Hebban interviewt David Baldacci
De 6:20 man
David Baldacci, vertaald door Jolanda te Lindert
Voormalig Army Ranger Travis Devine werkt als financieel analist op Wall Street. Zes dagen per week neemt hij de trein van 6:20 om naar New York te forenzen.
Wanneer op een dag een van zijn collega’s wordt vermoord, wordt Travis aangemerkt als verdachte. Tegelijkertijd wordt hij door Homeland Security onder druk gezet om zijn baas, multimiljonair Bradley Cowl, te bespioneren. Weigeren is geen optie, want de geheime dienst dreigt de duistere reden naar buiten te brengen waarom Travis het leger heeft moeten verlaten. Langzaam maar zeker komt Travis erachter dat de financiële wereld waarin hij verstrikt is geraakt, net zo dodelijk is als de oorlogen waarin hij als Ranger vocht. En veel verraderlijker…
De 6:20 man is het eerste deel in een gloednieuwe serie. Hoe ben je op het idee gekomen?
Tijdens de pandemie was ik in Florida, lekker aan het fietsen. Ik had vlak daarvoor met veel interesse de Panama Papers en de Pandora Papers gelezen. De auteurs onthulden hoeveel geld er rondgaat, wie het heeft en waar. De vraag waar ze geen antwoord op hadden, was wat mensen met dat geld deden. Als je 40 triljoen dollar hebt, dan koop je geen jacht meer. Die heb je dan allang. Ik begon me dus af te vragen wat je met zoveel geld zou doen. Ik denk, als je alles al hebt, dat je het systeem probeert om te buigen in jouw voordeel. Met zoveel geld kan je alles kopen, van mensen tot macht.
En hoe belandde Travis Devine in dit plaatje?
Op een dag schoot die naam me gewoon te binnen; geen idee waarom. Daarna ging ik het personage uitdenken. Ik wilde dat hij uit het leger kwam, zodat hij de juiste training had gehad om zichzelf te kunnen redden in geval van nood. Maar ik wilde ook een sterk contrast creëren. Deze man die in tijden van oorlog andere mensen doodde om het land te beschermen, zette ik in de financiële wereld. Hij moest om persoonlijke redenen het leger verlaten. Wat daar precies achter zit, zal ik niet verklappen. Maar omdat hij zichzelf wil straffen, gaat hij in de financiële sector werken. Hij haat geld, hij haat Wall Street. Hij is ineens met superoppervlakkige dingen bezig: geld verdienen, financiële verslagen maken, he couldn’t care less.
En dat alles bedacht je op de fiets?
Ja, de fietstocht duurde wat langer dan ik had verwacht, haha. Via Travis wilde ik laten zien dat mensen enorm veerkrachtig zijn. We hebben in ons leven allemaal wel situaties meegemaakt die totaal buiten onze comfortzone liggen, momenten dat we ons afvragen of we het wel aankunnen. Als ik een personage in een soortgelijke situatie zet, dan schept dat meteen een band met de lezer. Die herkenning is belangrijk: 'Ik snap die gast, ik leef met hem mee.'
Het is fijn om te weten dat mensen in staat zijn om zich aan situaties aan te passen en dat ze hun angsten kunnen overwinnen. Zo kun je dingen bereiken die je nooit had verwacht. En de volgende keer dat je in een moeilijke situatie belandt, ga je er met meer vertrouwen in. En als het toch niet lukt, dan is dat alleen maar goed. Je leert meer van fouten dan van successen. Sommige van mijn meest waardevolle levenslessen komen voort uit mislukkingen.
Heb je een voorbeeld?
De eerste zaak die ik had als advocaat, verloor ik. Ik voelde me vreselijk. Ik had mezelf teleurgesteld, alle andere mensen ook. Ik keek terug en analyseerde wat ik wel en niet had gedaan. De zaak erna won ik. Ik zou nooit alle zaken winnen, maar ik kon wel van fouten leren. Als je niet leert van verliezen, dan blijf je verliezen. Je kan niet steeds hetzelfde doen en een ander resultaat verwachten.
En als je maar blijft winnen, wordt het ego te groot.
Precies. En als zo iemand dan tóch verliest, dan is het allemaal fake news.
'Dat is wat er gebeurt nu: je stemt de partij die vrouwenrechten wil veiligstellen weg, omdat de andere partij belooft de benzineprijzen zo laag mogelijk te houden.'
Maar veel mensen geloven daarin.
Omdat ze dat willen. Ze zoeken naar iets wat hun eigen conclusies bekrachtigt. En dat vind je gemakkelijk als je de rabbit hole van het internet ingaat. Waarom zou je een random persoon op het internet geloven, als je ook artikelen van genormeerde journalisten in de New York Times kan lezen? Dan kies je ervoor om de complotten te geloven.
Je boek gaat over dark money: donaties die worden gedaan aan non-profitorganisaties, die het op hun beurt doorspelen aan politieke partijen. Dat kan ook gezien worden als een soort complot. Komt het voort uit je verbeelding of denk je dat het de waarheid nadert?
Ik denk dat het fiftyfifty is. Er gebeuren hele rare dingen in ons land. Er zijn politici die aan de kant van dictators staan. Waarom nemen ze die standpunten in? Waarom ontkennen ze de klimaatcrisis terwijl het halve land in brand staat? Wat zit daar achter?
Geld en macht gaan hand in hand. Een politicus kan tachtig procent van de Amerikanen achter zich hebben, maar wat gaat hij of zij doen als iemand belt en vijf miljard wil geven in ruil voor iets anders? En de grote vraag is wie dan eigenlijk gebeld heeft. Want dark money is onbelast, je weet niet wie het heeft en hoe het schuift. Het is ontraceerbaar.
Denk je dat er veel reacties op je boek komen vanuit de politiek?
In de Verenigde Staten is het boek nog maar net uit, maar op Amazon stonden er al tweeduizend reviews. Ik denk dat er ook wel reacties komen van politici. Sommige hebben hun zorgen al geuit over dark money. Voorheen kon je maar een beperkte donatie krijgen als politieke partij, maar het Hooggerechtshof heeft dat veranderd. Er is geen limiet meer. Wat ook veranderd is, is dat je anoniem kan doneren. Dat kon voorheen ook niet. Dat betekent dat partijen ongezien miljarden dollars kunnen krijgen. En mensen die zo rijk zijn om zoveel geld te kunnen weggeven, doen dat niet uit liefdadigheid. Die willen er iets voor terug.
Wat dan, denk je?
Je ziet het al gebeuren in de VS. Jullie hebben in Nederland ongetwijfeld het nieuws gevolgd dat het recht op abortus onlangs is afgeschaft. Er volgen misschien nog andere wetten. Er is nu discussie over het homohuwelijk. En zelfs of getrouwde stellen wel anticonceptie mogen gebruiken. Er is recent veel veranderd in Amerika. En wat is het verschil met daarvoor? Ik denk dark money.
Dus je boek is misschien nog realistischer dan je zou denken?
Dat denk ik wel, want ik zie de uitwerking ervan in het dagelijks leven. Als je me drie jaar geleden had gevraagd of Roe v. Wade ooit teruggedraaid zou worden, dan had ik 'nee' gezegd. De rechters die door Trump zijn aangesteld zeiden dat ze het niet zouden doen, het was immers al wetgeving. Maar ze hebben gelogen. Waarom? Als je het spoor terug volgt, zie je een enorme conservatieve invloed op die rechters. De rechters zijn gekozen door de Federalists Society, een conservatieve organisatie. Zij hebben een lijst namen opgesteld en die aan Trump gegeven. Een van de speerpunten van die Federalists Society was altijd al om Roe v. Wade terug te draaien …
Het klinkt alsof er nog veel meer achter zit. Een soort hoger doel?
De staat en de kerk zijn gescheiden in dit land. Of je laat alle religies toe op school, of geen een. Er wordt dus niet gezamenlijk gebeden op scholen. Maar onlangs heeft het Hooggerechtshof een schoolfootballcoach toestemming gegeven om te bidden na een wedstrijd. Het argument was dat het een privé-aangelegenheid was van de coach. Maar ondertussen gingen alle aanwezige mensen, inclusief de twee teams die speelden, met hem meebidden. Ook kinderen die niet christelijk waren gingen bidden, uit angst straf te krijgen of uit het team gezet te worden. Dat argument 'privé' klopt gewoon niet, het is een leugen.
Voor mij voelt dit als een eerste stap naar een theocratie, een staat waar één geloof beleden wordt. Er wordt zelfs gesproken over controles aan de staatsgrenzen van vrouwen, om te checken of ze niet naar een andere staat reizen voor een abortus. Terwijl in de grondwet is vastgelegd dat iedereen vrij mag reizen tussen staten …
Ik zag een politieke cartoon een tijdje geleden, waarschijnlijk de meest briljante ooit. Een moeder en dochter lopen in van die Handmaid's Tale-gewaden. Het meisje zegt: 'Mama, waarom heb je destijds ook weer gestemd zoals je hebt gestemd?' En de moeder antwoordt: 'Tja, de benzineprijzen waren ook wel heel erg hoog in die tijd.' Dat is wat er gebeurt nu: je stemt de partij die vrouwenrechten wil veiligstellen weg, omdat de andere partij belooft de benzineprijzen zo laag mogelijk te houden. Zo kan er dus gebeuren wat er in The Handmaid’s Tale gebeurt.
'Als ik een punt wil maken, kan ik dat beter subtiel doen. Ik presenteer de feiten en dan hoop ik dat mensen zelf hun conclusie trekken.'
Boezemt je dit geen angst in?
It scares the hell out of me! Ik heb een dochter en een zoon. Plotseling zijn de rechten van mijn dochter gehalveerd. Ze wordt niet langer gezien als volwaardig persoon die in staat is om haar eigen beslissingen te nemen. Onlangs was in Ohio een 10-jarig meisje verkracht. Ze bleek zwanger. Er werd nog geroepen dat het fake news was, totdat de 27-jarige verkrachter werd gearresteerd. Het meisje ging naar Indiana voor een abortus. En nu willen ze die arts vervolgen! Een conservatieve columnist schreef dat een 10-jarige prima een zwangerschap kan voldragen; hij beweerde dat volgens gynaecologen het leven van het meisje geen gevaar loopt. Ik geloof helemaal niet dat zo’n jong meisje, die in de 4th grade zit (vergelijkbaar met groep 6, red.), fysiek volgroeid genoeg is om gezond een zwangerschap te doorstaan. En dan hebben we het nog niet eens over de psychologische schade! Dat meisje droeg het kind van haar verkrachter. En dan verwachten ze van een 10-jarige dat ze in staat is om dat kind te verzorgen? Het is de wereld op zijn kop. Ik weet niet waar we heen gaan met dit land. It is totally freaking me out.
Hoe ga je met die angst om? Want het inspireert je ergens ook weer?
Alles wat ik kan doen is erover schrijven. Er zit nog niet zoveel woede in De 6:20 man, dat komt later nog, haha, maar er schemeren al sterke overtuigingen in door. Ik heb ervaren dat het lezers afschrikt als ik in mijn boeken te expliciet op de zeepkist ga staan. Als ik een punt wil maken, kan ik dat beter subtiel doen. Ik presenteer de feiten en dan hoop ik dat mensen zelf hun conclusie trekken. Als je laat zien hoeveel dark money er is, wat er allemaal mee gebeurt, dan realiseren mensen zich uiteindelijk wel hoe erg het is.
De hele houding van Travis Devine ten aanzien van Wall Street las ik eigenlijk al als stevige kritiek op het financiële systeem.
Ja, dat is het ook. Iedereen is maar op jacht naar de almachtige dollar. Ze willen de dure auto’s, de grote huizen, de luxejachten. Er heerst altijd dat gevoel van 'dat zou ook voor mij kunnen zijn'. Dat is interessant, want de kans dat je miljardair wordt is nog kleiner dan dat je meerdere keren geraakt wordt door bliksem.
Maar het is de American Dream dat het wel kan, als je maar hard genoeg werkt. En van die psychologische mindset wordt misbruik gemaakt. Een voorbeeld is de estate tax (een soort erfbelasting, red.). Als je overlijdt dan betaal je belasting, maar die is pas van toepassing als je een landgoed hebt dat 15 miljoen dollar of meer waard is. Dat is dus op bijna niemand van toepassing. Maar toch zijn gewone burgers tegen die belasting. En de rijke politici, voor wie dat dus wel van toepassing is, die profiteren daarvan.
Laten we hopen dat die subtiele boodschap steeds meer gehoor vindt, maar misschien zijn daar nog wat meer boeken voor nodig… Je hebt ook al zoveel geschreven, hoe houd je het nog leuk voor jezelf?
Ik benader ieder verhaal alsof het het eerste verhaal is dat ik schrijf. Ik wil geen boekenfabriek worden. Daarom creëer ik een heel nieuwe personage, in een hele nieuwe wereld. Het is alsof je een nieuw huis hebt gekocht en dat helemaal kan gaan inrichten.
Daarnaast ga ik iedere dag de deur uit om het leven te ervaren. Ik ga naar buiten, kijk naar mensen, luister naar hun gesprekken, probeer me voor te stellen waar de man met dat pakketje naartoe gaat. Grote ideeën ontstaan uit kleine dingen. Dus zolang ik de deur uit ga, zal ik nooit zonder ideeën komen te zitten.
Denk je dat je ooit stopt met schrijven?
Schrijven is als ademen voor me. Dus ik stop pas met schrijven als ik stop met ademen.
Leesfragment
Sta je inmiddels te popelen om een sneak preview van De 6:20 man te lezen? Zal dit je eerste kennismaking met David Baldacci worden of heb je het werk van deze veelschrijver al jaren op je steeds beter gevulde boekenplanken staan? Hieronder vind je alvast de eerste hoofdstukken van deze standalone.
Winactie
Maakt het interview met David Baldacci je nieuwsgierig? Hoeveel van zijn boeken je ook gelezen hebt, van nul tot alles, De 6:20 man mag zeker niet ontbreken. Hebban mag in samenwerking met Uitgeverij A.W. Bruna vijf exemplaren weggeven. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
Auteursafbeelding: © Mariel Kolmschot via A.W. Bruna
