Hebban bespreekt: Catch & Kill van Ronan Farrow
Recensie: Moedig en cruciaal: Weinsteins monsterlijk gedrag blootgelegd
Met zijn opzienbarende artikel in The New Yorker, waarin hij het seksueel machtsmisbruik van Harvey Weinstein beschreef, gaf onderzoeksjournalist Ronan Farrow (1987) het startsein voor de MeToo-beweging. Hij sleepte in 2018 met dit artikel de Pulitzerprijs voor The New Yorker in de wacht. De moeizame weg naar dit spraakmakende verhaal beschreef hij in Catch & Kill. Naast auteur en journalist is Farrow ook jurist en politiek wetenschapper, en werkte hij ooit als diplomaat voor Barack Obama en Hillary Clinton. Tevens is hij de zoon van Woody Allen, die jaren geleden in opspraak kwam door de beschuldiging van seksueel misbruik van zijn dochter, de zus van Ronan en dochter van actrice Mia Farrow.
Het pad naar de openbaarmaking van het monsterlijke gedrag van Weinstein – casting door middel van machtsmisbruik – werd door velen tegengewerkt; tot het laatste moment werd het schandaal in de doofpot gestopt. In het lijvige Catch & Kill beschrijft de auteur zijn zoektocht naar de waarheid. De vele bewijzen die hij vond, interviews met slachtoffers alsook de tegenwerking door de top van de NBC, om het verhaal openbaar te maken. Hij legt pijnlijk bloot dat slachtoffers afgekocht en niet gehoord werden en beschrijft het schrijnende parallelproces dat hij zelf doormaakt als klokkenluider van deze misstanden. De nasleep van het publiceren van het gewraakte artikel in The New Yorker komt ook aan bod.
Farrow beschrijft zijn onderzoek respectvol, empathisch en met compassie naar de slachtoffers toe. Hierbij gebruikt hij zijn ervaringen en gevoelens over zijn eigen thuissituatie, alsook de worsteling die hij hierbij doormaakte, als kapstok. Hij toont – terecht – minder consideratie met Weinstein, andere daders en zij die de daden moedwillig verzwegen.
De combinatie van de goed gedoseerde persoonlijke noot (door de verwijzingen naar de ervaringen van zijn zus) met de schalkse uithalen naar diverse hooggeplaatste, zich misdragende heren, zorgt ervoor dat het zware onderwerp besproken kan worden zonder sentimenteel of zwaarmoedig te worden. De auteur gebruikt net dat beetje humor om te kunnen relativeren. De snaakse metaforen bevatten vaak een Hollywood-sausje, dat zo passend is bij het onderwerp.
‘Later zouden journalisten over die kluis schrijven alsof het de loods was waar aan het eind van Indiana Jones de Ark des Verbonds werd opgeborgen, maar eigenlijk was het een klein, goedkoop en oud ding.’
De korte, krachtige zinnen en snelle wisselingen van onderwerp tonen de journalistieke achtergrond van de auteur. Evenals de goede onderbouwing met transparante verwijzingen naar bronnen. De schrijfstijl heeft hier en daar het gehaaste van een journalistiek stuk, wat zorgt voor veel vaart. Deze stijl echter lijkt minder passend voor een volledig boek en leidt daardoor soms tot verwarring. Door enkele grote sprongen in het verhaal wordt het vasthouden van diverse kleinere verhaallijnen soms bemoeilijkt. De hoeveelheid aan personages, soms ook nog met dezelfde naam, vragen extra concentratie van de lezer. Een lijst met namen achterin het boek zou hierbij helpend zijn geweest.
De auteur laat zien dat hij oog heeft voor detail door de opvallende titels van de hoofdstukken die hij koppelt aan een illustratie, vormgegeven door zijn zus; de zus die hem aanmoedigt om dit verhaal te vertellen en aanspoort om door te gaan ondanks de belemmeringen. Met een satirische toon legt hij de vinger op de zere plek als hij de vernietigende kracht van macht, en de overheersing om toe te dekken wat men wil verbergen, uit de doeken doet.
‘Schreeuwerige voorpagina’s over Hillary Clintons zogenaamde verraad en tanende gezondheid werden vaste prik. ‘PSYCHOPAAT HILLARY CLINTONS GEHEIME PSYCHISCHE DOSSIERS ONTHULD!’ kopten ze, en ‘HILLARY: CORRUPT! RACISTISCH! CRIMINEEL!’ – soms met zoveel uitroeptekens dat de koppen eruitzagen als goedkope musicaltitels.’
Farrow geeft met zijn cruciale onthullingen een stem aan de slachtoffers en biedt hen hiermee een platform om deze misdaden aan de kaak te stellen. Hij toont de moed om een verhaal te brengen dat al veel eerder verteld had moeten worden.
4 sterren, door Gigi
Catch & Kill
Ronan Farrow
Luitingh-Sijthoff
oktober 2019
