Eén vleugelslag kan alles veranderen

Sommige boekhandelaren zijn niet alleen goed in het verkopen van boeken, maar kunnen zelf ook schrijven. Oliver Reps, oprichter en mede-eigenaar van kinderboekwinkel Casperle in de Amsterdamse Pijp, is daar een goed voorbeeld van. Hij debuteerde half april met zijn roman De dag die nooit komt, waarin hij in het hoofd van de zeventienjarige Elias kruipt.

Toen Elias bijna vier was en zijn ouders hem vertelden dat hij een zusje zou krijgen, barstte hij in woede uit. “Want ik wilde geen zusje. En ik wilde ook geen broertje, ik wilde alleen maar mijn ouders en verder niets en niemand.” Wat hij toen nog niet kon voorzien, is dat zijn zusje Evi al gauw de belangrijkste persoon in zijn leven zou worden. Vanaf het moment dat hij haar voor het eerst zag, was de onvoorwaardelijke liefde geboren. 

Evi had een valse start; ze werd vijf weken te vroeg geboren en er waren complicaties. Deze bleken een voorbode van de pech die ze in haar verdere leven nog zou krijgen. Want Evi werd ziek, heel ziek. Zo ziek dat haar been geamputeerd moest worden en ze een prothese kreeg. Iets dat voor broer Elias maar moeilijk te verkroppen was.

“Waarom Evi en niet ik? Het had net zo goed ik kunnen zijn, we hebben dezelfde ouders, dezelfde genen. En als het had gekund dan had ik met Evi geruild. Want waarom Evi wel en ik niet. Ik heb het nooit begrepen.”

Maar gelukkig bestaat het leven van Elias en Evi niet alleen maar uit ongeluk. Zo vindt Elias op een dag een kreek, diep verscholen in het bos vlakbij hun huis. De kreek is omringd door hoge rododendrons en alleen via een tunnel van struiken te bereiken. Ondanks haar prothese neemt Elias Evi mee naar de kreek, waar zij haar ogen uitkijkt. Het wordt een plek waar broer en zus vaker terugkomen, om te picknicken, te zwemmen en vanaf de dikke tak van een Siamese eik het water in te springen. 

Als rode draad door Elias’ leven lopen films, en dan met name arthouse en klassiekers. Deze voorliefde heeft hij te danken aan zijn vader. Films zetten hem aan het denken over zijn eigen leven en leiden vaak tot gedachte-experimenten. Ze zijn belangrijke stof voor de gesprekken die Elias heeft met zijn psychiater Henry, die hem ervoor waarschuwt dat hij realiteit en films niet door elkaar moet halen, “want het leven is geen film.” 

“En misschien is dat wat mij fascineert. Dat er soms dingen gebeuren die je kijk op de wereld in één klap veranderen, en alles staat op zijn kop, en je voeten de grond niet meer raken.” 

En dan komt Polly in Elias’ leven. Ze is een jaar jonger dan hij, lijkt op een jonge versie van Uma Thurman en is al gauw niet meer weg te denken uit Elias’ leven. Met haar kan hij zijn passie voor films delen. Maar ook op de rest van het gezin maakt Polly indruk. Vooral Evi kijkt enorm tegen haar op en ontwikkelt een soort fascinatie voor haar. Het duurt dan ook niet lang voordat Polly mee wordt genomen naar de geheime kreek. Net als Elias en Evi is ook zij onder de indruk van de verpletterende schoonheid van deze plek. Maar dan slaat het noodlot toe en verandert de kreek in een plaats van onheil. ‘Tot het stopt’, is dan ook de passende titel van het afsluitende hoofdstuk van dit boek. Een hoofdstuk waarin Reps toewerkt naar een spannende apotheose, die je pagina na pagina laat omslaan, maar waarvoor je tegelijkertijd ook huiverig bent. 

“We zijn er vaak geweest, met zijn drieën, of tweeën, alleen Polly en ik en de dieren uit het bos. Maar zoals ik al zei, ik zou willen dat ik de kreek nooit had gevonden. Ik zou willen dat de rododendrons niet in bloei hadden gestaan toen ik er jaren eerder toevallig langsliep. Want dan had ik het zwijn en haar vier kleintjes niet uit de struiken tevoorschijn zien komen, en had ik het pad naar het water nooit gevonden, en had de kreek voor mij ook nooit bestaan.”

Al vanaf het begin van het verhaal voel je aan dat er de laatste maanden veel is veranderd in Elias’ leven. Dat er heftige dingen zijn gebeurd. Hij heeft het al gauw over Polly in de verleden tijd en steekt de slechte gezondheidssituatie van zijn zusje niet onder stoelen of banken. Toch word je gedurende het verhaal regelmatig een andere kant op gestuurd. Een knappe verdienste van de auteur.

De dag die nooit komt speelt zich af in één nacht. Terwijl Evi en zijn ouders slapen, blikt Elias door middel van flashbacks terug op de laatste zomer, ongeveer negen maanden geleden. De zomer waarin hij drie maanden doorbracht met Polly, de zomer waarin alles veranderde. Hij drinkt wat, luistert muziek, rookt sigaretten, en controleert regelmatig of zijn zusje nog vredig slaapt. Alsof hij op een stoel voor je zit en je het verhaal vertelt. Elias’ flashbacks vormen de puzzelstukjes van het verhaal. Beetje bij beetje leer je zowel hem, Evi als Polly kennen en ontdek je wat er is gebeurd, wat ertoe heeft geleid dat Elias zich in deze donkere nacht bevindt.

Reps debuut is klein van omvang, maar groots van inhoud. Dat het verhaal verteld wordt door een zeventienjarige en over jongeren gaat, doet vermoeden dat deze roman vooral geschikt is voor liefhebbers voor Young Adult-boeken. En ja, zij zullen dit boek waarderen, maar de tragiek en ontroering die dit verhaal oproept zijn niet leeftijdsgebonden en zullen zeer zeker ook volwassenen aanspreken. Oliver Reps heeft zich zo goed verplaatst in de zeventienjarige Elias, dat je als lezer moeiteloos met hem meedoet. Hij laat zien hoe de kleinste beslissingen, een heel leven op z’n kop kunnen zetten. Zijn schrijfstijl is direct, luchtig waar nodig, op sommige momenten bijna sprookjesachtig, maar bovenal ontroerend. Een buitengewoon debuut!

“Ze zeggen dat een enkele vleugelslag van een vlinder aan de andere kant van de wereld bij ons een orkaan kan veroorzaken. Er zijn tig miljarden vlinders op deze aarde, één vleugelslag meer of minder en alles was anders geweest. Misschien.”

De dag die nooit komt is verschenen bij uitgeverij De Harmonie. 

Meer Hebban Crew Reviews lezen? Je vindt ze allemaal hier terug.