Dossier Mark Billingham

‘BAD GUY’
Mark Billingham werd op 2 juli 1961 geboren in Birmingham en groeide op in een voorstad van Moseley. Daar bracht hij zijn jeugd door en ging hij naar school. Zijn middelbare schoolperiode beleefde hij op het prestigieuze King Edward VI Camp Hill School for Boys. Deze school is twee keer uitgeroepen tot beste school van Engeland en staat bekend om haar strakke discipline en toegewijde leerlingen. Mark was een onopvallende student die gemakkelijk zijn papiertje haalde en daarmee toegang kreeg tot de Universiteit van Birmingham, waar hij de opleiding drama ging volgen.

Na zijn afstuderen richtte hij samen met een aantal bevriende acteurs een socialistisch theatergezelschap op, genaamd Bread & Circuses. Met dit gezelschap gaf hij een aantal shows in scholen, hogescholen, kunstcentra en op straat. Zo is zijn passie voor optreden ontstaan, wat hem weer verder heeft gebracht. In het midden van de jaren 80 verhuisde hij naar Londen, waar hij gevraagd werd om enkele kleine rollen te spelen in afleveringen van tv-series. Zo was hij te zien in o.a. Dempsey and Makepeace, Juliet Bravo en The Bill. Maar zijn bekendste rol was die in de televisieserie Maid Marian and her Merry Man. Zijn acteercarrière duurde zo’n vijf jaar, alvorens hij het zat was om telkens de ‘bad guy’ te spelen. In een interview zei hij hierover: ‘Als je in je eerste tv-programma wordt gecast voor de rol van slechterik, kom je daar in je volgende rollen moeilijk vanaf. Eenmaal een ‘bad guy’, altijd een ‘bad guy’. De nadruk ligt schijnbaar meer op het uiterlijk, dan op het talent.’

STAND-UPCOMEDIAN
Rond 1987 besloot Mark Billingham om een carrière in de stand-upcomedy na te streven. De grootste reden hiervoor was dat mensen hem dan niet zouden beoordelen op zijn uiterlijk, maar op zijn grappen. ‘Wanneer je goede grappen maakt en de mensen om je moeten lachen, komen de boekingen vanzelf.’ Mark begon met kleine optredens in cafés en op straat. Hij ontwikkelde zich, paste zijn programma aan en breidde het uit. Hij deed diverse ‘try outs’ bij grote comedy clubs en zijn harde werken werd beloond. Vanaf begin jaren 90 trad Mark op in meer dan dertig radio- en tv-shows, speelde hij in alle grote comedy clubs in het Verenigd Koninkrijk en belandde hij uiteindelijk in The Comedy Store, de grootste comedy club van Engeland. Hier kreeg hij show na show de uitverkochte zalen aan het lachen met zijn eigen kenmerkende stijl; in Engeland bekend als ‘dirty talk’. Er verschenen lovende recensies over zijn optredens en dit bleef niet onopgemerkt bij producers van tv-programma’s. Waar Mark voorheen altijd werd gecast als slechterik, zagen de tv-makers nu ook in dat hij meer in zijn mars had. Mark kreeg rollen aangeboden in komische programma’s en werd ook gevraagd als schrijver ervan. Hij besloot erop in te gaan er schreef zodoende diverse scenario’s. Van zijn hand verschenen onder meer de kinderserie Harry’s Mad en het komische Knight School.

Na ruim 8 jaar kreeg hij ook hier genoeg van. Mark Billingham: ‘Ik kan een zesdelige tv-serie schrijven, waar ik mijn hart en ziel in stop, maar als het klaar is wordt het door een tiental mensen gelezen, herschreven en aan stukken gescheurd. Van die tien mensen, hebben er eigenlijk maar twee verstand van.’ Diep van binnen groeide een nieuwe wens: hij wilde misdaadromans schrijven.

TOM THORNE
En die wens kwam in vervulling toen in 2001 zijn eerste thriller verscheen: Sleepyhead (NL: Slaapdood, 2001). In een interview met Crimezone vertelde Mark Billingham over het ontstaan van het idee voor zijn eerste thriller: ‘Het begon met een fascinatie voor het Locked-in Syndroom. Ik had daar het een en ander over gelezen en bleef ermee rondlopen: het idee dat je door een ongelukkig toeval voorgoed in je eigen hoofd opgesloten kunt raken. Je hoort en ziet alles, met je denkvermogen is niks mis; je kunt alleen geen contact meer met de buitenwereld maken.’ Tijdens een vakantie in Griekenland schreef hij het verhaal op in een boekje. Daarbij creëerde hij een personage dat in vele thrillers van hem zal terugkeren: Tom Thorne, inspecteur bij de moordbrigade van de London Metropolitan Police.

Sleepyhead belandde in de Top Tien Bestsellerslijst van The Sunday Times en werd het best verkochte debuut van die zomer. Dit succes deed Mark Billingham doen besluiten om een serie te schrijven over Tom Thorne. Maar hierbij hield hij zich wel aan een vast patroon: na drie boeken over Tom Thorne schrijft hij een standalone om zo de interesse in Tom Thorne niet te verliezen. In de standalone thrillers In the dark en Rush of blood (moet nog verschijnen) speelt de Londense rechercheur enkel een kleine bijrol.

GIJZELING ALS INSPIRATIE
In 1997 gebeurde er iets vreselijks met Mark Billingham: hij en zijn schrijfvriend Peter Cocks werden ontvoerd en in gijzeling gehouden in een hotel in Manchester. De twee werden vastgebonden en gekneveld in een hotelkamer door drie gemaskerde mannen, die hen hun creditcards en andere spullen afhandig maakten. Billingham gebruikte de angst, die de criminelen bij hen opwekten door hun enorme brutaliteit, als thema in zijn tweede thriller. In Scaredy Cat (NL: Dubbelmoord, 2002) moet Thorne twee seriemoordenaars zien te stoppen.

Direct na de eerste twee Tom Thorne-thrillers verschenen de derde: Lazybones (NL: Wraakhotel, 2003), over het onderzoek naar de moord op een veroordeelde verkrachter en de vierde, The Burning Girl (NL: Het verbrande meisje, 2004), waarin de oorlog tussen verschillende bendes in Londen de basis vormt. Na vier boeken is het duidelijk dat Mark Billingham tot de betere thrillerauteurs van Engeland behoort en dat hij met Tom Thorne een personage heeft gecreëerd dat genoeg stof zal bieden voor meer thrillers.

Die thrillers komen er dan ook, hoewel twee boeken gek genoeg niet zijn vertaald naar het Nederlands. In 2005 verscheen Lifeless (NL: Levenloos, 2005) nog, maar de twee Thorne-boeken die Billingham daarna schreef, Buried en Death Message, zijn niet in Nederland verschenen.

Pas drie jaar later, in 2009, wordt er weer een boek van Billingham in Nederland uitgegeven. Het is zijn eerste standalone thriller, getiteld In the dark (In het duister, 2009). In the Dark vertelt het verhaal over een zwangere vrouw die toevallig het slachtoffer wordt van een jeugdbende. Dit boek leverde Mark Billingham een nominatie op voor een van de prestigieuze Dagger Awards van het Crime Writers Association. Het is voor Billingham een moment om Tom Thorne even rust te gunnen en zich even op te frissen met een heel ander soort verhaal. Toch kan Billingham het niet laten zijn protagonist te laten opdraven, al is het maar in een korte scène.

In 2010 verschijnt Tom Thorne weer ten tonele in Nederland, in de thriller Bloodline (NL: Erfelijk belast, 2010). Het is dan wel duidelijk dat de Nederlandse lezers iets hebben gemist in de ontwikkeling van het karakter. In Bloodline is Thornes collega en geliefde Louise Porter namelijk zwanger. Desalniettemin krijgt het boek de hoogste waardering op Crimezone en sprak recensent Bert Peene van ‘het beste wat hij heeft geschreven’. Het vervolg laat ruim een jaar op zich wachten. From the Dead (NL: Uit de dood verrezen, 2012) is het negende deel in de reeks en voor het eerst speelt het verhaal zich niet in de Engelse hoofdstad af, maar reist inspecteur Thorne af naar Spanje voor een confrontatie met een man die officieel niet meer in leven is, maar in werkelijkheid leeft als een god in Frankrijk.

Inmiddels ligt ook het tiende deel van de Tom Thorne-serie in de schappen. Good as Dead (NL: Ten dode opgeschreven, 2013) is het nieuwste wat je van Mark Billingham kan lezen. Tenminste, in het Nederlands. In Groot-Brittannië is eind vorig jaar een nieuwe standalone verschenen: Rush of Blood.

TV-FILMS
Er zijn verfilmingen gemaakt van de eerste twee Thorne-thrillers van Mark Billingham: Sleepyhead en Scaredy Cat. Het is een zesdelige miniserie geworden, uitgezonden op de Britse televisie. Billingham is zelf zeer betrokken geweest bij de totstandkoming van de verfilmingen, zowel bij de casting, als de scripts en op de set. Omdat hij voorheen zelf veel scripts heeft geschreven, zou je verwachten dat hij dit ook bij de verfilming van zijn eigen thrillers zou doen, maar hij wilde enkel advies geven.

Wat betreft Tom Thorne zijn er geen plannen voor (meer) films. Wel heeft de BBC een optie gekocht voor de verfilming van In the Dark en het personage Helen Weeks, dat een hoofdrol speelt in dat boek. Deze collega van Tom Thorne speelt overigens ook een rol in Good as Dead, het meest recente Thorne-boek.

Het maken van de tv-verfilmingen van zijn boeken, deed Mark Billingham weer denken aan zijn tijd als televisiemaker. In een interview zegt hij: ‘Bij de televisie is het schrijven in een groep niet altijd helemaal plezierig. De acteurs, de producer, de regisseur waren allemaal geweldig maar we hadden te maken met directeuren die niet zo geweldig waren. En het deed me herinneren aan de reden waarom ik gestopt was met het televisiegedoe en begonnen met het schrijven van boeken.’

HET TRISKELLION-PROJECT
Naast de volwassen thrillers waarvan de meeste mensen Mark Billingham kennen, is hij onlangs ook begonnen met een Young Adult-reeks. Samen met zijn schrijfvriend Peter Cocks schrijft hij onder het pseudoniem Will Peterson een trilogie voor oudere jongeren. De twee vrienden hebben elkaar ontmoet bij het maken van de kinderserie Knight School en maakten daarbij de afspraak ooit nog eens samen te werken.

Triskellion is een trilogie over een tweeling uit New York die de zomer doorbrengt bij hun oma in een Engels landhuis in het spookdorp Triskellion. Dit dorp blijkt een geheim te hebben, dat te maken heeft met een mysterieuze krijtcirkel. Als er op een dag een talisman wordt opgegraven, gaan broer en zus op zoek naar wat er schuilgaat achter dit eeuwenoude geheim. In Nederland is in 2010 het eerste deel verschenen, genaamd Triskellion, het geheim van de wachters.

TOEKOMST
Dat Mark Billingham een zeer veelzijdige man is, is wel gebleken. En dat hij succes heeft in de dingen die hij doet, ook. Deze duizendpoot is daarom ook niet van plan te stoppen. In Groot-Brittannië ligt het elfde deel in de Tom Thorne-reeks klaar om uitgegeven te worden. En daarnaast is eind 2012 daar zijn nieuwe standalone thriller Rush of Blood verschenen. Daarbij opgeteld dat de laatste twee delen van de Triskellion-trilogie nog moeten worden vertaald, heeft het Nederlandse volk nog heel wat tegoed van de Engelsman. We kijken ernaar uit!