Edwin Winkels heeft oog voor verhalen met een bijzondere oorsprong
Voor een bliksembezoek doet Edwin Winkels zijn geboorteland aan ter gelegenheid van de verschijning van zijn nieuwe roman Het oog van de orkaan. De weersomstandigheden tijdens onze ontmoeting doen denken aan zijn tweede thuisland, Spanje. Sinds 1988 woont Winkels in Spanje en werkte hij meer dan twintig jaar voor de Spaanse krant El Periódico. In 2012 nam hij afscheid van de redactie en werkt nu nog uitsluitend als freelance journalist , onder andere voor het AD en de NOS. Die vrijheid zorgde ervoor dat hij zich volledig kon richten op het schrijven van fictie.
In 2013 debuteerde hij als romanschrijver met Welkom thuis, waarin Winkels Nederland vanuit een heel ander perspectief benaderde, namelijk dat van een verscheurd land. Het was een verhaal dat de journalist op een andere wijze wilde vertellen en vanaf dat moment voegde hij romanschrijver aan zijn CV toe. Zijn debuutroman werd enthousiast onthaald en ontving positieve reacties van schrijvers en pers. Toch duurde het even voordat Winkels zijn debuut als fictieschrijver maakte. ‘Het idee dat ik per se een roman moest schrijven, is nooit direct in mij opgekomen. Ik ben opgegroeid in de tijd dat schrijvers als W.F. Hermans en Jan Wolkers succes boekten met hun romans die autobiografische elementen bevatten, waardoor ik romans met andere ogen bekeek. Vanwege mijn werk als journalist schreef ik al enkele non-fictie boeken, maar had geen idee dat ik in de vorm van een roman kon brengen. Tot ik een verhaal tegenkwam dat meer dan 1000 woorden waard was.’
Het einde van de wereld
In zijn nieuwe roman Het oog van de orkaan vertelt Winkels het verhaal van de Spaanse boerenfamilie Serpas. In 1778 arriveert de eerste generatie na een bootreis in Louisiana, waarna ze zich vestigen op een eiland in de delta van de Mississippi, ver verwijderd van de grote stad. De Spanjaarden creëren een eigen gemeenschap waardoor zij zich afzonderen van de rest van de bevolking. Ze spreken hun eigen taal en leven van de opbrengsten van de pelsjacht, visserij en zelfs smokkel. De verschillende generaties hielden hun isolement in stand, hoewel de jongeren de verleiding van het losbandige New Orleans niet kunnen weerstaan. Het is de stad van weelde in de gokzalen, vooruitstrevende techniek met de stoomboot en vrijheid met slavinnen die hun figuurlijke schakels hebben doorbroken. Tot orkaan Betsy de Spanjaarden dwingt om afstand te doen van hun thuishaven.
Winkels kwam het verhaal van de ‘isleños’ op het spoor toen hij in 2010 naar New Orleans werd gestuurd om een reportage voor El Periódico te maken over de olieramp op de Golf van Mexico. Om de nasleep van de ramp te onderzoeken deed hij verschillende vissersplaatsen aan. ‘Toen ik met verschillende bewoners sprak met een Spaanse achternaam, kwam ik voor het eerst op het spoor van de isleños. Ze vertelden me dat ze nakomelingen van een groep immigranten waren. De isleños waren een bevolkingsgroep, die net als vele andere immigranten, in de Verenigde Staten hoopte op een nieuwe start op een nieuw continent om een gelukkig leven op te bouwen. In één van die plaatsen stond een piepklein museum over de isleños, dat een verborgen geschiedenis bevatte.’ Het bleek echter een onderwerp waar weinig over geschreven is en waar maar weinig boeken over beschikbaar is. Met andere woorden, de interesse van Winkels was gewekt.
Hoewel New Orleans vaker is opgevoerd in met name Amerikaanse romans, zorgt Winkels voor een bijzondere combinatie met de introductie van een familiesage dat doorloopt in vijf verschillende tijdsperioden. De stad New Orleans heeft ook een rol als personage toebedeeld gekregen in de roman. Met beschrijvingen die dichtbij het magisch realisme komen, betovert Winkels en informeert hij de lezer over de bijzondere natuur in de streek van Louisiana. ‘Ik wil de lezer meetrekken in het verhaal en daar hoort een uitgebreide beschrijving van de omgeving bij. Als je je daar in de moerassen begeeft, eindigt de weg op een gegeven moment. Alsof je je aan het einde van de wereld bevindt.’ De schrijver verbleef enkele maanden in de omgeving van New Orleans en dompelde zich onder om zoveel mogelijk kennis op te doen. ‘Hoewel ik met mijn romans fictie schrijf, wil ik wel dat de dingen kloppen. Daarom heb ik veel rondgereisd in de omgeving en veel dingen uitgezocht. Voor iedere nieuwe roman start ik een nieuw leerproces.’
Een verhaal opnieuw vertellen
Winkels vertelde in zijn vorige roman Haar laatste vlucht het waargebeurde verhaal van de achttienjarige stewardess Maribel Sastre. In 1958 kwam zij samen met de volledige crew en zestien passagiers om het leven bij een vliegtuigramp. Het ontroerende verhaal over rouw en dromen vond haar oorsprong in de woorden van de grafzerk van de jonge vrouw: Vliegen was je wens, en je vloog zo hoog, zo hoog dat je verdween. Door historische documentatie en vele gesprekken die Winkels voerde met nabestaanden, ontstond zijn tweede roman, waarin hij de tragedie beschrijft die voor veel mensen ongrijpbaar bleef. Na de publicatie in Nederland besloot Winkels zijn eigen roman in het Spaans te vertalen. ‘Ik wilde de nabestaanden laten zien waar ik aan gewerkt had, omdat de namen van hun familieleden worden genoemd in het verhaal. Daarom had ik een achttal hoofdstukken al vertaald, die ik ter inzage had doorgegeven. Zonder dat ik een uitgever had, startte ik met het vertalen van de rest van mijn roman.’
Winkels noemt de vertaling van zijn eigen roman een uitdaging, maar tegelijkertijd zeer leerzaam. ‘Vertalen is een vak apart. Zo heb ik op de eerste bladzijde een alliteratie staan, die ik ook in het Spaans wilde meenemen. Dan start de zoektocht naar passende woorden die de kern van het verhaal ook behouden. Als journalist voor El Periódico nam ik mijn interviews in het Spaans af, waardoor je meteen denkt en schrijft in het Spaans. Maar nu werd ik gewezen op de vertaalslag die mijn roman nodig had.’ Een ijzeren discipline en een afgezonderd verblijf op Menorca leverden de auteur de vertaling van zijn eigen roman op. Zo benaderde de romanschrijver zijn eigen verhaal vanuit een taalkundig perspectief en ontdekte hij zijn verhaal opnieuw.
Fantasie of realiteit?
De rollen van journalist en romanschrijver gaan Winkels prima af, maar als ik hem voor de keuze stel tussen fictie en non-fictie is zijn antwoord resoluut: ‘Dan zou ik voor fictie kiezen. Als journalist moet je op zoek naar contrasten, maar als romanschrijver mag je uitweiden over de mooie dingen in het leven, de zaken die je doen verbazen. Fictie is als een kapstok waaraan je meerdere dingen mag hangen.’
Toch verschijnen er dit kalenderjaar nog twee non-fictie boeken van de auteur. Volgende maand verschijnt Johan Cruijff in Barcelona: De mythe van de verlosser, waarin hij terugblikt op de bijzondere relatie tussen Johan Cruijff en de stad Barcelona. Winkels startte zijn carrière als journalist in Spanje in hetzelfde jaar als Cruijff trainer werd van de Catalaanse voetbalclub. Ze ontmoetten elkaar vaak op persconferenties, maar ook in informele situaties. Winkels werd veelvuldig door de Nederlandse media gevraagd om verslag te doen in Barcelona na de dood van Cruijff. Het boek over Cruijff was echter al geschreven. ‘Toen ik hoorde wie de geautoriseerde biografie zou schrijven, besloot ik ook om mijn persoonlijke verhaal op te schrijven. Het boek schreef ik binnen een maand.’
Het volgende non-fictie boek is een verhaal dat zowel de Nederlandse als Spaanse media deed verbijsteren. Het is de zaak van Romano van der Dussen, een Nederlander die werd veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf voor beroving en verkrachting. Na een nieuwe DNA-match in het onderzoek werd de Nederlander vrijgelaten, na twaalf jaar onschuldig in een Spaanse cel te hebben gezeten. Winkels zal door middel van gesprekken met Van der Dussen de andere kant van het verhaal optekenen. Het boek staat gepland voor dit najaar.
En een volgende roman? ‘Ik ben niet iemand die met een opschrijfboekje rondloopt om ieder idee dat voorbij komt te noteren. Nu heb ik nog geen concreet idee voor een volgende roman. De locatie in mijn volgende roman zal in ieder geval niet naast de deur liggen.’
Het oog van de orkaan verschijnt vandaag en wordt uitgegeven door Uitgeverij Brandt.
