Gastcolumn: Een storm in een glas gargle-blaster

Weinig liefhebbers van science fiction en fantasy zullen onbekend zijn met de Hugo, de meest gerenommeerde prijs voor genrefictie (en nonfictie). Een sticker met "Hugo-winnend" op een roman is sinds jaar en dag bijna garantie dat het boek op zijn minst erg goed, en vaak ook nog vernieuwend is, en soms zelfs de grondvesten van het genre doet beven.

Wat veel minder fans weten is dat de Hugo's worden toegekend door een relatief kleine groep fans, namelijk de bezoekers ("leden") van de jaarlijkse World Science Fiction Convention, de WorldCon (vorig jaar als LonCon3 in Londen). Bezoekers van WorldCon hebben Hugo-stemrecht, net als iedereen die een supporting membership koopt à $40. Bezoekersaantallen van WorldCon lopen tegen de 10.000, maar niet iedereen is even betrokken; gewoonlijk stemmen enkele duizenden fans voor de Hugo's. Op het wereldwijde Fandom is dat een relatief klein percentage. Het betekent ook dat een Hugo-nominatie meestal maar een paar dozijn stemmen vergt.

Enkele jaren geleden brachten schrijvers Larry Correia en Brad Torgersen daarom het standpunt naar buiten dat de Hugo's allang niet meer de smaak van het Fandom vertegenwoordigen, maar veeleer van een klein, elitair groepje (door de Puppies graag Social Justice Warriors of SJWs genoemd). Zij hadden jarenlang met lede ogen aangezien hoe de Hugo's - in hun ogen* - steeds meer verwerden tot een prijs voor overdreven literaire, links-liberale fictie-met-een-boodschap, waarin politieke oriëntatie, gender, seksualiteit en diversiteit belangrijker waren dan intrinsieke kwaliteit. De Hugo's waren door de WorldCon-kliek verworden tot een politiek-correct statement. Waar waren de goeie ouwe ongecompliceerde sense-of-wonder avonturenromans waarmee het genre groot was geworden?

Onder de ironisch bedoelde naam Sad Puppies brachten zij daarom in 2013 en 2014 een stemadvies (slate) uit, dat echter maar weinig effect had op de definitieve shortlist, de final ballot.

Dit jaar kwam Torgersen met een wat nadrukkelijker slate: hij suggereerde voor bijna elke Hugo-categorie het maximaal aantal genomineerden en vroeg iedereen die de mening van de Sad Puppies over de Hugo's (en SJWs) deelde om dit advies op te volgen. Deze slate kreeg veel meer navolging dan vorige jaren, maar dat was deels--en misschien zelfs vooral--te danken aan de gevreesde Vox Day.

Vox Day (werkelijke naam Theodore Beale) is een uitgever, redacteur en blogger, en volgens velen een van de incarnaties van Satan. In talloze vileine artikelen op zijn blog en elders maakt hij zich sinds jaar en dag structureel schuldig aan homofobie, racisme, seksisme en zo veel mogelijk andere -ismes. Day maakt er een sport van om zo hard mogelijk tegen zo veel mogelijk heilige huisjes en enkels te trappen, maar lijkt daarnaast ook daadwerkelijk inhoudelijk achter zijn eigen rabiate teksten te staan. Hij is bovendien bevriend met GamerGate, een gamersbeweging die vorig jaar zeer negatief in het nieuws kwam door een scala aan aggressief sexistische online uitingen en doodsbedriegingen aan prominente vrouwelijke gamers.

Toen Torgersen Sad Puppies 3 aftrapte, volgde Vox Day dit jaar al snel met zijn eigen Rabid Puppies: een aangepaste slate, die voor een groot deel overeen kwam met die van de Sad Puppies, maar daarnaast schaamteloos zijn eigen uitgeverij (in de persoon van zijn sterauteur John C. Wright) en zijn eigen persoon (als redacteur) naar voren schoof.

Toen de final ballot voor de Hugo's van 2014 bekend werd, bleek tot afgrijzen van velen, en triomfantelijk juichen van vele anderen, dat de Rabid Puppies een enorme slag hadden geslagen. De volgelingen van Vox Day en GamerGate hadden door middel van het kopen van Supporting Memberships en het massaal nomineren van de slate van de Rabid Puppies vrijwel de gehele final ballot gevuld met de suggesties van Vox Day. John C. Wright ontving zelfs zes nominaties.

Toen was de boot aan.

Een storm van meningsvorming, kritiek, verwensingen over en weer, en pure trolling brak los. Uit het WorldCon-kamp kwam luid protest tegen deze schandalige schending van weliswaar niet de letter, maar toch zeker de geest van de Hugo-reglementen. Over en weer werden prominente figuren uit beide kampen verketterd. Veel WorldConners vergaten voor het gemak het onderscheid tussen Sad en Rabid Puppies en wreven Brad Torgersen en zijn Sad Puppies het racisme en seksisme, en de homofobie van Vox Day en John C. Wright onder de neus.

Torgersen hield vol dat hij niets verkeerd had gedaan en de Sad Puppies poneerden dat WorldCon zelf al jaren op deze manier de stemming beïnvloedt. En Vox Day greep elke gelegenheid aan om olie op het vuur te gooien, het conflict maximaal te polariseren, en dreigementen te uiten over de Hugo's van volgend jaar.**

Pas na enkele weken bedaarden de golven in het glas ietwat. Brad Torgersen toonde zich van zijn meest eloquente en redelijke kant, John Scalzi nam publiekelijk een genuanceerd en pragmatisch standpunt in, en zelfs George R.R. Martin mengde zich in de strijd en ging een uitgebreide online discussie aan met Larry Correia***. (Ik was zelf zo onverstandig om ook een paar keer te bloggen over de kwestie, met als onverwacht positief resultaat dat ik samen met een Sad Puppy tot een gemeenschappelijke positieve kijk op de toekomst van de Hugo's kwam.)

Naar aanleiding van al dit gedoe hebben drie genomineerden zich om persoonlijke redenen teruggetrokken, waardoor de final ballot nog iets is veranderd ten opzichte van wat de Rabid Puppies hadden ingebracht. Onder andere onze eigen Thomas Olde Heuvelt is op die manier alsnog de final ballot in geschoven (voor de derde keer!), waardoor hij in de novelette-categorie de enige niet-Puppy is.

Inmiddels is de gargle-blaster weer grotendeels tot rust gekomen in zijn glas. Het eindresultaat is een final ballot die weliswaar op controversiële wijze tot stand is gekomen, maar wel volledig reglementair is. Er gaan stemmen op, met name in het WorldCon-kamp, dat de Hugo's dit jaar sowieso waardeloos zijn geworden. Veel van diezelfde stemmen zeggen dat de enige rechtvaardige optie nu is om in alle categorieën No Award te stemmen, of in elk geval alle Puppy-genomineerden onder No Award te plaatsen.****

Zelf sta ik er wat genuanceerder in. Hoe controversieel ook: deze final ballot is reglementair en valide, dus ik ga gewoon stemmen op wat ik in elke categorie het beste werk vind. No Award ga ik alleen gebruiken als er werken tussen zijn die volgens mij onvoldoende kwaliteit hebben voor een Hugo; die plaats ik dan onder No Award.

Maar iedereen die dit jaar stemrecht heeft, moet uiteraard zelf bepalen wat volgens zijn eigen inzichten en geweten de beste, redelijkste, meest rechtvaardige manier is om te stemmen voor de Hugo's van 2014.

Thomas gooit in elk geval hoge ogen...

* Een grondige analyse van genomineerden en winnaars door de jaren heen, door niemand minder dan GRRM, leerde al gauw dat de perceptie van Larry en Brad slechts een verre achterneef was van de werkelijke statistieken.

** Wat niet meehielp was dat de meeste combatanten Amerikanen zijn, die hun toch al sterk gepolariseerde dagelijkse maatschappelijke onenigheden (Republikeins/Democratisch, blank/zwart, arm/rijk, vrouw/man, hetero/anders, opgeleid/kansarm) integraal meebrachten in het debat--als het moddergooien over en weer die naam mag dragen.

*** Correia heeft in zijn debat met George Martin eerlijk verteld hoe zijn afkeer van WorldCon deels te herleiden is op enkele nare persoonlijke ervaringen tijdens zijn eerste bezoek. De psychologie van deze hele kwestie is af en toe heel opzichtig.

**** Vox Day heeft op zijn beurt gedreigd om in dat geval volgend jaar de Hugo's volledig te gronde te richten.