Dossier Clive Cussler

VOORDAT CLIVE CUSSLER EEN SCHRIJVER WERD…
Het veelomvattende leven van Clive Cussler begon op 15 juli 1931. In Aurora, een stad in de Amerikaanse staat Illinois, zag de kleine Clive het levenslicht. Zijn jeugd echter bracht hij door in Alhambra, Californië. Deze stad, gelegen in het zuidwesten van de Verenigde Staten, is omgeven door grote steden als San Diego, Las Vegas en Los Angeles. Maar nog belangrijker voor de jonge Clive: Alhambra ligt aan de kust!

Cussler was als jongentje al zeer geïnteresseerd in de natuur. Hij sloot zich in zijn vroege jaren aan bij de plaatselijke scoutingsvereniging en fascineerde zich vooral voor het water. Op zijn veertiende kreeg hij een onderscheiding voor zijn bezigheden bij de scouting; hij kreeg de officiële titel ‘Eagle Scout’, de hoogste onderscheiding die je als jongen bij de Amerikaanse scouting kan krijgen.

De jaren daarna bleef hij belangstelling houden voor de natuur, maar door de verplichtingen op school werd de interesse wel iets minder. Op het Pasadena City College in Californië hield Clive het maar twee jaar uit. De plicht riep en hij sloot zich tijdens de Koreaanse Oorlog aan bij de United States Air Force. Gedurende zijn dienst promoveerde hij tot de rang van sergeant en werkte hij als vliegtechnicus voor de Military Air Transport Service. Na zijn ontslag bij het leger ging Cussler werken in de reclame-industrie; eerst als tekstschrijver en later als ‘creative director’ voor twee van de meest succesvolle Amerikaanse reclamebureaus. Onderdeel van zijn werkzaamheden was het produceren van tv- en radiocommercials, waarvoor hij vele Internationale onderscheidingen heeft gekregen.

In 1955 trouwde Clive Cussler de liefde van zijn leven: Barbara Knight. Zij overleedt in 2003 maar heeft in hun relatie een belangrijke rol vervuld in de carrièremove van manlief (daarover later meer). Samen kregen zij 3 kinderen (Teri, Dirk en Dayna), die hen 4 kleinkinderen hebben bezorgd.

START VAN EEN IMPOSANTE CARRIÈRE
Clive Cussler begon zijn carrière als schrijver toen zijn vrouw Barbara een baan kreeg als klerk bij het plaatselijke politiebureau. Omdat zij voornamelijk ’s nachts werkte, nam Clive tijdens haar afwezigheid thuis de honneurs waar. ’s Avonds, nadat hij zijn kinderen naar bed had gebracht, had hij nauwelijks iets te doen en niemand om mee te praten. Hij verveelde zich stierlijk. Uit eenzaamheid begon hij een boek te schrijven. Hij had genoeg meegemaakt in zijn jeugd en dus veel om over te schrijven. Na een paar nachten brainstormen over een idee voor een verhaal, dacht hij dat het leuk zou zijn om een serie te produceren.

Clive, inmiddels tegen de 30, begon met het analyseren van diverse helden uit boekenreeksen. Zo startte hij zijn onderzoek bij inspecteur Dumas uit de boeken van Edgar Allan Poe. Vervolgens richtte hij zich op Conan Doyle met ‘zijn’ Sherlock Holmes. Op de manier ging hij verder en volgden er een rijtje van bekende en minder bekende rechercheurs/spionnen die niet aan de aandacht van Cussler ontsnapte. Bulldog Drummond, Sam Spade, Phillip Marlowe, Mike Hammer, Matt Helm en James Bond ontbraken niet. Alles wat Clive Cussler kon vinden, bestudeerde hij.

Met zijn ervaringen in de creatieve reclamewereld begon hij zich af te vragen of hij iets kon bedenken wat nog niet bestond. Hij wilde zich niet meten met reeds bekende auteurs, en schrijven over detective, geheim agent of spion, maar juist iets origineels verzinnen. En juist op dat moment kwam de kleine Clive weer in hem naar boven. De Clive die een fascinatie had voor natuur, en daarbij speciaal voor het water. Zijn held, zijn protagonist zou opereren op of onder het water, besloot hij. En zo werd het basisconcept voor Dirk Pitt, de scheepswerktuigkundige, en de National Underwater and Marine Agency (NUMA) geboren.

Clive Cussler vond het interessant dat bijna geen enkele auteur nog pure, ouderwetse avonturenromans schreef. Een verloren genre vond hij het. Na een opfriscursus Engels, schreef hij zijn eerste verhaal: Pacific Vortex (NL: Het logboek, 1984). Het verhaal werd pas jaren later gepubliceerd en daar was een reden voor.
Na het voltooien van Pacific Vortex, stond hij op het punt om een tweede boek te schrijven, maar lonkte een goedbetaalde functie bij een groot reclamebureau. Het zou een geweldige kans voor hem zijn geweest als hij deze baan aannam, maar zijn vrouw Barbara daagde hem uit en weerhield hem ervan de baan te accepteren. Ze wist dat hij - als hij verhalen over de zee wilde schrijven - er beter aan zou doen om een baan te zoeken dat met zee of water te maken heeft. Hij was het met zijn vrouw eens en zo gebeurde het dat hij in 1968 als baan als verkoper in een plaatselijke duikwinkel aannam. Het werk beviel hem, hoe simpel het ook was, en het gaf hem bovendien de kans om zijn duikbrevet te halen.

HAAT- EN LIEFDEVERHOUDING MET DE RECLAMEWERELD
Zijn tweede roman verscheen meer dan een jaar later. The Mediterranean Caper (NL: May-Day, 1996) schreef Cussler in de ochtenden voordat hij naar het werk ging. Toen het boek af was, besloot hij dat het tijd was voor een nieuwe stap in zijn leven; hij verliet de winkel en keerde terug naar de reclamewereld.

Omdat zijn manuscript van Pacific Vortex constant werd afgewezen door uitgeverijen, nam Cussler het besluit om zelf een literair agent te zoeken. Met wat geluk ontmoette hij Peter Lampack, die werkte bij het William Morris Agency in Manhattan. Peter was zo onder de indruk van The Mediterranean Caper, dat hij Cussler gelijk een contract aanbood.

De inkt van het contract was nog maar net opgedroogd of Cussler begon met het schrijven van zijn derde roman, Iceberg (NL: Operatie IJsberg, 1995). Nu hij een agent en nieuwe inspiratie had gevonden, liet hij het reclamebureau voor een tweede keer achter zich en werd fulltime schrijver. Hij verkocht zijn boot, huis en auto, verhuisde naar Estes Park, Colorado en legde daar de laatste hand aan Iceberg.

Een jaar later doemde een vervelend scenario op, waar veel beginnende auteurs last van hebben: het niet kunnen vinden van een uitgever. Ook met de hulp van een literair agent lukte het Cussler niet om zijn boeken uitgegeven te krijgen. Dus keerde hij met hangende pootjes weer terug naar de wereld waar hij inmiddels een haat- liefdeverhouding mee had: de reclame. Bij een klein, onbekend reclamebureau bewees hij zijn waarde, maar ook nu had hij geen geluk: het bedrijf raakte failliet en moest zijn deuren sluiten. Cussler zwoor zijn gezin hierna nooit meer bij een reclamebureau te gaan werken. Een verstandig besluit, zo bleek later.

Cussler verhuisde met zijn gezin naar een voorstad van Arvada, net buiten Denver. Daar begon hij, in de hoek van een onvoltooide kelder, te schrijven aan Raise The Titanic (NL: Licht de Titanic!, 1978). Tegen die tijd had Peter Lampack, die nog steeds zijn agent was, een uitgever gevonden die The Mediterranean Caper wilde uitgeven. Goed nieuws natuurlijk, ware het niet dat er meer kapers op de kust waren die de boeken van Cussler wilde uitgeven. Alsof er opeens een knop was omgezet en ze de kwaliteiten van Cussler eindelijk erkenden. Een getouwtrek om de uitgeefrechten van de boeken van Clive Cussler begon, die uiteindelijk werd gewonnen door Viking Press, die het schamele bedrag van 840.000 dollar voor de rechten betaalden. Pacific Vortex werd het eerste Dirk Pitt-avontuur, The Mediterranean Caper het tweede, gevolgd door Iceberg (#3) en Raise the Titanic (#4).

CLIVE CUSSLER ALIAS DIRK PITT
Zo traag als de carrière van Clive Cussler begon, zo snel maakte hij naam en schreef hij het ene Dirk Pitt-avontuur na het andere. Dirk Pitt is vernoemd naar Dirk Cussler, de zoon van Clive. Dirk speelde ook in het vijfde boek van Clive de hoofdrol. In Vixen 03 (NL: Vixen 03, 1980) liet Cussler zijn twee levenspassies, water en vliegtuigen, samen komen in een “bloedstollend actieverhaal dat leest als een jongensboek”. Vervolgens verschenen Night Probe (NL: Duik in het duister, 1982), Deep Six (NL: Dodelijk tij, 1985), Cyclops (NL: Dodelijke lading, 1990), Treasure (NL: Verdwijning van de Flamborough, 1989) en Dragon (NL: Operatie dragon, 1991).

Al deze boeken zijn geschreven met de 1 meter 90 lange Dirk Pitt in de hoofdrol. Deze excentriekeling heeft als hobby het verzamelen van antieke auto’s, dat hij combineert met zijn functie ‘Directeur Speciale Operaties’ bij de NUMA, een Amerikaanse overheidsorganisatie vergelijkbaar met de NASA, maar dan voor onder water. Daarnaast is Dirk Pitt werktuigkundige en ontwerpt hij onderzeeërs.

Een vergelijking met de bedenker van Dirk Pitt is al snel gemaakt. Cussler is immers ook gefascineerd door het water en heeft gewerkt als werktuigkundige (weliswaar voor vliegtuigen, maar toch). Daarnaast is hij een fervent verzamelaar van antieke auto’s (er bestaat zelfs een Cussler Museum in Arvada met oude auto’s) en laat hij deze ook regelmatig terugkeren in zijn verhalen over Dirk Pitt. De NUMA is daarnaast ook een echt bestaande non-profit organisatie, opgericht en geleid door Clive Cussler zelf, die zich bezighoudt met het opsporen van scheepswrakken.

Het elfde Dirk Pitt-verhaal is Sahara (NL: Sahara, 1993) en is, na Raise the Titanic, het tweede boek dat wordt verfilmd. Echter, de film flopt en Cussler geeft de producenten van de film hiervan de schuld. In een interview zegt hij hierover: “Ik weet niet wiens boek ze hebben gelezen, maar ik weet zeker dat het niet dat van mij is. Ik kan het niet goedkeuren wat ze ervan hebben gemaakt. Ik heb alle scripts die ze me toegezonden hebben, weggegooid en ze verteld dat ze het verhaal van het boek moeten volgen. Maar ze weigerden. Ze drongen erop aan om het op hun manier te doen. En dus ontstaat er terecht deze flop”. Hij besloot dat er in de toekomst geen verfilmingen van zijn boeken meer zouden komen.

Verder met Dirk Pitt ging hij wel. In 1994 verscheen Inca Gold (NL: Het goud der Inka's, 1994). En daarna achtereenvolgens Shock Wave (NL: Schokgolf, 1997 ), Flood Tide (NL: Stormvloed, 1998) en Atlantis Found (NL: Atlantis ontdekt, 2000). In het zestiende Dirk Pitt-verhaal, Valhalla Rising (NL: Poorten van Hades, 2002), zijn er voor het eerst rollen weggelegd voor de kinderen van Dirk Pitt: Dirk Pitt Jr. en Summer Pitt. Zij hebben vervolgens in elk volgend deel een rol. Over het volgende boek in de reeks, Trojan Odyssey (NL: Trojaanse odyssee, 2005) schrijft Crimezone-recensent Cees van Rhienen: “Cusslerfans zijn juist zo bezeten van zijn boeken vanwege de met spanning beladen avonturen die het duo Pitt en Giordino altijd weer beleven. Dat is in Trojaanse odyssee niet anders. Ook Pitts nageslacht draagt daar zijn steentje bij”. Terugkomend op de vergelijking met Clive Cussler, die zichzelf ook weleens een rol laat spelen in zijn boeken, draagt ook het nageslacht van Cussler een steentje bij aan de successen van hun inmiddels wereldberoemde vader. Zoon Dirk (de inspiratie voor de naam Dirk Pitt) schreef mee aan de laatst verschenen delen uit de Dirk Pitt-reeks, Black Wind (NL: Zwarte wind, 2006), Treasure of Kahn (NL: De schat van Kahn, 2008), Arctic Drift (NL: Duivelsadem, 2010), Cresent Dawn (NL: Wassende maan, 2011) en Poseidon’s Arrow (NL: De pijl van Poseidon, 2013).

MAAR ER IS NOG MEER…
De gigantische lijst boeken over Dirk Pitt (22 in totaal) is lang niet het enige werk van Clive Cussler. De man is een veelschrijver en hij wilde naast Dirk Pitt nog meer. In een interview vertelde hij hierover: “Op een gegeven moment kwam ik met Dirk Pitt in een soort sleur, zoals je ook vaak in langlopende relaties ziet. Maar waar dit in het echte leven nooit zou gebeuren, kon ik bij Dirk Pitt wel ‘vreemdgaan’. Dit deed ik dus ook.”. Met vreemdgaan bedoelde Cussler dat hij ook andere series ging schrijven.

De NUMA-Files is een serie over Kurt Austin, directeur Speciale Projecten van de NUMA en dus een collega van Dirk Pitt. De boeken uit de NUMA-Files heeft Cussler geschreven met een co-auteur: Paul Kemprecos. Samen met deze Amerikaanse thrillerschrijver schreef hij 8 boeken over Kurt Austin, door recensent Eric Diepvens benoemd als “de Indiana Jones van de oceanen”.
De drie laatst verschenen delen in de serie zijn echter geschreven met een andere schrijfpartner, namelijk Graham Brown. Deze zijn tot op heden nog niet vertaald in het Nederlands.

Kennelijk had Clive Cussler nog meer verhalen in zijn hoofd, die hij niet in de twee andere series kwijt kon, want met Dossier Oregon startte hij opnieuw een serie. Ditmaal met Juan Cabrillo als belangrijkste personage. Hij is kapitein op het schip ‘Corporation’. De eerste twee delen in de serie schreef Cussler met Craig Dirgo, de rest met Jack DuBrul. Corsair (NL: De kaper, 2012) is in Nederland het laatst verschenen boek uit deze reeks. Eric Diepvens hierover: “Een aanrader, die bij iedereen die groot geworden is met Alistair MacLean, Desmond Bagley, en Clive Cussler zelf, jeugdherinneringen zal oproepen. De Amerikaanse oude vos heeft zichzelf overtroffen en een referentiewerk afgeleverd in dit subgenre.”

In 2007 nam Clive Cussler met de serie over detective Isaac Bell enige afstand van de avonturen op zee. De recheurcheur, die werkt voor het Van Dorn Detective Agency, opereert voornamelijk in het (wilde) westen van Amerika, zich afspelend in de beginjaren van de negentiende eeuw. “Isaac Bell is slim, stoer en knap en heeft veel eigenschappen die een held kenmerken. Hij bezit de onaantastbare status van James Bond en de bovenmenselijke drang naar rechtvaardigheid van Sherlock Holmes.”. Waar in Amerika al 6 boeken zijn verschenen, moeten we het in ons land nog met de eerste twee delen doen: The Chase (NL: De jacht, 2011) en The Wrecker (NL: De saboteur, 2012). “Dat Clive Cussler veel afweet van de scheepvaart wisten we al van zijn eerdere boeken, maar met De saboteur laat hij zien dat hij ook over veel kennis van het spoorverkeer beschikt. Petje af voor de research en de verwerking ervan in het boek.”. Bij deze serie kreeg Cussler hulp van Justin Scott.
Naast deze volgeschreven series had Clive Cussler ook nog tijd om enkele non-fictie boeken en kinderverhalen te schrijven.

Waar hij al zijn tijd en inspiratie vandaan haalt, blijft gissen, maar het is bewonderenswaardig dat deze (inmiddels 82-jarige) Amerikaanse schrijver nog steeds lezers van over de hele wereld weet te boeien met avontuurlijke, actierijke en karakteristieke verhalen over interessante onderwerpen. Precies zoals hij bedoeld had toen hij, door toedoen van het nachtelijke baantje van wijlen zijn vrouw Barbara, begon met schrijven… Een fascinerend persoon, die Clive Cussler, met een al even enerverend leven!

CLIVE CUSSLER FANCLUB OP CRIMEZONE
Voor alle Nederlandse fans van Clive Cussler heeft The House of Books samen met Crimezone.nl een Clive Cussler Fanclub opgericht. Op dit forum kunnen de fans elkaar ontmoeten, op de hoogte blijven van het laatste nieuws, vragen stellen en vooral heel veel spannende avonturen lezen. Geef je mening over de boeken van Clive Cussler en doe mee met de acties en prijsvragen.

Dirk Pitt
1. Pacific Vortex (Het Logboek, 1984)
2. The Mediterranean Caper (May Day, 1996)
3. Iceberg (Operatie IJsberg, 1995)
4. Raise the Titanic! (Licht de Titanic, 1978)
5. Vixen 03 (Vixen 03, 1980)
6. Night Probe! (Duik in het duister, 1982)
7. Deep Six (Dodelijk tij, 1985)
8. Cyclops (Dodelijke lading, 1990)
9. Treasure (Verdwijning van de Flamborough, 1989)
10. Dragon (Operatie Dragon, 1991)
11. Sahara (Sahara, 1992)
12. Inca Gold (Het goud der Inca’s, 1994)
13. Shock Wave (Stormvloed, 1998)
14. Flood Tide (Schokgolf, 1997)
15. Atlantis Found (Atlantis ontdekt, 2000)
16. Valhalla Rising (Inferno op zee, 2001; Poorten van Hades, 2002)
17. Trojan Odyssey (Trojaanse Odyssee, 2005)
18. Black Wind (Zwarte wind, 2006)
19. Treasure of Khan (De schat van Kahn, 2008)
20. Arctic Drift (Duivelsadem, 2010)
21. Crescent Dawn (Wassende maan, 2011)
22. Poseidon’s Arrow (De pijl van Poseidon, 2013)

De Numa-Files
1. Serpent (Serpent, 2000)
2. Blue Gold (Het blauwe goud, 2001)
3. Fire Ice (Vuurijs, 2003)
4. White Death (Witte dood, 2005)
5. Lost City (Verloren stad, 2006)
6. Polar Shift (Poolstorm, 2007)
7. The Navigator (De Navigator, 2009)
8. Medusa (Medusa, 2010)
9. Devil’s Gate (nog niet vertaald)
10. The Storm (De storm, 2013)
11. Zero Hour (nog niet vertaald)

Dossier Oregon
1. Golden Buddha (Gouden Boeddha, 2003)
2. Sacred Stone (Heilige Steen, 2007)
3. Dark Watch (Het goud van Tamtsjatka, 2008)
4. Skeleton Coast (Het oog van de oorkaan, 2009)
5. Plague Ship (Dodenschip, 2011)
6. Corsair (De kaper, 2012)
7. The Silent Sea (De stille zee, 2012)
8. The Jungle (nog niet vertaald)
9. Mirage (nog niet vertaald)

Isaac Bell
1. The Chase (De jacht, 2011)
2. The Wrecker (De saboteur, 2012)
3. The Spy (nog niet vertaald)
4. The Race (nog niet vertaald)
5. The Thief (nog niet vertaald)
6. The Striker (nog niet vertaald)