Hebban Dossier: Charles den Tex zoekt nieuwe wegen
Auteursfoto © Wim van de Hulst
Het succesverhaal van Charles den Tex begint in Australië waar hij op 21 april 1952 in het plaatsje Box Hill ter wereld komt. Na een onbekommerde peutertijd verhuist hij op vijfjarige leeftijd met zijn ouders naar Nederland. Het is de uitvalsbasis voor een creatieve geest die zijn draai nog niet gevonden heeft. Hij gaat naar Londen om fotografie en film te studeren, doceert Engels in Parijs en keert pas in 1980 terug naar Nederland waar hij zich toelegt op het schrijven van reclameteksten. Maar het is zijn latere werk als communicatie- en managementadviseur dat voor hem de juiste voedingsbodem blijkt te zijn voor het schrijven van misdaadromans. Daar leert hij alles over bedrijfscultuur-, en filosofie. Het bevestigt wat hij allang weet: bedrijven zeggen aan hun personeel te denken, maar zoveel mogelijk winst maken staat ten allen tijden voorop. Een dankbaar gegeven voor zijn thrillers die zich hoofdzakelijk in het bedrijfsleven afspelen. Toch is Den Tex al ruim in de veertig als hij begint aan zijn eerste thriller, Dump (1995). Hij heeft dan langere tijd vrij en schrijft een spannend verhaal waarin giftig afval centraal staat. Het schrijven beviel hem uitstekend. ‘In het genre van de misdaadroman vond ik mijn draai en kon ik uiteindelijk doen wat al zolang in mijn hoofd zat.’
De corporate thriller
Dump werd goed ontvangen door de pers, evenals de vier boeken erna: Claim (1996), Code 39 (1998), Deal (1999) en Schijn van kans (2002), waarmee hij voor de eerste keer De Gouden Strop won. In dit prijswinnende boek wordt het verhaal verteld van een kleine bank die een grote bank aftroeft, waarbij het eigenbelang van sommige protagonisten een grote rol speelt. De eerste vijf boeken van Den Tex spelen allemaal in het grote, multinationale bedrijfsleven. Fraude, oplichting, chantage, honger naar macht en geld zijn niet weg te denken ingrediënten. Met deze boeken introduceerde Den Tex in Nederland het nieuwe subgenre, de corporate thriller (bedrijfsthriller). Heel actueel. Zijn boeken worden dan ook vaak vergeleken met die van John Grisham, Michael Crichton en Michael Ridpath.
David vs. Goliath
Met elk boek verfijnt Den Tex zijn stijl. Hij experimenteert met taal en dialogen en leert van Tomas Ross dat je lezers alleen aan je weet te binden als je herhaalt, herhaalt en nog eens herhaalt. Hij heeft een hekel aan de clichés van het misdaadgenre, maar beseft dat je ze niet altijd kunt vermijden. Je moet ze alleen anders benaderen en beter beschrijven. Zijn hoofdpersonen zijn meestal gewone mensen met gewone banen die door omstandigheden worden gedwongen tot keuzes die ze normaliter niet snel zouden nemen. Net als in Schijn van kans wordt het David versus Goliath motief regelmatig opgevoerd. Den Tex zoekt zijn spanning niet in extreem geweld of in moorden. Hij houdt meer van onderhuidse spanning, onverwachte zaken of handelingen die leiden tot oncontroleerbare gebeurtenissen.
Vernieuwen
Den Tex schrijft snel, maar hij is een perfectionist die bereid is om tot in het oneindige te herschrijven om het beste resultaat te bereiken. Bovendien probeert Den Tex ieder boek anders te benaderen. Het beste voorbeeld daarvan is Angstval (2004) dat hij schrijft na Stegger (2003). De thriller Angstval gaat over een privédetective die voor niemand bang is, behalve voor diegenen die te dicht bij hem komen. Den Tex: ‘Dat was voor mijzelf het belangrijkste boek. Ik wilde met Angstval een boek schrijven dat in elke zin anders was dan wat ik daarvoor had gedaan. Daardoor oogt het een beetje geforceerd, maar het heeft me veel opgeleverd. Ik ben ervan overtuigd dat zonder Angstval ik Miller en CEL niet had kunnen schrijven. Ik kon opeens heel anders met de taal omgaan. Ik durfde meer.’
Hoogtepunten
Na Angstval volgen de twee hoogtepunten uit het werk van Den Tex: De macht van meneer Miller (2005) en CEL (2008). Met beide boeken wint hij De Gouden Strop. In beide boeken gaat het niet om grote bedrijven en hun vaak bedenkelijke bedrijfsvoering, maar om identiteitsfraude en mensenhandel. Het zijn op de actualiteit geënte, bloedstollend spannende, psychologische thrillers rond de antiheld Michael Bellicher die werkt voor een groot adviesbureau. Als hij getuige is van iets wat hij niet had mogen zien, vlucht hij, waarbij hij voortdurend op ‘meneer Miller’ stuit, een ongrijpbare man die alles over hem lijkt te weten. In CEL is Michael 's nachts getuige van een raadselachtig auto-ongeluk met fatale afloop. Tot zijn stomme verbazing houdt de politie hem aan. Hij is het slachtoffer van identiteitsfraude, maar niemand gelooft hem. Naar aanleiding van zijn boek toonde Den Tex samen met de makers van het tv-programma Zembla overtuigend aan dat de werkelijkheid altijd erger is dan fictie en hoe gemakkelijk identiteitsfraude is in de praktijk.
Wachtwoord, het slot van de Michael Bellicher-trilogie, verschijnt in 2010. Hierin is Guusje van Donee, de vriendin van Michael, spoorloos verdwenen. Maar wat is spoorloos, als camera’s registreren wat er in de openbare ruimte gebeurt? En wat is onvindbaar als mensen voortdurend met elkaar in contact staan via mobiele telefoons, internet en webcams? De enige voorwaarde: het juiste wachtwoord om systemen of netwerken binnen te komen. Of tot criminele groepen door te kunnen dringen.
Overig werk
Het lijkt overigens of Charles den Tex de jaren tot zijn drieënveertigste als verloren schrijfjaren ziet die hij moet inhalen. Naast diverse thrillers als Onmacht (2010), het geschenkboekje van de CPNB, De vriend (waarvoor hij de Crimezone Thriller Award 2012 ontvangt), De erfgenaam (2013) en Bot (2016), vertaalt hij toneelstukken als Onze jeugd (2003), Tape (2005), Democraten (2005) en schrijft hij zelf toneelstukken: Volmaakt geluk (2008), That's Showbizz, Baby (2010) en Blind vertrouwen (2011). Maar ook schrijft hij: Ik ben koopman, Kroniek van de familie Fentener van Vlissingen (2013) en samen met Anneloes Timmerije: Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd (2014). In 2013 wordt Charles den Tex door het Letterenfonds voorgedragen voor de Ripper Award, de eerste Europese thrillerprijs.
Verloren vrouw
Het nieuwste meesterwerk van Den Tex is de thriller Verloren vrouw (2019), oorspronkelijk bedoeld voor uitgeverij De Geus, maar meeverhuisd naar HarperCollins. Het is een losse variatie op de Jason Bourne-cyclus met vele verwijzingen naar de actualiteit. In Verloren vrouw wordt de mooie Djenna midden in de nacht gewond aangetroffen in een steeg door oplichter Luc. Hij neemt haar mee naar huis om haar te verzorgen. Er is echter een probleem: Djenna lijdt aan amnesie, een ernstige vorm van geheugenverlies. Ze weet niet hoe ze heet, waar ze woont, waar ze vandaan komt, of ze familie of vrienden heeft en wat er is gebeurd. Ze heeft geen geld, geen identiteitspapieren en geen telefoon. Samen met Luc probeert ze haar identiteit te achterhalen. Al snel blijkt dat Djenna geen gewone vrouw is. Want waarom vechten diverse partijen om het bezit van haar telefoon? En wie of wat is de Compile Data Defense Groep die Djenna koste wat het kost wil vinden? In haar zoektocht naar haar identiteit, verandert de ogenschijnlijk weerloze Djenna soms in een geoefende vechtmachine die uit eigen wil, of in opdracht, vijanden doodt. Beetje bij beetje hervindt ze fragmenten van haar verleden. Maar wie is de mysterieuze opdrachtgever die in staat is haar hersens, en dus haar wil, te sturen?
Angstaanjagend toekomstbeeld
Verloren vrouw is een razendknap geschreven thriller met elementen uit De macht van meneer Miller en CEL. Ook hier zijn het eenlingen die het opnemen tegen een hogere macht. Het behandelt de ultieme identiteitsproblematiek in een (toekomstige) wereld waarin de ontwikkelingen van nano-technologie en draadloos dataverkeer in staat is de wil van de mens te beïnvloeden. Een angstaanjagend beeld. Maar Den Tex heeft de lezer in zijn boeken al meer gewaarschuwd voor gevaarlijke ontwikkelingen. Tot op heden heeft hij steeds gelijk gehad. En ook dat is een angstaanjagend idee.
Nieuwe uitgever
Al in 2012 meldt Den Tex in een interview met Vrij Nederland dat het aan visie ontbreekt bij Nederlandse uitgevers en ziet hij de grote uitgevers uit elkaar vallen tot kleine dienstenaanbieders. Eén van de redenen waarom hij besluit dit jaar over te stappen naar Harper Collins Holland, de op een na grootste boekenuitgever voor consumenten ter wereld, met vestigingen in 18 landen. De uitgeverij brengt jaarlijks zo’n 10.000 nieuwe boeken uit, in ruim 30 talen. Onder de auteurs van HarperCollins bevinden zich misdaadauteurs als Karin Slaughter, Lee Child, Tess Gerritsen, Lina Bengtsdotter en nu dus ook Charles den Tex. Een uitgelezen kans voor een internationale carrière. De boeken van Den Tex hebben kwaliteit genoeg.
Welke boeken van Charles den Tex behoren tot jouw favorieten?
