Hebban interviewt Hebban Thrillerprijs 2023-winnaar Gerrit Barendrecht
De Ripper connectie
Auteur: Gerrit Barendrecht
Genre: Thrillers
December 1889. Een prostituee wordt gevonden, hevig toegetakeld op een manier die onmiskenbaar het gruwelijke werk is van Jack the Ripper. Alleen ligt het slachtoffer niet in de straten van Londen, maar in een steeg in Amsterdam. Heeft de schrik van Whitechapel zijn werkterrein verlegd naar onze hoofdstad? Alles wijst die kant op wanneer het bloed blijft vloeien. Dan wordt duidelijk dat de moordenaar zich op één persoon in het bijzonder richt...
Nog nooit was de inzet zo hoog en zo persoonlijk voor journalist Ida de Morsain en inspecteur Julius Katz. En hun tegenstander was nog nooit zo ongrijpbaar, zo wreed en zo berucht.
Gefeliciteerd met de Hebban Thrillerprijs 2023. Hoe was de uitreiking?
Fantastisch! Ik was behoorlijk overdonderd. Ik wist natuurlijk dat ik een van de vijf genomineerden was, dus dat ik een kans maakte. En ik wist dat de recensies op Hebban van De Ripper connectie positief zijn. Maar als dan toch je naam wordt omgeroepen, dan ga je gloeien. Bij de eerste zin van het juryrapport was al duidelijk dat het over mij ging. Ik ben ook heel blij met wat er in het juryrapport geschreven is.
Wat betekent het winnen van deze prijs voor je?
Erkenning, iemand zegt dat je het goed gedaan hebt. En het winnen van de prijs is goed voor het boek. Wat elke schrijver uiteindelijk wil is dat mensen je boeken lezen. Daar draait het allemaal om. Ik ben blij dat het boek al gelezen wordt, maar door deze prijs bereikt het hopelijk nog meer lezers.
Je won de prijs voor De Ripper connectie, het derde deel in een serie. Wist je al bij voorbaat dat je een serie wilde schrijven?
De Ripper connectie kun je goed lezen als standalone, al zou ik het natuurlijk leuk vinden als mensen ook De Parijse connectie en De Russische connectie lezen. Vanaf het begin had ik al het idee om een serie te schrijven. Dat komt simpelweg omdat ik zelf gek ben op series. Ik vind het ontzettend leuk als er meerdere delen zijn van verhalen met mijn favoriete hoofdpersonen. Dat wilde ik zelf dus ook doen.
Er zitten ook veel voordelen aan het schrijven van een serie. Je kan met dezelfde setting doorgaan, dezelfde historische periode waar je steeds meer over leert. Als je meer over een periode weet, dan wordt het ook interessanter. Daarnaast leer je je hoofdpersonen steeds beter kennen, wat het ook makkelijker maakt om een nieuw deel te beginnen. Al is makkelijk niet het juiste woord, want een boek schrijven blijft toch altijd een beetje een worsteling.
Hoe ben je in eerste instantie op het idee gekomen voor de verhalen met Ida en Katz?
De periode waarin de serie zich afspeelt vind ik vreselijk interessant. Mijn eerste boek, De reis van de Gazelle, is een avonturenroman die zich eind negentiende eeuw afspeelde. Het was het einde van de zeilvaart en begin van de stoomvaart. Ik wilde eigenlijk altijd al een thriller schrijven, want dat is mijn favoriete genre, maar ik kon die periode niet loslaten. Dus besloot ik de thriller ook in die tijd te situeren.
Het bijzondere was dat er in het Nederlandse taalgebied nog geen verhalen waren die zich in die tijd afspelen en een politieman in de hoofdrol hebben. De Parijse connectie, het eerste deel, was het eerste detectiveverhaal in dat tijdvak.
'Ik heb altijd al een voorliefde voor die periode gehad. En hoe meer je ontdekt, hoe meer je ervan gaat houden.'
De personages Julius en Ida had ik al in mijn hoofd. Ik wist al dat zij eigenwijs en koppig zou zijn en hij wat meer bedachtzaam. Ik heb hen in de loop van de romans verder uitgebouwd en ze vonden min of meer hun eigen weg in de thrillers. Net als ieder mens ontwikkelen zij zich, ook als het mensen op papier zijn. In de loop van de serie leerde ik ze steeds beter kennen en van hen te houden.
Al je boeken spelen zich dus af eind negentiende eeuw. Wat trekt je zo aan in die historische periode?
Ik heb altijd al een voorliefde voor die periode gehad. En hoe meer je ontdekt, hoe meer je ervan gaat houden. Het is zo’n fascinerende en dynamische tijd. Het is de tijd waarin de fotografie ontstond, moderne medische wetenschap, profiling van moordenaars, de opkomst van een soort tbs-systeem. De oorsprong van eigenlijk alles wat nu ook nog speelt is terug te voeren op die tijd.
Gek genoeg heeft de negentiende eeuw een erg stoffig imago. Ik kies onderwerpen die toen actueel waren en nu nog steeds. Zo gaat het eerste deel over vrouwenhandel, het tweede over terrorisme dat voortkomt uit armoede en het derde onder andere over vernieuwingen in de geestelijke gezondheidszorg. Allemaal onderwerpen die nog steeds spelen.
Het lijkt soms inderdaad of je speelt met elementen uit verschillende tijden, maar dat komt dan doordat veel van wat we nu ook kennen haar oorsprong heeft in die periode.
Dat vind ik een compliment. Ik vond het verfrissend om een thriller zich in een andere tijd te laten afspelen dan het heden. De boeken kregen wel snel het stempel 'historische thriller', maar ik heb gewoon mijn best gedaan om een spannend boek te schrijven. En een leesbaar boek, want ik heb bewust geen archaïsche taal gebruikt. Het is een uitdaging om terug in de tijd te gaan zonder ouderwets te zijn.
In het boek zitten behoorlijk specifieke details. Ik had bijvoorbeeld niet verwacht dat journalisten al een perskaart hadden. Hoe pak je je onderzoek aan?
Over Jack the Ripper zijn bibliotheken vol geschreven. Naast mij staat een halve meter aan boeken en dat is maar een piepklein gedeelte. Door ook kranten uit die tijd te lezen kon ik achterhalen hoe mensen het beleefd moeten hebben. Als je die kranten leest dan voel je bijna de angst uit de artikelen opstijgen. Daarnaast heb ik de originele autopsierapporten van de slachtoffers gebruikt. Ik kreeg feedback dat het boek wel erg bloederig was, maar dat was nu eenmaal wat Jack the Ripper aanrichtte. Het verhaal van The Ripper wordt bekend verondersteld, maar het is ook heel erg gemythologiseerd en geromantiseerd. Het was gewoon vreselijk wat die man deed.
En hoe breng je de fictie in het verhaal? Wat vind je leuk aan de vermenging van feit en fictie?
Ik vind het leuk om fictie te schrijven, maar dat op een goede manier te onderbouwen. Dat vind ik vreselijk belangrijk. Ik wil ook echt alle details weten. Als een personage aanbelt bij een huis aan de Keizersgracht, dan wil ik weten of de bel links of rechts van de deur zit. En misschien wordt die passage uiteindelijk wel geschrapt, maar ik vind het heel belangrijk dat alles klopt.
'Jack the Ripper heeft in Engeland een bepaalde status, daar mag je niet aankomen als buitenstaander.'
Toch sluipt er wel eens iets in wat niet klopt en daar wijzen oplettende lezers me dan op. Zo is het niet helemaal zeker dat de insulinekuur die ik beschrijf in die tijd al op die manier bestond. Maar het is wel aannemelijk, dus daar speel ik dan mee.
Dat Jack the Ripper naar Amsterdam afreist is wel compleet verzonnen toch?
Ja, dat heb ik verzonnen. Maar (spoiler alert!) ik onthul wel wie het is. In werkelijkheid is de identiteit van Jack the Ripper nooit ontdekt, hij is nooit gepakt. Maar mijn suggestie is heel erg aannemelijk. Ik heb nog geen commentaar ontvangen dat het niet zou kunnen kloppen.
Is dat niet iets om aan de Britse politie voor te leggen dan?
Jack the Ripper heeft in Engeland een bepaalde status, daar mag je niet aankomen als buitenstaander. Al lijkt het me toch wel leuk om mijn theorie voor te leggen aan de politie. Misschien ga ik toch maar eens een brief sturen.
Ben je niet al druk met een volgend project?
Ja, we stomen meteen door naar deel vier. De werktitel is 'De Manhattan connectie' en het gaat over een megalomane Amerikaanse miljardair die wereldheerschappij wil. Het verhaal is geïnspireerd op John D. Rockefeller, maar in de huidige tijd zou je hem zo kunnen inwisselen voor figuren als Elon Musk …
Heb je nog een leestip voor ons, terwijl we wachten op deel vier?
De 'Inspecteur Rebus'-boeken van Ian Rankin vind ik altijd buitengewoon vernuftig en goed doordacht qua plot. Daarvan denk ik steeds: 'Dat wil ik ook.'
Hebban Thrillerprijs
De Hebban Thrillerprijs is de belangrijkste lezersjuryprijs voor spannende boeken. Meer dan honderd leden van de Hebban lezerscommunity kozen uit de longlist bestaande uit vijftien oorspronkelijk Nederlandstalige thrillers een shortlist van vijf. Een jury van thrillerspecialisten, bestaande uit boekverkopers, bibliotheekmedewerkers en de redacteuren en recensenten van Hebban, bepaalde de winnaar van de Hebban Thrillerprijs 2023: De Ripper connectie van Gerrit Barendrecht.
De Thriller Weken
In aanloop naar de zomer staan tijdens de Thriller Weken spannende boeken centraal in de boekhandel en de bibliotheek, onder anderen met de Top 10 die speciaal door boekhandelaren is samengesteld. Bij lezerscommunity Hebban zijn extra interviews met thrillerauteurs te vinden, listmania’s en thrillerleesclubs. Ook biedt Hebban het gratis Thriller Weken e-book aan. De Thriller Weken is de opvolger van de Thriller Tiendaagse en vindt plaats van 26 mei tot en met 18 juni.
Auteursafbeelding: Ineke Oostveen
