Rob Wijnberg geeft zijn vader 'Een goede zoon' van Rob van Essen
Waarom geef je je vader De goede zoon van Rob van Essen?
Zelf ben ik niet zo’n fictielezer, maar als ik fictie lees – of een boek cadeau geef – dan vind ik het leuk als het is gebaseerd op actuele ontwikkelingen. Ik houd van fictie waarin werelden worden geschapen die waar kúnnen zijn, bijvoorbeeld over hoe de toekomst er over twintig jaar uitziet. Met het basisinkomen als achtergrond, doet dit boek dat ook.
De goede zoon, ben jij dat?
Dat zou je aan mijn vader moeten vragen, maar ik heb nooit klachten gehad. Het zou kunnen dat hij tegen mijn moeder wel over me klaagt, maar dat verwacht ik niet. Mijn vader en ik hebben een hele goede band, we delen veel interesses. Hij is psycholoog en heeft al jarenlang een column in de Telegraaf. Daardoor ging ik op mijn vijftiende ook columns schrijven. Eerder al, op mijn tiende, kreeg ik het idee om een boek te schrijven. In plaats van te zeggen 'zet dat maar uit je hoofd, want je bent nog maar tien', ging hij me uitleggen hóe je een boek schrijft.
Dus zat ik als kind al verhalen te schrijven, samen met mijn buurjongen: De familie Snoeppot, over een disfunctionele familie die de hele dag niks anders deed dan snoep eten. Een paar jaar later werd ik al 'uitgever': ik maakte zelf tijdschriften die ik verkocht op school. De Nintendo was helemaal hip en in Amerika, waar we vaak op vakantie gingen, had ik boeken gezien over hoe je allerlei spellen moest uitspelen. Die ging ik lezen en vertaalde ik naar een Nederlandse magazine-versie. Dat werd een groot succes, die magazines heb ik twee jaar lang gemaakt. Dus aan dat deel van mijn opvoeding, dat geven van vertrouwen, heb ik veel te danken.
'In plaats van te zeggen "zet dat maar uit je hoofd, want je bent nog maar tien", ging hij me uitleggen hóe je een boek schrijft.'
Wat is het belangrijkste dat je van je vader hebt geleerd?
Dat vertrouwen geven, denk ik. Dat probeer ik ook te geven aan de mensen die voor De Correspondent werken. Als je mensen vertrouwen geeft en oog hebt voor wat ze goed kunnen, dan zijn ze tot hele mooie dingen in staat. Je moet er wel voor waken dat het niet omslaat in 'je kan alles'. Dat heb ik ook van huis uit meegekregen: je kan worden wat je wil, maar daar moet je wel wat voor doen. Niets is bij voorbaat onmogelijk, maar ook niets is bij voorbaat een gegeven.
Ben je als oprichter van De Correspondent ook een soort vaderfiguur voor de correspondenten?
Ik probeer mensen aan te moedigen om groot en ambitieus te denken. Daardoor zien ze dat ze vaak meer kunnen bereiken dan ze van tevoren hadden gedacht. Dat moet echter niet omslaan naar een soort arrogantie, je bent zo goed als je laatste stuk. Maar als je ziet hoeveel mensen zich bij De Correspondent weten te profileren, dan voelt dat wel als succes. Ze hebben het natuurlijk voor het grootste deel aan zichzelf te danken, maar ik ben er wel trots op dat wij hen juist zoveel mogelijk ruimte geven.
Je vader heeft je gestimuleerd om te gaan schrijven. Gold dat ook voor lezen?
Ik kan me wel herinneren dat ik al vanaf jonge leeftijd boeken over politiek kocht, vanaf een jaar of vijftien ofzo. Dat heeft hij natuurlijk niet tegengehouden. Altijd al was ik geïnteresseerd in hoe de maatschappij in elkaar zit, daarom ben ik filosofie gaan studeren. Dat is ook de basis van De Correspondent: verklaren hoe de wereld werkt, op filosofisch niveau, psychologisch niveau, noem maar op. Omdat mijn werk voor het grootste deel uit lezen bestaat, lees ik nog steeds vooral non-fictie. Ik haal meer plezier uit het lezen van maatschappijkritiek dan uit het lezen van fictie.
Geef je dan ook liever non-fictie cadeau?
Het liefst geef ik onze eigen boeken cadeau, de boeken die we bij De Correspondent uitgeven. We zijn daar heel erg trots op en het is leuk omdat ik die boeken van a tot z ken. Dan kan ik beter inschatten of het bij iemand past.
'Ik haal meer plezier uit het lezen van maatschappijkritiek dan uit het lezen van fictie.'
Je bent zelf ook met een nieuw boek bezig?
Klopt, een filosofisch boek over de waarheid. De waarheid is een centraal begrip geworden in het nieuws, niet in de laatste plaats door de pathologisch liegende oud-president van de Verenigde Staten. Steeds vaker lees je over de 'post truth society', een samenleving waarin iedereen in zijn eigen waarheid leeft, in zijn eigen bubbel. Maar als iedereen een eigen waarheid heeft, wat moeten we dan nog verstaan onder waarheid? Welke waarheid kenmerkt onze samenleving? In het boek duik ik in de geschiedenis van filosofische ideeën over waarheid, met als ondertitel 'hoe iedereen een eigen waarheid kreeg'.
Allemaal een eigen bubbel, een eigen waarheid, komt het dan nog wel goed met de waarheid?
Dat is een goede vraag. Een van de stellingen die ik poneer is dat de privatisering van de waarheid in een versnelling zit. Dat zie je vooral op social media: als jij andere mensen volgt op Twitter dan je buurman, krijg jij een andere realiteit dan je buurman. Dat heeft consequenties die niet houdbaar zijn. Je kan ook niet naar je eigen voetbalwedstrijd kijken, met allemaal een eigen uitslag, en met ieder een eigen winnaar. Vroeger was de belofte van waarheid collectief, iets universeels, maar waar kunnen we nu nog een collectieve waarheidsbeleving op baseren? De ontwikkelingen lijken pessimistisch, maar ik probeer in het boek ook manieren aan te reiken waarop het anders kan.
De 5 mooiste boeken van Rob Wijnberg
Contingentie betekent 'waarheid bestaat niet', het is contextafhankelijk en daardoor nooit eenduidig. Wij beseffen dat, dat is de ironie, maar waar baseren we dan toch onze solidariteit op? Fantastisch boek.
Hoe kunnen we voor rechtvaardigheid (solidariteit) strijden als we geen beroep kunnen doen op absolute waarheid (contingentie) en wij dat ook beseffen (ironie)? Dat is de centrale vraag uit deze dit standaardwerk (1989) van de Amerikaanse filosoof Richard Rorty (1931-2007). De vraag is nog steeds actueel. Lees meer
Kijk hier voor de beste cadeautips
