Hebban interviewt Carina van Leeuwen
Magma
Carina van Leeuwen
Twee meisjes van uiteenlopende sociale klassen verdwijnen in dezelfde week.
Het lichaam van een jarenlang vermiste docent wordt uit het water gevist.
Een politicus voelt hoe de grond hem te heet onder de voeten wordt.
De vondst van de vermiste docent Roger van Merle resulteert in een vernietigend rapport over het politieonderzoek destijds. Als reactie wordt in Den Haag een nieuw rechercheteam voor vermissingen opgericht. Hierin zit een vreemde eend in de bijt: journalist Lyn Riley, die na dertig jaar in oorlogs- en rampgebieden terug in Nederland is.
Het team duikt in de verdwijning van de 18-jarige Sasha, die in tegenstelling tot een in dezelfde week verdwenen meisje uit hogere kringen al snel werd vergeten. In hun onderzoek stuiten zij op tegenstand vanuit politieke hoek. Ondertussen staat er voor Riley persoonlijk ook nogal wat op het spel…
Na een onderbreking van zes jaar heeft Carina van Leeuwen zich weer aan fictie gewaagd. Magma is het eerste deel van een serie met onderzoeksjournalist Lyn Riley in de hoofdrol. De vermissing van twee jonge vrouwen staat centraal in deze prettig gecompliceerde thriller. Van Leeuwen, in het dagelijks leven forensisch rechercheur bij de politie van Amsterdam, gebruikt haar enorme ervaring en vakkennis om haar boek geloofwaardigheid en realisme te geven, zonder ook maar één moment in technische verhandelingen te blijven hangen. Magma gaat over macht, geld, politiek, maar vooral over menselijk onvermogen.
De schrijfster is zich bewust van de lange pauze die ze met haar thrillers heeft genomen: 'Na het verschijnen van Nachtvlinder in 2016 was ik er eerlijk gezegd wel een beetje klaar mee. Het was erg intensief om naast een fulltime baan in korte tijd drie thrillers te schrijven. Die boeken zijn snel achter elkaar uitgekomen, steeds met een jaar er tussen. Dan moet je behoorlijk aanpoten, het leven bestaat echter uit meer dan alleen maar werken.'
Manuscript
Ze vervolgt: 'Uiteindelijk ging het toch weer kriebelen en toen kwamen de COVID lockdowns. Ineens had ik veel meer tijd om te schrijven vanwege het wegvallen van mijn reistijd naar Amsterdam. Ik besloot de uitgeverij pas op de hoogte te stellen van mijn schrijverij als het manuscript zo goed als klaar was, zodat ik geen druk van buitenaf hoefde te ervaren en rustig aan kon doen. Ik was ook benieuwd of de uitgever na al die jaren nog wel zat te wachten op een boek van mij. Gelukkig was ik nog steeds van harte welkom, maar de uitgever en ook mijn nieuwe redacteur stelden wel voor om het verhaal en personages flink om te gooien. Ze vonden dat Lyn Riley, die ik eerst een bijrol had gegeven, genoeg in haar mars had voor een hoofdrol,' legt Van Leeuwen uit.
'Dus ik kon helemaal overnieuw beginnen en bovendien had ik me vastgelegd om drie boeken te schrijven met Lyn Riley in de hoofdrol. Over rustig aan doen gesproken! Maar ik vond het meteen een geweldig idee. Het klopte: door voor een journalist te kiezen als belangrijkste personage kwam ik los van de creatieve beperkingen die een rechercheur als hoofdpersoon nu eenmaal met zich brengt. Met een internationale verslaggever als Lyn had ik onbeperkte mogelijkheden. De uitgever vond dat ik mijn vleugels maar eens uit moest gaan slaan, want in zijn ogen kon ik veel meer. Zo veel vertrouwen is geweldig,' glundert ze.
Onderhand zijn we wel nieuwsgierig naar dit fascinerende personage en vragen we wie Lyn Riley eigenlijk is. Van Leeuwen barst los in een enthousiaste beschrijving: 'Lyn Riley is een internationaal oorlogscorrespondent die al dertig jaar in het vak zit. Ze is naar Nederland gekomen omdat ze is getriggerd door een zaak waar ze over heeft gelezen. Ze is achter in de vijftig, een loner, vrijgezel, maar ze heeft wel relaties gehad. Verder houdt ze van whisky en heeft ze altijd een sigaret onder handbereik die ze wel in haar mond doet, maar nooit aansteekt.'
'Vanaf het moment dat ik besloot dat ze echt lang was, zag ik haar ineens helemaal voor me, alsof ze uit de mist naar me toe kwam lopen.'
Eigen agenda
Ze vervolgt: 'Voor haar werk legt ze makkelijk contact, maar privé niet. Lyn is ook niet gewend een eigen huis te hebben en heeft pas sinds kort een eigen appartement in Londen. Ze komt naar Nederland om een zaak te onderzoeken die haar aandacht gewekt heeft, maar natuurlijk heeft ze ook haar eigen agenda. Lyn verbergt veel voor de mensen om haar heen, want ze komt uit een klein dorpje in Nederland en is daar nooit meer naar teruggegaan. Door het verhaal heen komen we daar steeds meer over te weten.
Het was leuk om over iemand te schrijven die ongeveer even oud is als ik. Haar jeugd is mijn jeugd, de sfeer en de kleding van toen zoals een Afghaanse jas en plateauzolen heb ik bewust opgeroepen om weer in die sfeer te raken. Als het gaat over muziek en jeugdherinneringen staat Lyn Riley heel dicht bij mij,' bekent Van Leeuwen. 'Ik zie haar ook echt voor me. Lange leren jas, schouderlang bruin haar en blauwe ogen. Vanaf het moment dat ik besloot dat ze echt lang was, zag ik haar ineens helemaal voor me, alsof ze uit de mist naar me toe kwam lopen.'
Met ruim 1,80 meter lengte is Lyn behoorlijk lang voor een vrouw. 'Tijdens het schrijven heb ik daar natuurlijk enorm van genoten, omdat ik dan eindelijk ook eens kon weten hoe het is om zo lang te zijn,' vertelt Van Leeuwen die zelf een paar centimeter onder de 1.60 meter blijft steken. Dit roept natuurlijk meteen de vraag op hoe een vrouw die echt alleen maar klein genoemd kan worden, functioneert bij de politie. Imponeren door een flinke gestalte zal de tengere Van Leeuwen echt niet lukken.
Klein wijfje
Ze beaamt dit lachend: 'Dan moet je het toch wel van je kwek hebben. Nooit problemen mee gehad. Ik heb kroegen leeggehaald en dan is het niet stoer om zo’n klein wijfje neer te halen. Het kan ook de-escalerend werken, bijvoorbeeld bij meldingen van huiselijk geweld, ruzies achter de voordeur. Ze richten zich dan juist op mij en niet op die lange collega. Terwijl bij agressie op straat ze het wel op die grote agent hebben gemunt, dat is dan lekker stoer.
Fysiek is het niet altijd handig om zo klein te zijn, zeker niet toen ik naar de forensische opsporing ging. Daar moet je dode lichamen verplaatsen of mensen los snijden die zich opgehangen hebben, dat is behoorlijk zwaar. Uiteindelijk weet je ook niet beter en word je er natuurlijk steeds handiger in. In de surveillancewagen zat ik wel op een stapel telefoonboeken, die had je toen nog.'
Inmiddels is dat allemaal lang geleden. Van Leeuwen hoeft geen uniform meer aan sinds ze bij de forensische recherche zit, waar ze deel uitmaakt van een team dat zich specialiseert in cold cases, onopgeloste zaken die opnieuw onder de loep worden genomen met de huidige technieken die destijds nog niet bestonden. Wat fascineert haar zo aan die oude zaken?
'Het leuke van werken aan cold cases is dat het aan de ene kant oude meuk is, waar je aan de andere kant het meest innovatieve op los moet laten.'
Drijfveer
Bevlogen antwoordt de schrijfster: 'Vanuit de professionele kant gezien is de manier van werken heel erg interessant. We kijken wat we nog kunnen onderzoeken en welke nieuwe technieken we kunnen gebruiken. Verder moet je vooral behoorlijk creatief zijn en een goed internationaal netwerk hebben. Het leuke van werken aan cold cases is dat het aan de ene kant oude meuk is, waar je aan de andere kant het meest innovatieve op los moet laten. We hebben op oude zaken technieken toegepast – onder duidelijke voorwaarden – die nog nooit waren gebruikt en dan later weer geïmplementeerd werden in het reguliere onderzoek. Ook vanuit de gedachte dat als je het nu niet doet, dan kan het nooit meer. Je hebt niets te verliezen,' vertelt ze.
'Maar na één cold case wist ik dat mijn belangrijkste drijfveer om dit werk te doen het belang van slachtoffers en hun nabestaanden was. Wij zien wat een impact de misdrijven op de mensen hebben. Zelfs zaken die veel aandacht krijgen in de media zijn na een jaar min of meer vergeten. Als een zaak onopgelost blijft verandert er voor de betrokkenen echter niets, voor hen is het verdriet na twintig jaar nog net zo groot,' vertelt Van Leeuwen. 'Je kunt zo’n verschil maken door kleine dingen, zelfs als je alleen maar kunt vertellen dat je er alles aan gedaan hebt, maar dat het op dit moment niet lukt. Het feit dat hun familielid niet vergeten is, helpt. Ja, dat is wat me elke dag motiveert.'
Van Leeuwen beaamt dat cold cases momenteel inderdaad hot zijn. 'Vertel je aan iemand dat je dit werk doet dan hangen ze aan je lippen. Toen ik forensisch rechercheur werd waren er nauwelijks vrouwen die dat deden, totdat de Amerikaanse serie CSI op televisie kwam. Toen was er zoveel belangstelling voor dit vak dat er een opleiding voor kwam in Nederland, zo had die aandacht ook voor ons positieve gevolgen.'
Muffe archiefstukken
'Door die televisieseries lijkt het vak vaak ook spannender dan het is. Ik ben wel eens gevraagd om mee te werken aan een realityserie. Prima, maar dan zien ze me wel de hele dag achter mijn bureau zitten. Die makers denken dat ik iedere week een lijk sta op te graven. Dat is dus niet zo. Het is veel bureauwerk, puzzelen in oude dossiers, muffe archiefstukken met verroeste nietjes lezen en heel veel overleggen. Veel administratie, eindeloos formulieren invullen en wachten op resultaten,' licht ze toe.
'Vermissingen zoals de twee die in Magma een belangrijke rol spelen kun je inderdaad zien als cold cases. Dat zijn de lastigste zaken, want je hebt geen plaats delict, hooguit een plek waar iemand voor het laatste gezien is. Voor achterblijvers is dat het ergste wat ze kan overkomen. Niet alleen de onzekerheid en onwetendheid, maar ook praktisch gezien. Zaken als hypotheken en verzekeringen lopen gewoon door terwijl het inkomen wegvalt. Je kunt niets stopzetten, want je hebt geen handtekening. Dat is zo’n vergeten groep,' legt Van Leeuwen uit.
'Als er een duidelijk idee is dat er een misdrijf in het spel is, mogen wij meer. Dan krijgen we meer bevoegdheden. Bij vermissingen mag je niet zomaar iemands telefoon uitpeilen om te kijken waar diegene is of in iemands bankrekening kijken om te checken wanneer er betalingen zijn verricht. Bij vermissingen hebben we dan altijd de medewerking van achterblijvers nodig. Als die er niet is, kunnen we niets. Iedereen denkt altijd dat we zoveel bevoegdheden hebben bij de politie, maar dat is niet zo. We mogen juist heel weinig.'
Leesfragment
Fascineren cold cases jou al net zo als Carina van Leeuwen en sta je inmiddels te popelen om alvast een sneak preview van Magma te lezen? Hieronder vind je de eerste pagina's.
Winactie
Ben je na dit interview met Carina van Leeuwen geïnteresseerd in dit eerste deel van een gloednieuwe serie? Dan mag Magma niet ontbreken in je boekenkast. Hebban mag in samenwerking met Uitgeverij A.W. Bruna vijf exemplaren weggeven. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
Auteursafbeelding: © Yasmine Tan
