Hebban Dossier: M.J. Arlidge, de populairste thrillerschrijver van dit moment

Door Soraya Vink, dit dossier verscheen eerder in het Hebban Thriller Magazine 

Matthew Arlidge werd in 1974 geboren in Londen als jongste in een gezin met vier kinderen. Hoewel Arlidge zelf nooit direct met misdaad in aanraking is gekomen, was het werk van zijn vader als strafrechtadvocaat een dankbare inspiratiebron waar hij vandaag de dag nog gebruik van maakt. Foto’s van moordlocaties die op het bureau van Pa Arlidge rondslingerden, stonden daarmee al snel op het netvlies van de kleine Matthew. 

De hang naar verhalen zat er al vroeg in, zo bewijst het certificaat dat de negenjarige Matthew Arlidge ontving voor een cursus Creatief Schrijven. Gevolgd door een studie waarin hij voor ‘Film and Television Production’ koos. Hij startte zijn carrière bij de BBC-serie EastEnders waar hij zich opwerkte tot ‘script editor’. In 2007 besloot hij met enkele collega’s een eigen productiebedrijf op te zetten dat verantwoordelijk was voor meerdere succesvolle series zoals Torn, The Little House en Undeniable. Naast dat hij televisieseries produceerde, schreef Arlidge ook nog mee aan verschillende crime series waaronder Silent Witness.

Als scriptschrijver en producent bracht Arlidge veel tijd door met het lezen van thrillers om te zien of zij geschikt waren voor een televisieproductie. ‘Vaak was het heel dubbel: de woorden zijn goed, maar de plot weer niet. Ook las ik vaak boeken waarbij ik sterk de indruk kreeg dat de schrijver zich liet verrassen door zijn eigen einde, waardoor de ontknoping uit de lucht kwam vallen. Er nestelde zich een soort frustratie in me, en ik besloot het zelf te proberen,’ legde de schrijver uit in een interview met Hebban in 2016.  

Hoewel de televisiewereld een grote vijver aan inspiratie en samenwerking biedt, vond Arlidge het tijd om op zijn eigen creatieve bubbel aangewezen te zijn. In 2014 publiceerde hij zijn debuutthriller Iene Miene Mutte waarin lezers kennismaken met de onconventionele rechercheur Helen Grace. Arlidge profileerde zich meteen als een thrillerschrijver die met weinig woorden veel beelden weet op te roepen. ‘Mijn productiewerk heeft veel invloed gehad op mijn schrijfstijl,’ zei Arlidge in een interview met Publishers Weekly in 2015. ‘Soms zeggen lezers tegen mij dat mijn boeken lezen als uitgeschreven afleveringen van een televisieserie.’

Het succes van zijn reeks schuilt er naar zijn mening in dat hij een sterke ‘cast’ van personages heeft gecreëerd die voor langere tijd mee kunnen door verschillende zaken te behandelen. Want Arlidge had vanaf het begin het voornemen om meer boeken uit te brengen rond Helen Grace en haar collega’s. Volgens Arlidge is het opnieuw te danken aan zijn achtergrond bij televisieseries dat hij al vooruit dacht om de toekomst van Helen Grace vorm te geven. Zijn prognose: Helen houdt het in totaal wel twintig boeken vol, kijk maar eens naar Jack Reacher (hoofdpersonage in de boeken van Lee Child, red.) en inspector Rebus (uit de verhalen van Ian Rankin, red.) die ook al een behoorlijke tijd meegaan.

De laatste tien jaar wordt het thrillergenre vrijwel gedomineerd door sterke vrouwen in de hoofdrol van spannende boeken en crimeseries. Voor Arlidge reden om met Helen Grace een seriepersonage te creëren dat een tijdsperiode inluidt van aantrekkelijk en intelligente vrouwen. ‘We hebben het nu toch wel gehad met de saaie, aan drank verslaafde, gescheiden blanke rechercheurs van middelbare leeftijd? Kijk eens naar Lisbeth Salander, Sarah Lund en Saga Noren. De wereld is aan het veranderen en ik denk dat vrouwen een meer prominente plek verdienen,’ aldus de Britse auteur.

Niet onverdienstelijk, zo blijkt uit de populariteit van zijn literaire schepping. Helen Grace is tot op heden in acht thrillers verschenen en Arlidge denkt nog lang niet aan een wereld zonder haar. Een mening die hij laat doorschemeren in zijn interviews en publieke uitspraken is dat Arlidge het als een uitdaging ziet hoeveel Helen Grace in het leven precies kan ‘verdragen’ en wanneer haar grens is bereikt. Een personage dat de auteur vanaf het allereerste moment in zijn hart meedraagt, zo blijkt wel uit deze uitspraak met Lees Magazine in 2017: ‘Ik heb haar een beetje gepersonaliseerd. Ze is bijvoorbeeld op dezelfde dag geboren als mijn vrouw. Ze zijn dus exact even oud. Ik voel me sterk verbonden met Helen. Hoe meer tijd je namelijk met iemand doorbrengt, hoe leuker je diegene gaat vinden en hoe beter je diegene leert kennen. Maar Helen zal altijd een einzelgänger blijven. Dus zelfs als ik verliefd op haar zou zijn, dan zou het maar van één kant komen. Ze zal altijd afstand houden.’

Helen Grace is bijna veertig jaar op het moment dat lezers kennis met haar maken in de debuutthriller Iene Miene Mutte, waarmee ze een groot gedeelte van haar leven al achter de rug heeft. Omdat de details nog relatief onbekend waren voor de lezer, besloot Arlidge ook diverse korte verhalen te schrijven waarmee er wordt teruggeblikt op de manier waarop deze sterke vrouw zich gevormd heeft. Zo lezen we in Alles in de wind over het leven van de vijftienjarige Jodie, het vorige leven van Helen Grace, dat ze achter zich wil laten en gaat Schuitje varen dieper in op haar eerste ervaringen als agente bij de verkeersdienst. Beide verhalen laten het sterke rechtvaardigheidsgevoel van het seriepersonage al duidelijk zien. 

Het licht beschadigde karakter van zijn hoofdpersonage was iets waar Arlidge in eerste instantie nog zijn twijfels bij had, omdat haar wereld geïsoleerd is en ze zich afreageert door aan BDSM te doen. De controle over pijn nemen of verliezen is de ultieme manier voor Helen Grace om haar gemoedstoestand het hoofd te bieden. Toch hebben lezers voldoende sympathie voor het personage en lezen we regelmatig dat ze hopen dat Helen een gelukkige toekomst tegemoet gaat.

Fans van de Helen Grace-reeks hebben haar de meest gruwelijke misdaden zien oplossen in de havenstad die voor- en tegenspoed brengt, maar tegelijkertijd een moderne periode vertegenwoordigt gemixt met sporen uit het Victoriaanse tijdperk. Arlidge woont in Saint Albans, een stad op twee uur rijden van de setting van zijn thrillers, maar hangt met regelmaat graag rond in de havenstad om de sfeer op te snuiven. ‘Havensteden hebben iets duisters waardoor ze een bepaalde aantrekkingskracht uitoefenen op criminelen,’ verklaarde de auteur. Southampton geldt in de geschiedenis als een stad die in zwaar weer heeft gezeten tijdens de Tweede Wereldoorlog, vanwege de zeehaven werd de stad gebombardeerd. Het maakt van de setting een stad met meerdere gezichten en daarmee indirect een representatie van hoofdpersonage Helen Grace.

Arlidge zorgt er dan ook voor dat de details in zijn thrillers kloppen, iets wat goed op te merken is in het zevende deel van de reeks getiteld Klein klein kleutertje waarin een seriemoordenaar zijn slachtoffers op vreemde plekken achterlaat. Helen Grace doorkruist alle hoeken en gaten in het centrum, waarvoor Arlidge geconcentreerd met een kaart werkte om de details juist te hebben. 

Tegelijkertijd laat hij ook het serene gedeelte van de stad zien door de natuur in zijn verhalen te betrekken, bijvoorbeeld het New Forest natuurpark. Maar schijn bedriegt, bij het lezen van de inleiding van het achtste deel in de reeks, getiteld In de maneschijn, blijken vakantiegangers in het bos opgejaagd te worden door een psychopaat. Never a dull moment met Mr. Arlidge dus. 

Hoewel Arlidge zich profileert als een familieman die tijdens zijn schrijfdagen van 09.00-18.00 uur ook tijd neemt om te voetballen met de kinderen of hen een verhaal voor te lezen voor het slapengaan, geeft hij toe dat het ook wel erg prettig is om zo af en toe in het hoofd van een psychopaat te kruipen. ‘Als ik ’s morgens de kinderen naar school heb gebracht en gymtassen, afspraken en hockeytraining heb afgevinkt, vind ik het heerlijk om boven in mijn werkkamer een andere, duistere wereld in te stappen,’ zei Arlidge in een interview met Libelle.

Arlidge die zelf uit een warm en gelukkig gezin komt en deze basis aan zijn eigen kinderen wil doorgeven, staat regelmatig stil bij de vraag waar hij terecht was gekomen als hij was opgegroeid in een gezin met een andere achtergrond. ‘Wat mij intrigeert, is wat mensen over de rand brengt,’ zei hij in hetzelfde interview. ‘Helen Grace begrijpt ook dat mensen die in een hoek worden gedreven soms tot vreselijke daden komen. Zij komt zelf ook uit een disfunctioneel gezin, zij heeft het allemaal meegemaakt en weet hoe complex mensen kunnen zijn.’

In april verschijnt de vertaling van de eerste stand- alone buiten de Helen Grace-serie. Met de titel Kom je spelen? brengt Arlidge een bloedstollend verhaal over moorden die Chicago op stelten zetten. Het enige verband: de jonge vrouw Cassie, die beweert voorafgaand aan de moorden al te weten wanneer deze zouden plaatsvinden.

Een thriller met een volledig nieuwe setting en personages waarmee Arlidge laat zien dat hij van de paden durft af te wijken. Maar fans van Helen Grace hoeven niet ongerust te zijn, de Britse thrillerschrijver heeft inmiddels aangegeven druk aan het negende deel te werken met zijn favoriete personage.