Ellen Deckwitz: 'Met klem aanbevolen poëzie'

Met klem aanbevolen poëzie

"Voor velen is het net zo’n goedbedoeld voornemen als het afsluiten van een fitnessabonnement: beginnen met het lezen van gedichten. Misschien dat de Poëzieweek daarom wel in januari wordt gehouden. Vol goede moed stapt de aspirant-lezer de boekhandel binnen, vastbesloten om een dichtbundel aan te schaffen (en meteen het gratis gedichtenweekgeschenk te incasseren). Hij laat zich door de verkoper leiden naar de poëziehoek en valt stil door het aanbod. Meer keus dan verwacht, Kopland niet op voorraad, wat nu. Bij deze een persoonlijke top vijf voor de lezer die geen idee heeft waar te beginnen."

1. De herinneringen zien mij – Tomas Tranströmer.

"Ja, die naam komt u niet zonder reden bekend voor: de Zweedse Tranströmer won in 2011 de Nobelprijs voor literatuur en dit keer was er opvallend weinig protest tegen een Zweedse laureaat: hij verdiende het. Toegankelijk, magisch, ontroerend, blikverruimend zijn slechts eufemismen als ik zijn werk zou moeten beschrijven. De herinneringen zien mij, Tranströmers verzamelde gedichten, zijn een wonder. De openingszin luidt: “Ontwaken is een parachutesprong uit de droom”, wat voor mij reden genoeg was om zijn oeuvre in één nacht uit te lezen. Voor velen was zijn werk de toegangsweg voor veel prachtige Scandinavische poëzie, zoals die van de Noor Rolf Jacobsen (TIP), Tranströmers mede-Zweed Werner Aspenstrom (TIP) of het Finse taalwonder Sirkka Turkka (TIP)."

2. Waar we wonen – Thomas Möhlmann

"Ik houd van dichters die Thomas/Tomas heten, wiens achternaam minstens één umlaut bevat en die fantastisch kunnen schrijven. Met Waar we wonen publiceerde de jonge Amsterdamse dichter Thomas Möhlmann een van de mooiste bundels van de afgelopen jaren. Een verzameling verzen over wat het is om te leven en lief te hebben. Met prachtzinnen als “de aarde sleurt wijzers omlaag/ en de maan beurt ze weer op” en “…elk gezicht is een kistje van huid / in elk kistje dat open kan een schat / van vlees en boed waarmee elke / bewering tot leven kan komen”. Als ik één bundel zou moeten aanbevelen als Valentijnsgeschenk, is het deze wel. Je geliefde zal na het lezen van Waar we wonen nog meer van je houden, wat het een effectiever en vooral gezonder hechtingsmedicijn maakt dan bijvoorbeeld GHB."

3. De honderd beste gedichten voor de VSB-poëzieprijs 2015 ­gekozen door Peter Vandermeersch

"Wie de jaaroogst van 2014 aan poëzie wil leren kennen, moet deze bundel meteen in huis halen. Uit alle bundels die afgelopen jaar verschenen, is hier door Peter Vandermeersch een geweldige selectie gemaakt. Zeer afwisselend en een goede manier om nieuwe dichters te ontdekken. Niet alleen vind je hierin enkele prachtige gedichten van VSB-winnares Hester Knibbe, ook zijn er verzen opgenomen uit steengoede bundels als die van Marjolein van Heemstra, Sasja Janssen, Remco Campert en Judith Herzberg."

4. Waarom ben je niet bij mij – samengesteld door Arie Boomsma

"Boomsma, een van de fanatiekste poëzielezers onder de BN’ers, stelde deze fijne bloemlezing samen, met daarin meer dan tweehonderd liefdesgedichten van evenzovele dichters. Van Vasalis tot Hugo Claus, van Maria Barnas tot Alfred Schaffer. Met prachtige gedichten van onder meer Ramsey Nasr, Arie van den Berg en Dennis Gaens. Er valt in deze bundel een goudmijn aan nieuwe dichters te ontdekken. Ook doet deze bundel het goed op romantische avondjes, om je geliefde uit voor te lezen." 

5. Stemtest – C.O.Jellema 

"Een van de eerste bundels die ik voor mezelf kocht, was Stemtest, de laatste bundel van de in 2003 overleden Groningse dichter C.O.Jellema. Aansprekend en mystiek tegelijkertijd, neemt Jellema de lezer mee langs de noordelijke kust, zoomt hij in op vogelnesten en bezingt hij onze tijdelijkheid in rake bewoordingen. Een geheimtip van de Nederlandse letteren. Lees het onderstaande gedicht en ontdek dat je meer wilt."

NOTITIE BIJ EEN FRIESE KERKMUUR

Toen in de Eifel vulkanen uitdoofden,
hun kraters zich vulden met water,
tot tufsteen de lava verhardde,
Batavieren ons land binnenkwamen,
voor handel bevaarbaar de grote rivieren,
hier aan de kust in hutten gewoond werd
van vlechtwerk en leem, een godshuis
voor eeuwig echter gemetseld om uitzicht op hemel wou zijn en
zeewind en regen geduldig de bouwsteen
uitsleten, blootlegden splinters
basalt, kwartsiet, van het slijkgas
de holten – toen

vond er plek voor haar nest die
muurbij, wier goudzwart schildje,
kijk, ze vliegt op,
in het zonlicht
nu vonkt.

Ellen Deckwitz

Foto: Nadine Ancher