Hebban bespreekt: Liefde, als dat het is van Marijke Schermer
Recensie: Knellend keurslijf
Marijke Schermer (1975) schrijft romans en toneelstukken. Voor haar toneelwerk ontving zij in 2009 de Charlotte Köhlerprijs. Na haar romandebuut Mensen in de zon dat lovend besproken werd, verscheen in 2016 haar tweede boek Noodweer. Deze roman werd eveneens zeer positief ontvangen in de pers en stond op de shortlist van de ECI Literatuurprijs en werd vertaald naar het Deens, Duits en Spaans.
In juni 2019 verscheen bij uitgeverij Van Oorschot Liefde, als dat het is. In deze roman verdiept Schermer zich in de vele versies van de liefde.
Terry en David zijn vijfentwintig jaar getrouwd en vormen met hun twee dochters, Krista en Ally, een gelukkig gezin. Althans, dat dacht David. Terry wil zich bevrijden van de knellende banden die het gezinsleven haar oplegt; zij is ervan overtuigd dat zij door deel uit te maken van een gezin geen eigen identiteit meer heeft. Weer een individu zijn is volgens haar een vereiste om gelukkig te zijn. Dus verbreekt zij alle banden met haar man en dochters.
Het verhaal vangt niet aan bij het begin van de breuk, maar midden in een hete zomer. Sev, de minnares van David, overdenkt haar tot niets verplichtende relatie met David. David neemt de slachtoffer- én moederrol met alle liefde op zich. Ook de dochters voelen zich in de steek gelaten door hun moeder. Zij heeft alleen oog voor zichzelf en haar vriend Lucas die op zijn beurt om niemand geeft.
Na deze zomer springt het verhaal terug naar de herfst vóór de scheiding, dan volgen de andere seizoenen tot we weer terug zijn bij de zomer. De duidelijke begrenzing in de tijd geeft de schrijfster alle ruimte om daarbinnen van het ene personage naar het andere te springen. En dat doet ze op een zeer knappe manier. Heel soepel verglijdt het perspectief van de een naar de ander, de lezer kruipt afwisselend bij de personages naar binnen en kijkt rond in hun hoofd en voelt mee met hun gevoelens. Allemaal streven zij naar een beetje geluk en zoeken dat in liefde.
In deze roman werkt Schermer het thema liefde in al zijn verschijningsvormen uit: liefde tussen man en vrouw, kalverliefde, ouderliefde, eigenliefde en lust. De schrijfster dwingt zich, door haar personages alleen op dit punt te analyseren, in een beperkend keurslijf, waar Terry zich juist uit wil losmaken. Door de grote aandacht voor het onderwerp liefde zijn de personages in ander opzicht onderbelicht gebleven. Het is vooral een momentopname geworden.
Stijl en woordgebruik zijn ongecompliceerd en passen goed bij de karakters. De auteur hanteert gewoon de taal van alledag. De personages zijn immers doodgewone mensen met doodgewone problemen en behoeftes. Langere en kortere zinnen, overdenkingen en af en toe een flashback zorgen voor een prettig leesbaar verhaal. Waardoor deze roman bijzonder genoemd mag worden, zijn de prachtige dialogen. Daarin komen eenzaamheid of onwil om tot elkaar te komen duidelijk naar voren. Er spreekt zo veel gevoel uit zonder dat Schermer dat gevoel expliciet maakt. Het volgende telefoongesprek tussen Terry en haar vriend Lucas is daar een voorbeeld van:
''Kan ik [Terry] er wel van uitgaan dat je het me zegt?’
‘Wat zegt?’
‘Dat je het wel zegt als je me wel verlaat?’
‘Ja hoor.’
‘En als je me bedriegt?’
‘Als ik je bedrieg? Waar heb jij het over?’
‘Als je vreemdgaat?’
‘Hebben wij dan een exclusiviteitsafspraak?’
‘Hebben wij dat dan niet?’
‘Niet dat ik weet.’
‘O.’ (…)
‘Heb je nou niets geleerd van je godvergeten huwelijk?’
‘Wat?’
‘Wat: wat?’
‘Ben jij nu ineens kwaad? Nee! Niet ophangen.’
‘Ik ben niet van jou.''
De krachtige, veelzeggende dialogen, de vlotte stijl, de levensechte personages, het altijd boeiende onderwerp de liefde maken Liefde, als dat het is tot een roman waaraan de lezer veel plezier zal beleven en die daarnaast stof tot nadenken geeft. En dat verwacht je van goede literatuur!
4 sterren, door Angèle
Liefde, als dat het is
Marijke Schermer
uitgeverij Van Oorschot
juni 2019
