Hebban bespreekt: Het licht van de nacht van Emanuele Altissimo
Recensie: Een gevoelig, warm-menselijk verhaal vol symboliek
Sinds het succes van Paolo Cognetti met De acht bergen worden we overspoeld door Italiaanse auteurs met een voorliefde voor coming of age-verhalen die zich bij voorkeur afspelen in de bergen. Op het menu staan zingeving, omgaan met verlies en moeilijke familierelaties met een vleugje esoterie. De overweldigende natuur heeft een louterende functie, ze brengt de personages dichter bij zichzelf. Het contrast tussen de stad en een landelijke omgeving en gedetailleerde sfeerschepping vervolledigen het plaatje.
Het licht van de nacht van Emanuele Altissimo (1987) voldoet aan de geschetste verwachtingspatronen. Saskia Peterzon-Kotte stond in voor de vertaling van deze autobiografische debuutroman.
Olmo blikt als volwassene terug op de zomer waarin hij dertien jaar was en zijn broer Diego eenentwintig. De broers wonen na de dood van hun ouders bij opa Aimé. Diego zit boordevol opgekropte woede en verdriet. Omdat hij emotioneel dreigt te ontsporen, beslist opa om de zomer in de Italiaanse Alpen door te brengen. Hij hoopt dat ze in de stilte van de natuur rust vinden.
De proloog verraadt dat het anders zal uitdraaien. Diego is op de dool en heeft het contact met zijn familie verbroken. Wat is er misgelopen tijdens de zomer die het verdere leven van beide broers zozeer getekend heeft? De dramatische gebeurtenissen rond Diego’s onafwendbare neergang ontvouwen zich traag maar intens. Door te opteren voor een kinderlijk perspectief verzandt de toon niet in zwaarwichtigheid. Een hartverwarmende naïviteit houdt alles licht verteerbaar. De gevoelige Olmo houdt zielsveel van zijn broer en beweegt hemel en aarde om hem gelukkig te zien. Een personage om in je hart te sluiten.
De auteur hanteert een soepele stijl zonder opsmuk, de dialogen rollen er op een vanzelfsprekende manier uit. Ook non-verbale conversaties geeft hij subtiel maar effectief weer. De emoties en spanningen zijn voelbaar. Diego zakt verder weg in een neerwaartse spiraal, terwijl Olmo en zijn begripvolle opa vergeefse pogingen blijven ondernemen om het tij te keren. De wispelturige natuurelementen ondersteunen de onheilspellende atmosfeer. Zodra de wind opkomt, trillen de stoeltjesliften en werpen de wolken diepe schaduwen over de valleien.
Heb je ooit gehoord van William Franklin Smith jr., de piloot die in 1945 met een B-25 Mitchell de 79e verdieping van het Empire State Building binnenvloog? Als bij wonder bleef het gebouw overeind. De kroniek over dit voorval doorkruist het verhaal.
‘Het gebouw had de klap van een vliegtuig weten op te vangen doordat het kon buigen. Elk element, van het kleinste boutje tot aan de draagbalken, had eraan meegewerkt dat de rest niet was ingestort.’
Dergelijke overpeinzingen sluiten aan bij Olmo’s passie voor modelbouw. Geduldig werkt hij aan zijn kleine replica van de Empire State Building. Hij is er zich van bewust dat elke steen van belang is voor de stabiliteit. Je vraagt je in het verlengde hiervan af hoeveel spanning toelaatbaar is voor een gezin, wanneer wordt het punt bereikt waarop de liefde die mensen bij elkaar houdt, stukbreekt? Veerkracht heb je nodig om het leven aan te kunnen. Diego mist die gave, hij blijft halsstarrig onhaalbare dromen najagen, die hij volgens de wijze raad van zijn opa beter probeert te temmen.
De auteur speelt ook een spel met licht en donker. Licht gestolen per dag: zo luidt de letterlijke vertaling van de Italiaanse titel. Olmo is bang voor duisternis, lukt het hem om een stukje licht van de dag te stelen om de nacht en - bij uitbreiding - het leven minder donker te maken? En dan hebben we het nog niet gehad over het schuwe, moederloze damhert dat herhaaldelijk opduikt.
Met Emanuele Altissimo treedt er alweer een veelbelovende Italiaanse auteur op de voorgrond. Het licht van de nacht is een warm-menselijke roman vol symboliek, waarmee hij hopelijk een breed lezerspubliek aanboort.
‘’Ik dacht dat het makkelijker was.’
‘Makkelijker,’ herhaalt hij.
‘Ophouden met houden van.’
‘Dat is het wel,’ antwoordt hij. ‘Maar ik ben vergeten het je te leren.’’
4 sterren, door Karla
Het licht van de nacht
Emanuele Altissimo
uitgeverij Signatuur
oktober 2019
