Dit was het nieuws #3 - Wereldverbeteraars

op 28 oktober 2016 door Daphne van Rijssel (crew)

Het boekenvak staat nooit stil. In 'Dit was het nieuws' houdt de Hebban redactie je wekelijks op de hoogte van de highlights met een nieuwscolumn. Deze week werd het nieuws geselecteerd door Daphne van Rijssel.

Alleen op een stoffige zolderkamer, afgezonderd van de buitenwereld. Dit beeld van auteurs klopt allang niet meer. Wereldverbeteraars, dat zijn het, althans, sommige van hen…

Toen Hugo Borst vorige maand tijdens Hebban Live! zijn welverdiende non-fictie award voor zijn boek Ma in ontvangst nam, kondigde hij in zijn dankwoord aan dat hij met de cliëntenraad van zijn moeders verpleeghuis actievoerde om de zorg voor senioren te verbeteren. Volgens de auteur krijgen te veel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen niet de zorg die zij zo hard nodig hebben. Een manifest zou spoedig volgen. Borst hield zijn woord, samen met zijn strijdgenote Carin Gaemers lanceerde hij deze week Manifest Scherp op ouderenzorg. Het zorgmanifest maakte veel los en leverde tot nu toe al ruim 21.000 steunbetuigingen op. ’t Is jammer dat mantelzorger Borst al die aanhangers niet hoeft op te roepen om óók te stemmen op zijn boek over zijn aan Alzheimer lijdende moeder. Anders dan een aantal van onze redacteuren voorspelden werd Ma deze week helaas niet genomineerd voor de shortlist van de NS Publieksprijs.

Wel genomineerd voor deze publieksprijs zijn As in tas van Jelle Brandt Corstius, De Amerikaanse prinses van Annejet van der Zijl, De verwarde cavia van Paulien Cornelisse, Gij nu van Griet op de Beeck, Neem een geit van Claudia de Breij en Pogingen iets van het leven te maken van Hendrik Groen. Van deze zes oorspronkelijk Nederlandstalige uitgaven werden tussen 1 juli 2015 en 1 juli 2016 de meeste boeken verkocht. Stemmen kan tot 23 november. Diezelfde avond wordt de winnaar van het Boek van het Jaar 2016 bekendgemaakt in De Wereld Draait Door; 7500 euro, een sculptuur en een jaar lang gratis treinreizen rijker.

Jelle Brandt Corstius vierde dubbel feest: naast de nominatie voor de NS Publieksprijs werden deze week ook de eerste vertaalrechten van As in tas verkocht. Met Aske i taskes kunnen Deense lezers binnenkort ook Jelle’s warme herinneringen aan zijn vader en fietsmaatje, Hugo Brandt Corstius, tot zich nemen. Ook van Van der Zijls boek werden de vertaalrechten verkocht op de Frankfurter Buchmesse. De Amerikaanse prinses wordt volgend jaar zowel in het Engels als Duits uitgegeven. De Correspondent spant echter de kroon wat vertalingen betreft; maar liefst tien uitgevers – waaronder de Verenigde Staten, Japan en Zuid-Korea- kochten de vertaalrechten van Rutger Bregmans Gratis geld voor iedereen. In dit boek probeert Bregmans lezers ervan te overtuigen dat ideeën, hoe utopisch ze ook lijken, de wereld kunnen veranderen. ‘Van een basisinkomen voor iedereen tot een werkweek van vijftien uur, van een wereld zonder grenzen tot een wereld zonder armoede - het is tijd voor de terugkeer van de utopie’, vat de flaptekst van dit boek samen. Met dit vertaalsucces wordt Bregmans eigen utopia nu werkelijkheid. ‘Ik heb in mijn uitgeefleven veel meegemaakt, maar nog nooit zoiets’, zei zijn redacteur Wil Hansen. Erg uit de lucht komt het enthousiasme van buitenlandse uitgevers overigens niet vallen, als uitgeefexperiment gaf De Correspondent de Amerikaanse vertaling van Gratis voor iedereen eerder dit jaar zelf uit. Utopia for realists werd op zoveel mogelijk plekken online aangeboden. In een half jaar tijd werden er vanuit Nederland 5.500 exemplaren verkocht. ‘Een resultaat om trots op te zijn’, aldus Correspondent Boekenuitgever Milou Klein Lankhorst.

Voor Robert Vuijsje, auteur van Alleen maar nette mensen, over een nette Joodse jongen uit het elitaire Amsterdam-Zuid die in de Bijlmer op zoek gaat naar een ‘intellectuele negerin met een dikke bil’, stond afgelopen woensdag de Anton de Komlezing op het programma. De Surinaamse schrijver Anton de Kom (1898-1945) keerde zich in zijn vaderland tegen de koloniale overheersing en later in Nederland tegen de nazi’s. De jaarlijkse lezing is een initiatief van Verzetsmuseum Amsterdam en dagblad Trouw en is erop gericht aandacht te vragen voor de strijd tegen intolerantie en discriminatie in heden en verleden. Vuijsje voelt zich verbonden met De Kom, die als schrijver voor zijn Surinaamse landgenoten opkwam tijdens de koloniale onderdrukking en in de Tweede Wereldoorlog verzetsstrijder was. ‘Net als een groot deel van mijn familie is hij omgekomen in een concentratiekamp’, zegt hij in Het Parool. Maar zijn nobele lezing leverde ook kritiek op. Want een schrijver die zwarte vrouwen in zijn roman neerzet als een negatief stereotype, wat heeft die met het gedachtegoed van Anton de Kom? Vuijsje reageert op zijn eigen manier: ‘Had ik, toen ik werd uitgenodigd voor de Anton de Komlezing moeten zeggen: ik begrijp waarom u mij uitnodigt, maar neemt u liever een zwarte Nederlander?’ He, dit begint steeds meer op de Zwarte Pieten discussie te lijken. En laat Vuijsje nou net een van de eerste zijn die zich publiekelijk tégen Zwarte Piet uitsprak. 'Zwarte Piet staat symbool voor een veel groter onderwerp: de vraag of wij accepteren dat Nederland een ander land is geworden', aldus Vuijsje. Benieuwd hoe deze discussie zich voortzet in zijn nieuwe boek Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas, dat volgende week verschijnt.

Met zijn deels Amerikaanse staatsburgerschap is Robert Vuijsje vast ook content met de winnaar van de Man Booker Prize, Paul Beatty. Voor het eerst is deze prestigieuze prijs voor een roman in het angelsaksische taalgebied gewonnen door een Amerikaan. Tot drie jaar geleden maakten alleen auteurs uit het Britse gemenebest kans op deze prijs. Beatty wint de prijs voor zijn roman The Sellout, volgens juryvoorzitter Amanda Foreman 'een van die uitzonderlijke boeken dat in staat is om op een dusdanig satirische wijze […] weet door te dringen tot in het hart van de huidige Amerikaanse samenleving'. Die kan Paul Beatty in zijn zak steken, evenals de 50.000 pond (56 duizend euro) waarmee de prijs gepaard gaat. The Sellout verschijnt in het voorjaar van 2017 als De verrader bij Uitgeverij Prometheus.

Ach, en zelfs tien jaar na je dood kun je als auteur nog postuum de wereld verbeteren. Dat doet Gerard Reve bijvoorbeeld in Engeland. Deze week werd bekend dat zijn naoorlogse klassieker De Avonden vanaf 3 november ook in Engeland verkrijgbaar is. Het verhaal over Frits van Egters is volgens de Daniel Seton, de uitgever van Pushkin Press 'een culturele toetssteen. Het staat zowel bij critici hoog aangeschreven en is enorm populair, een zeldzame combinatie'. Als je dan geen wereldverbeteraar bent…

Daphne van Rijssel is redacteur bij Hebban. Haar plezier in het onderwijs ruilde ze in voor nog meer plezier in het boekenvak. Altijd op zoek naar parels in de nieuwste Nederlandstalige literatuur.

Hebban Pick of the Week

Iedere week selecteert een Hebban redacteur een rubriek, artikel of onderdeel op Hebban die lezers niet mogen missen. Daphne van Rijssel koos voor de vlogs vanuit Frankfurt van Vincent Kolenbrander en Marcella van der Kruk van Uitgeverij Atlas Contact. Zes dagen lang konden we meekijken achter de schermen bij de grootste boekenbeurs te wereld, de Frankfurter Buchmesse. Het vlogduo zorgde ervoor dat wij op de redactie ook werden aangestoken met de Frankfurtkoorts: auteurs, smurfen, prinsen en prinsessen, alles kwam voorbij.

Bekijk de vlogs vanuit Frankfurt hier.