Dossier ebook piraterij (2): Tom Kabinet - legaal je ebook doorverkopen
Gisteren publiceerden we een dossier over de handel in illegale ebooks.
Vandaag lees je deel 2.
Tom Kabinet: legaal je ebook doorverkopen
Tweedehands ebooks mogen, vooralsnog, gewoon verkocht worden, als je vervolgens je eigen bestand verwijdert. Om tweedehands ebooks op een legale en veilige manier te kunnen verkopen, is in 2014 Tom Kabinet opgericht. “We moeten duidelijk onderscheid maken tussen legale en illegale ebooks”, zegt CEO Marc Jellema. “Als aanbieder moet je de aankooplink, die je krijgt als je bij bol.com of een andere webshop een ebook koopt, naar ons doorsturen. Het belangrijkste is vervolgens dat je eigen exemplaar, dus het bestand, van je computer, telefoon, ereader en tablet wordt gewist.”
Toch zijn uitgevers niet blij met het platform. Immers, het is moeilijk met zekerheid te zeggen dat de aanbieder zijn of haar eigen exemplaar verwijdert. “Sinds de start liggen we onder een juridisch vergrootglas”, zegt Jellema. “We werden aangeklaagd door het NUV, het Nederlands Uitgeversverbond, maar uit die zaak bleek dat we legaal verkregen ebooks tweedehands mochten aanbieden. Er loopt echter momenteel nog een bodemprocedure, waarin definitief antwoord gegeven moet worden op de vraag of een ebook tweedehands kan zijn. Wij vinden van wel, maar het NUV vindt van niet. De uitspraak staat gepland voor eind juni, maar wij zien deze met vertrouwen tegemoet.”
Het NUV ziet de zaak eveneens met vertrouwen tegemoet, al staan de partijen lijnrecht tegenover elkaar. “Tweedehands ebooks vormen een ernstige bedreiging voor zowel de auteur als de uitgever”, legt Martijn David van het NUV uit. “In de digitale wereld bestaat tweedehands niet, alles is altijd nieuw, eerstehands. Het gaat namelijk om toegang, niet om bezit. Als het wordt toegestaan om maar eindeloos kopietjes te maken en te verkopen, wie zal dan nog het origineel kopen? Dat betekent geen inkomsten meer voor auteurs en uitgevers. Uiteindelijk zal dat leiden tot minder aanbod, minder variëteit. Dat zou toch niemand moeten willen.”
David is desondanks van mening dat de ebookmarkt verder zal groeien. “We verwachten dat de markt zal groeien, evenals modellen als ebookabonnementen”, zegt hij. “Het papieren boek blijft voorlopig nog dominant als het om algemene boeken gaat.”
Kwaliteit boven kwantiteit
Zorgen voor kwalitatief goede ebooks, tegen een eerlijke prijs. Dat is de strategie die AW Bruna Uitgevers hanteert, weet Digital Sales & Marketing Manager Gwena Jaouen. “Behalve melding maken van piraterij bij Brein, kunnen we als uitgever niet zoveel doen tegen aanbieders van illegale ebooks”, zegt Jaouen. “Brein is er online actief mee bezig, maar de tante die op een verjaardag een usb-stick doorgeeft kan moeilijk getraceerd worden. Het vermoeden is dat we 80 procent omzet mislopen door de illegale verspreiding van ebooks, maar het is moeilijk te onderzoeken hoe de cijfers precies liggen. Fabrikanten van ereaders kunnen zien of een klant ook ebooks met die ereader koopt. Als dat niet het geval is, kun je aannemen dat het apparaat gebruikt wordt om illegale boeken mee te lezen.”
AW Bruna Uitgevers probeert daarom haar ebooks zo aantrekkelijk mogelijk te maken. “We proberen er voor te zorgen dat mensen de meerwaarde van onze ebooks inzien, door kwalitatief goede ebooks te maken die ook gebruiksvriendelijk zijn”, zegt Jaouen. “En daarbij houden we de prijzen zo eerlijk mogelijk. Op nieuwe titels na, zijn onze ebooks de helft van de prijs van papieren boeken.”
De toekomst van ebooks: streaming
Een goed en betaalbaar streamingmodel is volgens Marcel van Driel de oplossing. “Een Netflix voor boeken gaat een enorme plek innemen op de boekenmarkt”, voorspelt hij. “Het is legaal, gemakkelijk in gebruik en goedkoop. Kobo Plus is goed op weg, maar ook Amazon heeft een streamingdienst, al is die nog niet in Nederland beschikbaar. Een van die diensten zal de grootste worden, met een goede tweede ernaast. Ik denk dat in de toekomst boeken van bestsellerauteurs exclusief verschijnen bij streamingdiensten.”
Kobo Plus heeft sinds de lancering in februari dit jaar de verwachtingen overtroffen. “Tot nu toe hebben 35.000 mensen kennisgemaakt met Kobo Plus door een gratis proefabonnement af te sluiten”, zegt Marjolein Verkerk, woordvoerder van Bol.com. “Daarvan gaat 70 tot 75 procent over op een betaald abonnement.” Opvallend is dat een groot deel van de Kobo Plus-abonnees nog niet eerder bij Bol.com bekend was als ebook-koper. “Het zou kunnen betekenen dat mensen die voorheen illegaal ebooks downloadden toch overstappen naar legaal. Nog eens 10 procent las nauwelijks digitaal, die hadden eerder maar één ebook aangeschaft. En nog eens 20 procent was überhaupt niet bekend als boekenklant bij Bol.com of Kobo. Of meer mensen zijn geïnteresseerd geraakt in lezen, of het betekent dat mensen wel degelijk overstappen naar legaal lezen.”
Hoe het ook vóór publicatie mis kan gaan: de case Rood bloed
Het is de nachtmerrie van elke auteur, het in overvloed gratis beschikbaar zijn van je boek. Helemaal als het gebeurt voordat het daadwerkelijke boek leverbaar is. De feestelijke stemming ter voorbereiding op de presentatie verandert in een enorme teleurstelling en een met spoed aangepast promotieplan. Frank Krake, auteur en ondernemer/uitgever, maakte vorige maand rond de introductie van zijn nieuwe boek Rood bloed een wel heel brutale vorm van piraterij mee.
Heb je Rood bloed als self-publisher uitgebracht, net als je vorige boek Menthol?
Nee, Rood bloed is een echt voetbalboek. Het gaat over de twaalf turbulente jaren als voorzitter van FC Twente van Joop Munsterman. De uitgever die het best is ingevoerd in die markt is Voetbal Inside, een imprint van Overamstel uitgevers. Gezien hun expertise op dit gebied en al hun contacten in de voetbal- en mediawereld vond ik het een logische keuze met VI in zee te gaan.
De introductie pakte anders uit dan gepland?
Dat klopt. Men had bij de uitgever een heel promotieplan gemaakt waarbij televisieoptredens en verschijningsdata van interviews in landelijke kranten volledig op elkaar waren afgestemd. Met natuurlijk een hoofdrol daarin voor Joop Munsterman. We hebben de inhoud van het boek voorafgaand aan de publicatie aan de advocaat van FC Twente ter inzage gegeven, om er zeker van te zijn dat er na publicatie geen juridische problemen zouden ontstaan. Het vertrek van Munsterman bij FC Twente was, laten we zeggen, nogal gecompliceerd en is met veel juridisch en financieel wapengekletter gepaard gegaan. Een paar dagen voor de publicatiedatum berichtte een kennis mij dat hij de beschikking had gekregen over een PDF-bestand met de volledige inhoud van het boek. Ik wist niet wat ik hoorde. Toen ging het snel. Binnen enkele uren had ik van verschillende kanten soortgelijke meldingen.
Daar bleef het niet bij?
Niet bepaald. De volgende ochtend stond er plotseling een artikel over de inhoud van het boek in de regionale krant TC Tubantia. Dat werd overgenomen door alle kranten die onderdeel zijn van De Persgroep/AD, waardoor heel Nederland in één klap op de hoogte was van het boek. In principe een droom voor iedere uitgever en auteur, maar in dit geval wel een beetje onverwacht. In allerijl hebben we toen het promotieplan bijgesteld en is Munsterman de volgende avond aangeschoven bij Pauw in plaats van aan het einde van die week bij RTL Late Night, zoals gepland. Ook de reportage in de uitzending van Nieuwsuur is enkele dagen naar voren gehaald.
Wat bleek nu? In diezelfde krant gaf oud-commissaris Joop de Winter lachend toe dat hij de PDF ‘even naar wat relaties had gestuurd’, wetende natuurlijk dat dit zich als een inktvlek zou verspreiden. Dat gebeurde dus ook. Men vertelde dat hij het ook aan die bewuste krant had doorgespeeld. Waarschijnlijk heeft die advocaat van FC Twente een aantal oud-commissarissen gevraagd de inhoud te checken. Daarvoor heeft hij het bestand dat hij van de uitgever had ontvangen met hen gedeeld. Het tekent de sfeer die er binnen die Raad van Commissarissen heerste hoe er vervolgens met dat bestand is omgesprongen. Binnen 48 uur zijn er tienduizenden PDF’s via appjes verspreid.
Hoe reageerde de uitgever?
Heel analytisch en beheerst. Dat moet natuurlijk ook en zij hebben vaker met dit bijltje gehakt. Ook het succesvolle boek Judas is illegaal verspreid en desondanks een mega verkoopsucces geworden. We hebben overleg gepleegd en uiteindelijk besloten geen verdere actie te ondernemen. Daar liggen een aantal redenen aan ten grondslag. Allereerst een juridische. De kosten, tijd en energie die gepaard gaan met een procedure zijn enorm. Dan is het nog de vraag of je het juridisch dichtgetimmerd krijgt, ondanks dat die ene persoon het in de krant gewoon toegaf. Dat is nog wat anders dan een bekentenis voor het hekje van de rechtbank afdwingen. Daarnaast waren de promotionele effecten groot. We hebben een afweging gemaakt en die viel positief uit.
Hoe bedoel je?
Je kunt drie groepen ontvangers onderscheiden. De eerste groep betreft ontvangers van de PDF die anders naar de boekhandel waren gesneld en het boek hadden gekocht, maar nu de PDF zijn gaan lezen. Die verkoop mis je nu. Dat is de negatieve kant. Dan is er een groep ontvangers die de PDF zijn gaan lezen en anders nooit het boek hadden aangeschaft. Dat werkt neutraal of licht positief omdat zij in hun omgeving enthousiast over de inhoud van het boek gaan spreken en daarmee reclame maken voor Rood bloed. Maar de grootste groep bestaat toch uit ontvangers die op hun telefoon of tablet fragmenten lezen van het boek en zo getriggerd zijn dat ze alsnog het papieren boek gaan aanschaffen. Lang niet iedereen vindt het prettig om 370 pagina’s van een scherm te moeten lezen en dan ook nog eens een drukwerkbestand. De markt voor e-boeks is niet voor niets maar 6 à 7 % en loopt zelfs verder terug in grootte volgens de laatste onderzoeken. Daarnaast leverde de aktie van die commissaris een enorme golf extra publiciteit op.
We zagen de positieve effecten terug in de goede verkoopcijfers en Rood bloed knalde de Bestseller60 in op plek 26. Bij Bol.com stond het boek zelfs een week lang op nummer 1 (paperback) en 2 (e-boek) van de lijst met best verkochte sportboeken, voor Cruijff en Thomas Dekker.
Heb je verder nog reacties gehad?
Verschillende mensen spraken mij aan de afgelopen weken en vertelden wel een appje met de PDF te hebben ontvangen, maar het direct verwijderd te hebben of terug geappt te hebben naar de verzender met het bericht dat men zich moet realiseren dat men een illegale kopie aan het verspreiden is. Dat realiseert men zich bij alle opwinding en nieuwsgierigheid naar de inhoud wellicht niet meteen, maar dat besef leeft wel degelijk bij een deel van de ontvangers.
Als je als auteur als doel hebt om een breed lezerspubliek te bereiken, dan mag je stellen dat dit in ieder geval is gelukt met dit boek. Het is voor de uitgever en voor mijzelf een hele leerzame ervaring geweest die maar weer eens aangeeft hoe voorzichtig en behoedzaam je om moet gaan met het delen van digitale (boek)bestanden, ook aan professionele partijen.
