Hebban bespreekt: De storm van Jens Christian Grøndahl
Recensie: Een storm in een glas water kan ook heftig zijn
De storm is alweer het zeventiende boek van Jens Christian Grøndahl dat bij uitgeverij Meulenhoff verschenen is. Grøndahl (1959) is een van de belangrijkste Deense schrijvers van dit moment. Hij won al vele literaire prijzen voor zijn werk in binnen - en buitenland. Naast zijn romans schrijft hij ook essays, toneelstukken en teksten voor de radio. De storm werd in het Nederlands vertaald door Femke Muller.
Adam Huus is een schrijver die al enige jaren niets meer uit zijn pen krijgt. Zijn vrouw Harriët, waarmee hij tot nu toe in een comfortabel huis in Kopenhagen woont, heeft haar baan opgezegd om voor haar vader Helge te gaan zorgen. Op de dag dat er zich een extreem lagedrukgebied voor de westkust van Denemarken ontwikkelt gaan Adam en Harriët op weg naar Jutland waar Helge woont. De storm wordt steeds heviger en onderweg krijgt Adam een verontrustend telefoontje over zijn dochter Rebecca waar hij al vijf jaar geen contact meer mee heeft. Hij voelt zich genoodzaakt om terug te keren naar Kopenhagen om Rebecca op te vangen. De storm raast steeds harder over het land. Terug in de stad lijkt Rebecca zich van geen kwaad bewust en Adam, die zich ook nog zorgen maakt om zijn zoon Peter, raakt verder nog verwikkeld in een publiekelijk #MeToo schandaal.
Jens Christian Grøndahl is een meester in het blootleggen van relaties en alle aspecten die daarbij komen kijken. Hij kan thema’s als liefde, haat en vriendschap zo weergeven dat de lezer zich altijd wel ergens in een van zijn personages herkent. Hij beschrijft de gevoelens van zijn personages heel precies. In De storm is te voelen hoe de weersomstandigheden zich ook in de levens van Adam en Harriët manifesteren. En hiermee kan hij ook de koele houding die zijn Deense personages naar de buitenwereld toe handhaven voorzichtig afpellen en zien we dat er toch heus wel echte mensen tevoorschijn kunnen komen. Grøndahl vertelt het verhaal vanuit Adam die als ik-personage steeds terugblikt op zijn leven. Zo krijgt men een duidelijk beeld van zijn successen en zijn mislukkingen en het lijkt bijna alsof Adam vanuit het oog van de storm toekijkt hoe zijn leven dreigt te ontsporen. Alsof hij als toeschouwer alleen mag toekijken en geen grip meer heeft op de gebeurtenissen.
‘In een gesloten buitenruimte ontstaat vaak een beetje turbulentie en het was fascinerend om te kijken naar het handjevol dorre bladeren dat ik niet had opgeruimd. Die dwarrelden in een spiraal omhoog, alsof ze door een onzichtbare hand werden aangestuurd. Het was helemaal niet de bedoeling dat ik hier nu was. Ik had samen met Harriët bij Helge moeten zijn. De dorre bladeren, gedragen door een ingesloten luchtstroom, hadden moeten rondcirkelen zonder dat iemand het zag.’
Toch gaat Grøndahl ook wel eens een beetje over de schreef met zijn beschrijvingen die dan een beetje overdadig aandoen.
‘De zon stond laag en achter de bloembedden en het groen van het bos kon je vaag het blauw van de fjord onderscheiden. Het moment was als een perfect rijpe vrucht, de steel kan hem nog maar net dragen en je hoeft alleen maar te wachten tot hij valt. Ik kon de zachte bons al oren.’
Maar Grøndahl heeft met De storm een mooie roman afgeleverd waarin herkenbare mensen en thema’s de hoofdrol spelen. Hij weet een thema als #MeToo, dat tegenwoordig nog steeds de media beheerst, heel geraffineerd in dit verhaal te verweven en daarmee wordt het meteen een moderne roman.
En net zoals een storm uiteindelijk uitgeraasd is, komt Adams leven ook weer in rustiger vaarwater. Achteraf bezien lijkt alles een storm in een glas water te zijn geweest. Maar Jens Christian Grøndahl weet aan te tonen dat ook die heel heftig kunnen zijn.
4 sterren, door Evelien
De storm
Jens Christian Grøndahl
Uitgeverij Meulenhoff
oktober 2019
