitgestort toen ze het waagde te schrijven dat ‘we de Nobelprijs ook niet meer serieus hoeven te nemen’. Ze werd geruggesteund door haar collega's Jonathan Safran Foer en Irvine Welsh. De laatste zei: ‘Ik ben een fan van Dylan, maar dit is een slechte nostalgieprijs gewrongen uit ranzige prostaten van seniele, bazelende hippies.’ Ook Kristien Hemmerechts en Dimitri Verhulst vonden het maar niets. 'Een belediging voor schrijvers.' Maar er waren natuurlijk ook hele volksstammen die de prijs voor de singer-songwriter meer dan terecht vonden. Zoals Daan Heerma van Voss, die in De Morgen opperde om de Nobelprijs voor de Ironie maar aan Saskia Noort toe te kennen.

En de zingende bard zelf? Die heeft tot op heden niets van zich laten horen. Het Nobelcomité gaat niet meer actief achter Dylan aan. Na vier dagen is woordvoerder Sara Danius gestopt met haar pogingen de Amerikaanse zanger te benaderen. Sinds vorige week donderdag kwam ze niet verder dan alleen zijn naaste medewerkers. Zelf voelt de Wigwam-vertolker niet de geringste behoefte om te reageren. Het is onduidelijk of hij überhaupt in december naar de prijsuitreiking in Stockholm komt. Grote kans dat Willem-Alexanders Zweedse collega Karl Gustav de zanger van Like a Rolling Stone niet tegenover zich treft. Danius: ‘Als hij niet wil komen, dan wil hij niet komen. Dat zou jammer zijn, maar het wordt hoe dan ook een groot feest’, aldus Danius, die zich niet al te druk maakt. ‘Ik heb het gevoel dat hij wel komt.’

Het kan heel goed zijn dat onze vorst dinsdagavond nog heeft geprobeerd om de winnende Tzum-zin te declameren. Maar ja, 34 woorden achter elkaar, probeer die maar eens te onthouden. De jury van de website Tzum vond meerdere zinnen uit Liefde bij wijze van spreken van Yves Petry bijzonder fraai, maar ééntje stak er met kop en schouders bovenuit. Die luidt als volgt: ‘Ze ging naar bed met jongens op de manier waarop ze vroeger boeken las: omdat ze het gevoel had dat het van haar werd verwacht, niet omdat ze er zelf veel bijzonders van verwachtte.’ Petry krijgt er het formidabele geldbedrag van 34 euro: één euro voor elk woord in de zin.

Misschien dat Filip daar een andere prijswinnaar tegenover zette: schrijfster Dolores Redondo (1969) die met de Premio Planeta, de meest prestigieuze literaire prijs van Spanje, aan de haal ging. Redondo kreeg 601.000 euri bijgeschreven op haar bankrekening. Zeshonderdeenduizend euro’s! En dat nog wel met The Baztan Trilogy, een drietal ordinaire literaire thrillers dat zich afspeelt in Baskenland. Ja, in Spanje zijn de grenzen niet zo scherp als in Nederland, waar je als rechtgeaard thrillerschrijver er bij de literaire prijzen niet aan te pas komt...

Heeft Willem-Alexander wellicht aan zijn Belgische evenknie nog moeten uitleggen wie Jan Wolkers was en wat een grutto is? Zo ja, dan zal dat waarschijnlijk op de volgende manier zijn gegaan: ‘Jan Wolkers was een Nederlandse schrijver die veel van de bloemetjes en de bijtjes hield. Je kent Turks Fruit toch wel, waarde Filip? Nou, naar die Wolkers is, vraag me niet waarom, een literaire prijs vernoemd voor het beste natuurboek. En die prijs, slechts 5.000 euro, is gewonnen door Albert Beintema met zijn boek over, je raadt het al, de grutto. En dat is weer onze Nationale Vogel. Niet dat-ie nog veel voorkomt, hoor. Op Texel kom je ze haast niet meer tegen. We maaien te veel en houden het maaiveld te kort. Daar vliegt de grutto mooi aan voorbij.’

‘Ach ja, de grutto, een fantastisch beest. Trouwens, nu ik het toch daarover heb, wist je al dat er maar liefst vijf films worden gemaakt van het boek Fantastic Beasts and Where to Find Them?’ van J.K. Rowling? Eerst zouden er nog maar drie films gemaakt worden van deze spin-off van de Harry Potterserie. En nu al weer vijf. Rowling zou toch niet in financiële problemen verkeren?’

Waar de twee monarchen schitterden door afwezigheid was overigens bij het begin van de treinreis van een roedel Nederlandse auteurs naar Frankfurt. Ze stapten niet te vroeg in, zo rond elf uur, want het zijn per slot van rekening schrijvers. Cultuurminister Jet Bussemaker reisde met hen mee, ook eerste klas natuurlijk. De bewindsvrouwe verwacht na ‘Frankfurt’ een doorbraak voor een nieuwe generatie schrijvers, zei ze tot haar gehoor van tientallen auteurs, onder wie Connie Palmen (60). De laatste zag een nieuwe rol voor zich weggelegd. ‘Oude schrijvers, zoals ik inmiddels ben, kunnen de jongeren aandacht geven en voorstellen aan een heel nieuw publiek.’

Nog tot en met zondag is er dat feestje in Frankfurt voor de auteurs. Die zullen het in de wandelgangen met een gezonde dosis naijver ongetwijfeld hebben over de 1 miljoen boeken die Loes den Hollander in tien jaar tijd verkocht. Zeker weten dat ze zich afvragen hoe Kees Hulst het straks gaat doen als Hendrik Groen. En ze zullen verzuchten dat met Noraly Beyer er eindelijk een duidelijk verstaanbare juryvoorzitter van de Woutertje Pieterse Prijs komt. Gespreksstof is er ook genoeg over de teloorgang van dat andere literaire festijn: het Boekenbal. Het schijnt dat die nog wel doorgaat. Alhoewel, bij de CPNB die al laatst een streep zette door Manuscripta, Vers voor de Pers en de Weken van het Sport- en het Luisterboek, weet je het maar nooit. Vooralsnog is er op 24 maart 2017 dat bal, maar niet meer in de vertrouwde, naar verschaald bier en opgedroogd zweet ruikende Stadsschouwburg. De CPNB heeft die avond in ieder geval niet gereserveerd in dit theater aan het Leidseplein. Dus geen traditioneel geruk aan decorstukken, posters of het meejatten van vliegen uit de urinoirs meer na middernacht. Wat er voor in de plaats komt en vooral waar, dat houdt de CPNB nog in het midden. Wellicht wordt het een heel bescheiden fuif bij Herman Koch, de geschenkauteur van volgend jaar. Want die heeft vast wel ergens een zomerhuis met zwembad.

Peter Kuijt, journalist met wortels in Scheveningen, heeft nu zo'n drie decennia ervaring als journalist/(eind)redacteur, voornamelijk opgedaan bij het eind 2012 gesneuvelde persbureau GPD. Interviewde talloze schrijvers uit binnen- en buitenland, voornamelijk auteurs uit het spannende genre. Was vier maal lid van de jury voor de Gouden Strop, richtte in april 2007 de Spanningsblog op. Werkt sinds juli 2014 als redacteur voor Hebban. Is het boeken recenseren al te lang beu. Wie helpt hem over deze drempel heen?

Hebban Pick of the Week

Iedere week selecteert een Hebban redacteur een rubriek, artikel of onderdeel op Hebban die lezers niet mogen missen. Peter Kuijt koos deze week voor de column Koop verdorie dat nieuwe boek van me van schrijver Stefan Popa. Hoewel de kop anders doet vermoeden is het stuk niet uit pure wanhoop geschreven. Zijn tweede roman A27 was geen onverdeeld succes, Popa heeft nu al zijn zinnen gezet op zijn nieuwe boek De verovering van Vlaanderen. Ditmaal neemt hij met 'Het gaat soms gewoon niet' geen genoegen. En mocht het onverhoopt toch gewoon niet gaan, aan het einde overheerst het gevoel van optimisme. Popa is trots op zichzelf. En hij gaat door.

Lees de column hier.