Egoreeks #1: Columns

Herkauwen
Een bundeling columns bevat (meestal) teksten die al elders zijn verschenen, in wekelijkse afleveringen in de krant of in een tijdschrift. Het zijn teksten die je vaak ook wel ergens online kunt vinden, voor of achter een betaalmuur of kunt nalezen in de krant die zo in de kattenbak moet. En ze zijn niet nieuw, zoals een net gepubliceerde roman dat wel is.

Wie graag columns leest en een rijtje favoriete columnisten volgt zal weten dat een bundeling waardevoller is dan dat. Een boxje vol gedachten, impressies, prikkelingen en realisaties die je kunt bewaren, kunt herlezen om opnieuw te glimlachen en cadeau kunt doen aan een jarige of niet-jarige die je wijsheid en humor gunt.

Jezelf of de ander
De een schrijft over eigen dagelijkse overpeinzingen, de ander schrijft zijn column over het wereldnieuws van dat moment. De aard en schaal van de inhoud varieert zoveel als er columnisten zijn. Persoonlijk of politiek, huiselijk of werelds, lichtvoetig of zwaar op de hand, leerzaam of vermakelijk, grappig of pijnlijk, je steekt de draak met jezelf of de ander. Een columnist in je boekenkast is een statement. We hebben allemaal onze 'eigen' en wisselen ervoor van krantenabonnement. Familievetes kunnen ontstaan en vriendschappen kunnen breken als je niet in hetzelfde kampement zit en niet elkaars columnisten leest. 'Heb je Grunberg gelezen gisteren?' wordt beantwoord met het fatale 'Nee, die lees ik niet' en onvermijdelijke stilte.

Tommy Wieringa schrijft in messcherpe beschouwingen wat hij van de gang van zaken in de wereld vindt en stapt bijna de grens over naar de essay. In Voetnoot bespreekt Arnon Grunberg diezelfde wereld, maar in stijl, sfeer en toon verschillen ze als maan- en zonlicht. Echter, hoe actueler, hoe zinlozer de bundeling.  

De zes jaar geleden overleden geliefde columnist Martin Bril vond het woord ‘rokjesdag’ uit in zijn columns en Kees van Kooten heeft ook zo zijn invloed gehad op de Dikke van Dale. ‘De nieuwe’ van Youp van ’t Hek is een jaarlijkse terugkerend fenomeen tijdens de feestmaanden (15 oktober verschijnt Bang!, waarin Van 't Hek ons met een relativerde glimlach naar het meest gruwelijke nieuws wil laten kijken).

Jan Mulder, Mart Smeets, Nico Dijkshoorn en Jeremy Clarkson buigen zich in hun columns over de sportonderwerpen. Over Mulder ging onlangs het gerucht dat hij voor 5.000 euro per column aan mocht treden bij de Vlaamse krant Het Laatste Nieuws, maar dit opmerkelijke nieuws werd niet bevestigd. Thrillerschrijver Saskia Noort begon met Aan de goede kant van 30, bedient inmiddels een nieuwe generatie met 40 en ontdekte samen met toenmalig Playboy-hoofdredacteur Jan Heemskerk de verschillen tussen de seksen in De naakte waarheid.

Hanna Bervoets schreef vijf jaar lang een column in Volkskrant Magazine. Haar derde en laatste bundeling columns is onlangs verschenen onder de titel En alweer bleven we ongedeerd. Met een flinke stap buiten het vaste denkstramien toont ze je een heel nieuwe kijk op alledaagse situaties. Een waarschuwing is op zijn plaats: na het lezen van deze verzameling inzichten kijk je wat beduusd de wereld in, maar weet je wel eindelijk wat zwienden zijn. Sylvia Witteman ontvangt met haar meest recente Plastic rozen vijf sterren: 'Als je tijdens het lezen niet betrapt wilt worden met een grote glimlach op je gezicht, een zachte grinnik of zo nu en dan een schaterlach, dan is dit boek niet voor jou geschikt.'.

Daphne Deckers is de Nederlandse koningin van het columns schrijven. Ze schrijft al ruim twintig jaar in verschillende media en leverde in die tijd genoeg materiaal om bijna een dozijn bundelingen te vullen. Haar stukken in De Telegraaf worden in november uitgebracht onder de titel Deze is voor jou. Begon ze ooit met haar zwangerschap (Geboorte van een moeder), nu kan ze aan de puberperikelen. Isa Hoes en Barry Atsma bundelden hun columns uit het opvoedtijdschrift Kek in Doordraven en overeind blijven. Bastiaan Ragas biedt een kijk op het leven van de ouwelul 2.0 in Huisje, boompje, beestje en doet volgens Hebbanrecensent Victor denken aan de ‘treitertrends van Kees van Kooten’, wat Ragas een vierde ster oplevert.    

Column of blog
Een column staat in een krant, een blog vind je op het internet. Een column is een gebalanceerd en overdacht stuk tekst, met een wijze eindnoot, een blog is een warboel aan woorden, waarmee iemand zijn belevenissen van de dag de wereld in spuwt. Het bloggen is dankzij het toegankelijke internet een doorlopende vorm van columns in eigen beheer geworden. Of zo lijkt men toch te denken.

De columnlezer
Maar is het werkelijk zo eenvoudig en zo helder? Is er wel een verschil? Is een blogger een columnist? Zijn er überhaupt overeenkomsten? Is een column ouderwets? Moeten de columnisten het vloggen ontdekken? Wat vind jij, columnlezer?

De Egoreeks is een verzameling artikelen over het zelf. (Auto-)biografieen, brievenboeken, gebundelde columns, waargebeurde verhalen en andere persoonlijke publicaties worden onder de loep gelegd en we zetten de meest interessante nieuwe titels op een rij.