Hebban interviewt Harland Prijs 2022-winnaar Jorrit de Klerk
Jorrit de Klerk
Jorrit de Klerk (1975) woont in Harlingen, Fryslân en vindt niets leuker dan het vertellen van verhalen. Hij is een groot liefhebber van het fantastische genre en de laatste jaren produceerde hij een verscheidenheid aan korte verhalen in bundels en tijdschriften. In 2019 verscheen bij uitgeverij Quasis zijn sciencefictionroman Revolte, onderdeel van de door verschillende SF-auteurs geschreven 'Zwijgende Aarde'-reeks. De Klerk schrijft ook jeugdboeken en scenario’s voor korte films en comics.
Je bent al lang actief in het speculatieve genre, op verschillende terreinen. Hoe past de Harland Prijs daarin?
Tien jaar geleden besloot ik de lang uitgestelde droom om actief te schrijven na een lange hiaat weer op te pakken. Lang dacht ik dat er in Nederland geen markt was voor het fantastisch genre. Toen ik tien jaar geleden op goed geluk op internet zocht naar 'Nederlandse sciencefiction' vond ik de website van het NCSF (Nederlands Contactcentrum voor Science Fiction, red.) én die van de Harland Prijs.
Door de Harland Prijs werd ik direct uitgedaagd om mijn eerste krakkemikkige verhalen bij te schaven en in te sturen. Bij mijn allereerste deelname in 2014 werd ik laatste én dertigste. Maar door het positieve commentaar op mijn top 30-verhaal werd ik gestimuleerd om door te gaan.
Wedstrijden zoals de Harland Prijs zijn een goede kweekvijver voor talent. Het helpt je jezelf te ontwikkelen, je te meten met andere verhalen en schrijvers en, niet geheel onbelangrijk, om contacten op te doen tijdens dagen zoals de Middag van het Fantastische Boek. Nog steeds zet ik mij graag in om het fantastische genre te professionaliseren en beter zichtbaar te maken binnen ons taalgebied.
'Ik denk dat je als schrijver zo breed mogelijk moet lezen. Wie niet leest, kan niet schrijven.'
Hoe ben je op het idee gekomen om juist dit verhaal te schrijven?
De inspiratie kwam voort uit de cover van het album 'Glowing in the darkest night' van Pretty Lights (een muziekproducer, red). Deze schitterende illustratie is gemaakt door Dan McPharlin. Ik zag die cover en onmiddellijk begon het te borrelen. Ik dacht: verre planeet, iets met fruit en velden, een ruimteschip vol circusartiesten en een jongen die verliefd wordt op één van die artiesten. Toen ben ik gaan zitten en schreef deze zin: 'Ik zal me voor altijd herinneren hoe ze toen was, het meisje van de duizend onderdelen, toen ze danste in het midden van de kilometer brede piste van het circus van Sol.' En daarna heb ik het verhaal in één waanzinnige burst van inspiratie eruit geknald. En aan die eerste zin heb ik nog maar een heel klein beetje geschaafd.
Heb je tips voor deelnemers aan de volgende editie van de Harland Prijs?
Een beetje flauw, maar doe niet mee omdat je wilt winnen. Schrijfwedstrijden zijn om jezelf te verbeteren, om te ontdekken welke verhalen de meeste lezers aanspreken en bovenal een stok-achter-de-deur om écht je verhaal af te maken. Maar winnen? Dat is ongelofelijk ingewikkeld en afhankelijk van zoveel factoren. Wie zitten er in de jury? Hoeveel verhalen las de voorselecteur deze week voordat hij of zij de jouwe in handen kreeg?
Ik ben trots op elke top 30-notering die ik heb gehaald in het verleden, maar leerde misschien nog meer van het commentaar op de verhalen die onderaan bungelden. De belangrijkste tips: leer te schrappen, schrap dan nog meer. Een verhaal is nooit af en blijf eraan werken tot het perfect is. Waag het niet een eerste versie in te sturen! Laat het proeflezen door mensen die 'beter' zijn dan jezelf. Schrijf altijd een verhaal dat uit je hart komt. Denk goed na over wat je écht wil vertellen. Wat vind je eigenlijk van je verhaal? Hoe sta je tegenover de thematiek van je verhaal? Wat is jouw unieke perspectief? Waarom kan alleen jij dít verhaal vertellen? En schrijf goed Nederlands. Een magistraal idee dat slecht is geschreven, verliest het bij mij altijd van een verhaal dat een minder sterk uitgangspunt heeft, maar taalkundig magnifiek is.
Oh, en bovenal luister nooit naar andere schrijvers. Die snappen er toch niets van.
Harland Prijs 2023
De Harland Prijs daagt de deelnemers uit een overtuigend verhaal te vertellen in 7.500 woorden. Onderwerp, stijl en subgenre zijn vrij, als het maar een speculatief element bevat zoals fantasy, sciencefiction, horror, magisch realisme en aanverwanten. De deadline voor 2023 is op 8 oktober en inzenden kan vanaf 8 september. Klik op onderstaande knop voor de planning, het reglement, de historie, alle vorige winnaars, en – ter inspiratie – een aantal gratis te downloaden ebundels met hoog geëindigde verhalen.
Naast vele korte verhalen heb je ook een gepubliceerd boek op je naam staan. Kun je iets vertellen over Revolte en het shared universe van de 'Zwijgende Aarde'?
De 'Zwijgende Aarde'-reeks is een supertof initiatief van uitgeverij Quasis. Korte sciencefictionromans in één universum door verschillende schrijvers. Ondertussen komen het zevende en het achtste boek er al weer aan. Ik had de eer om de spits af te bijten met Revolte, een beetje de pilot van de serie. Het is een onvervalste over the top space opera geworden. Daarin maken we kennis met de VAHA, de ‘slechte’ Nederlandse VOC-achtige organisatie in het' Zwijgende Aarde'-universum. De boekenreeks is een soort Nederlandstalige versie van The Expanse, maar nog origineler en fantasievoller.
Door de samenwerking met de andere schrijvers ontstaan er heel interessante verhalen. We gebruiken elkaars karakters. Zo ontwikkelde ik in mijn verhaal de slechterik Michelle Dijon, die Johan Klein Haneveld in zijn 'Zwijgende Aarde'-deel IJsbrekers weer liet terugkomen, maar haar karakter verder uitdiepte.
Wat was het gekste, leukste, interessante of spannendste wat je ontdekt of ervaren hebt tijdens het schrijven (of researchen) van ‘Het meisje van de duizend onderdelen’?
Zoals ik zei, schreef ik de eerste versie van dit verhaal in één keer op. Het was zo’n magische schrijfnacht waarbij de zinnen uit de verhalenether leken te komen en dat je sneller wilde schrijven dan de computer kon bijhouden. In deze allereerste versie zat de hele beschrijving van de circusshow nog niet. Ik wist namelijk hoe ik het einde wilde hebben en wilde dat ook meteen die sessie kunnen opschrijven. Dus ik schreef in het midden op: [HIER KOMT DE CIRCUSSHOW], om daarna verder te gaan met het einde. En die circusshow, daar ben ik nog dagen en dagen mee aan het stoeien geweest.
En in dit verhaal zit, vind ik, de allerbeste zin die ik ooit heb bedacht. Tip: bijna op het einde. Ik weet nog dat ik die opschreef en vreselijk trots op mijzelf was. Maar ja, je moet niet te veel naast je schoenen gaan lopen, hè …
Wat heeft de winst van de Harland Awards je gebracht?
Een snee in mijn vinger, want oei, wat is die grote aluminium plaat van de Prijs scherp! Maar hé, schrijven is pijnlijk, dus het hoort erbij. Sit down and bleed.
Persoonlijk vind ik het een stuk bevestiging dat ik qua voice en stijl in de goeie richting zit en dat de verhalen die ik schrijf, een breed publiek aanspreken. Daarnaast is het leuk voor je cv en is het altijd handig richting een uitgever om te kunnen zeggen dat je deze belangrijk(st)e fantastische schrijfwedstrijd hebt gewonnen; praktisch gezien is het voor een uitgever ook een bevestiging dat je in staat bent aansprekende verhalen te schrijven.
'Een magistraal idee dat slecht is geschreven, verliest het bij mij altijd van een verhaal dat een minder sterk uitgangspunt heeft, maar taalkundig magnifiek is.'
Naast speculatieve verhalen en boeken, schrijf je ook in andere genres, zoals thrillers: je werd tweede bij de Zilveren Strop, de voorloper van de Goeken Prijs. Is het moeilijk om te wisselen tussen genres, of geeft het juist inspiratie?
Ik las altijd wel breed, maar sinds ik zelf weer dagelijks schrijf, ben ik nog breder gaan lezen. Uiteindelijk ligt mijn hart toch wel bij de sciencefiction, om daarna gevolgd te worden door actievolle thrillers. Ik hou van jeugdboeken en ik heb ook ‘het stripboek’ weer helemaal herontdekt. Literair werk lees ik ook, en ik kan het kunstzinnige van de stijl daarin zeer bewonderen, maar qua tempo en plot spreekt het mij vaak toch niet helemaal aan.
Ik denk dat je als schrijver zo breed mogelijk moet lezen. Wie niet leest, kan niet schrijven. En hoe breder je leest, hoe meer je jezelf kan ontwikkelen.
Wat kunnen we in de nabije toekomst van je verwachten? Kun je een tipje van de sluier oplichten van waar je aan werkt?
Ik ben het afgelopen jaar heel druk geweest met het afronden van een jeugdboek dat zich afspeelt op een historische plek in Friesland. In september 2023 gaan we met een noordelijke uitgever beginnen met het redactieproces dus ik hoop dat in 2024 dit boek op de markt komt. Ik heb een grote liefde voor jeugdboeken dus ik vind het fantastisch om hierin iets te produceren.
En in 2024 staat ook de uitgave van een heus stripboek op de planning. De afgelopen anderhalf jaar heb ik met een Zwolse filmmaker het scenario voor een strip over de jonge Thorbecke geschreven. In dat verhaal ontmoet Thorbecke, in 1811, Napoleon die zijn rondreis door Nederland maakt. Op dit moment wordt de strip getekend, gekleurd en geletterd. Een verhaal tot leven te zien komen is superleuk!
Met de Eurocon van 2024 (in Rotterdam, red.) in het verschiet, ben ik ook bezig met het samenstellen van zowel een gezamenlijke sciencefictionbundel als mijn eigen bundel met veel voor jullie nog onbekende verhalen die ik de afgelopen tien jaar heb geschreven.
Boekentips van Jorrit
Wacht!
Ik wil ook nog een jeugdboek noemen! Films die nergens draaien van Yorick Goldewijk, terecht bekroond met een Gouden Griffel. Nee! Stop! En de stripserie Infinity 8, ook een samenwerking tussen allemaal schrijvers en tekenaars, onder leiding van de legendarische Lewis Trondheim.
En nou genoeg gepraat! Schrijven jullie! Er moeten fabuleuze fantastische verhalen worden gemaakt. Want deze editie mag ik eindelijk in de jury en ik kan niet wachtten om te zien wat iedereen heeft geschreven!
Het meisje van de duizend onderdelen en andere winnende verhalen
In deze e-bundel vind je de beste vijf verhalen van de Harland Awards 2022:
1. 'Het meisje van de duizend onderdelen' door Jorrit de Klerk (winnaar)
2. 'Het meisje met de rode paraplu' door Dorien Brugman
3. 'Fulltime god gezocht' door Jakim Kravanja
4. 'De borduurster van Bayeux' door Heleen van den Hoven
5. 'De basis' door Wouter Klein Ikkink
