Hebban bespreekt: Alle tijd van Ronald Giphart
Recensie: Een zwierige beklijvende roman over vriendschap
Ronald Giphart (1965) schreef zijn debuutroman Ik ook van jou tijdens zijn werk als nachtportier in een Utrechts ziekenhuis waarvoor hij in 1993 het Gouden Ezelsoor kreeg. Sindsdien is hij een van Nederlands bekendste schrijvers met een oeuvre om u tegen te zeggen. Zijn laatste roman Alle tijd dat meer dan 400 bladzijden telt, is een prachtig verhaal rond vriendschap geworden dat nooit verveelt.
Zes vrienden ontmoeten elkaar toevallig op vrijdagnacht 20 oktober 1989 in Utrecht als de politie de Oudegracht leegpompt om een onderzoek te voeren: Luciën Eduard Ruitenberg der Alderwereldt (die evenals zijn vader en broers chirurg wordt), Jonas Valentijn (een acteur), Mike Rathenau (een dienstweigeraar in het gezegende jaar 1992), Berend Moorman (een roeier), Cola de Jesserun (van wie de vader verwacht dat hij het familie-imperium zal overnemen, zoals de andere vier Cola’s voor hem) en Gregor die als bijnaam Goeroe kreeg (en in plaats van verder filosofie te studeren in het caféwezen gaat). Ergens in 1990 wordt de vriendengroep een wij en wordt dit ook zo weergegeven in het perspectief, waar Giphart iets speciaals mee doet. De wij is onbenoemd, en verschuift en leeft telkens met eerst de ene en dan de andere persoon van de groep mee, zonder samen te vallen met een van hen. Dit stoort echter niet en legt integendeel net meer nadruk op het wij-gevoel.
Als Mike in 1992 wordt gearresteerd en in de gevangenis belandt vanwege zijn totaalweigering, reizen de vijf anderen ondertussen naar de Key West in Florida en wordt The Dry hun stamcafé, waar ze om hun weinige centen aan te vullen de eigenaar helpen om zijn eigen bier van het huis te brouwen. Maar dan onderneemt Mike een zelfmoordpoging en keren ze allemaal halsoverkop terug. De lessen en het gevoel voor het bierbrouwen blijven echter hangen en terug in Nederland zetten ze samen een eigen bierbrouwerij op om de vriendschap te vieren, die de naam ‘Alle tijd’ krijgt. Samen bedenken ze de meest originele bieren en de bijbehorende namen, met als voorbeeld de Amerikaanse flesjes die ze hebben leren kennen. Maar ze overleven en zetten de onafhankelijke brouwerijen terug op de kaart. Ze worden professioneler en breiden uit.
Giphart heeft een erg stilistische pen en schrijft zwierig. Maar ook zet hij met veel gevoel de diepe vriendschap neer tussen de mannen. Het boek is een eerbetoon aan de vriendschap en vertelt over de verschillende levensfases van de vrienden: liefjes, ruzies, de liefde en hoe die te behouden, de ouders en de familie, hun achtergrond. Maar ook de zware periodes worden niet uit de weg gegaan, zoals een vriendschap die stukloopt, evenals de ziekte en de dood. De dood is overigens wel meer een leidraad in het boek. Meer diepgravende stukken wisselen met de jolige studentikoze af, de branie van Giphart blijft herkenbaar. Het boek is rijk aan culturele referenties: de muzikant Nick Cave en zijn band The Bad Seeds krijgen geen onbelangrijke cameo toebedeeld. Een aantal filosofische stellingen worden jammer genoeg niet echt uitgewerkt. Samen met de vrienden beleeft de lezer de val van de Muur in 1989 in Berlijn zowel als de aanslagen van 11 september in New York.
Het boek verspringt tussen 2019 en de vroegere jaren toen de vrienden de brouwerij opstartten en heel wat ups en downs met elkaar meemaakten. In de huidige tijd rijden ze met het overgebleven groepje naar het buitenhuis van Cola in Duitsland om tezamen een mooi punt achter de brouwerij te zetten, die ze op het punt staan te verkopen. Zo verspringt Giphart tussen het volwassen en het studentikoze leven van de zes personages, wat hij zeer soepel doet en waarmee hij het boek schwung geeft en boeiend houdt.
Giphart vroeg de Utrechtse ex-stadsdichter Ingmar Heytze ter ere van brouwerij Alle tijd een kort gedicht te schrijven dat het verdient om hier vermeld te worden. Het gedicht Maar nu nog niet is de moeite waard om even bij stil te staan. Het slot van het boek is daarentegen wat te vergezocht als finale. Toch zal dit boek bij menig Giphart-fan de verwachtingen weer waarmaken, daarvoor beklijft het meer dan voldoende.
4 sterren, door Nathalie
Alle tijd
Ronald Giphart
uitgeverij De bezige bij
september 2019
