Hebban interviewt Jesse Sutanto
Vera Wongs ongevraagd advies voor moordenaars
Jesse Q. Sutanto, vertaald door Hilke Makkink
De zestigjarige thee-expert Vera Wong doet, onder het genot van een kopje Wulong, niets liever dan het internet afspeuren zoals een ware 'detective' (oftewel: in de gaten houden of haar volwassen zoon inmiddels met iemand aan het daten is).
Maar wanneer Vera in haar theehuis in San Francisco's Chinatown een dode man aantreft, is een sterk kopje Longjing niet genoeg om hier het hoofd aan te bieden. Met het idee dat zij dit beter kan oplossen dan de politie – want niemand ruikt zoveel onraad als een Chinese moeder met te veel vrije tijd – besluit Vera dat zij de dader gaat opsporen.
Vera Wongs ongevraagd advies aan moordenaars: met zo'n titel wil je meteen weten wat er gaat gebeuren. Hoe kwam je op het idee voor dit boek?
Het begon allemaal met een gedachte aan een oudere vrouw die een lijk vindt in haar winkel. Ik had geen idee wie die vrouw was, of wat voor winkel ze had. Dit vage idee kreeg ik midden in de nacht. De volgende dag schreef ik een pitch van een paar alinea's en die stuurde ik naar mijn agent. Die belde met mijn redacteur en ze besloten dat dit boek er moest komen. En wel meteen, nog voordat ik de andere boeken af had waar ik eigenlijk mee bezig was.
Je moest dus alles wat je aan het doen was uit je handen laten vallen?
En ik had nog niet eens een plot! Het enige waar ik over had nagedacht was de winkel, een bakkerij leek me leuk. Maar toen besefte ik me dat veel cosy crime zich al in een bakkerij afspeelt, dus maakte ik er een theehuis van. Maar wie die vrouw was, en wat dat lijk daar deed ... Geen idee!
Ik moest dus snel ontdekken wie de dode man was en waarom hij uitgerekend in dat theehuis was beland. Gelukkig was dit niet mijn eerste boek. Door de jaren heen heb ik geleerd hoe ik een verhaal moet plotten en hoe ik een goede opbouw in het verhaal krijg. Dus begon ik de plot uit te denken en per hoofdstuk te bepalen wat erin moest komen. Die gestructureerde aanpak was ook wel nodig met dit boek, want het verhaal wordt vanuit vijf perspectieven verteld.
Het belangrijkste perspectief is dat van Vera. Deze Chinees-Amerikaanse vrouw maakt zich vooral druk om haar zoon en doet alsof haar theehuis in San Francisco wereldberoemd is. Als ze er een lijk vindt, denkt ze dit mysterie zelf wel even op te lossen.
Vera is eigenlijk voor zeventig procent mijn moeder en voor dertig procent mijn vader. Ik hoefde dus geen van haar karaktereigenschappen of eigenaardigheden te verzinnen. Elke reactie is dezelfde als een van mijn ouders zou hebben. En elk advies dat ze geeft, heb ik ooit van mijn ouders gehad. Bijvoorbeeld dat je geen koud water moet drinken, omdat anders de vetten in je bloedvaten bevriezen en je hartkwalen zou krijgen.
Vera is heel herkenbaar voor mensen met een Chinese achtergrond. Ik heb al van lezers te horen gekregen dat Vera hen aan hun eigen moeder deed denken. In die zin is het personage misschien een stereotype, maar ze is letterlijk op mijn ouders gebaseerd – dus ik kan er niets aan doen!
Dan zijn er nog de vier andere personages, ofwel Vera's moordverdachten. Hoe zijn deze vier personages ontstaan?
Eigenlijk vertegenwoordigen ze allemaal een deel van mezelf. Julia heeft een dochtertje en een groot schuldgevoel naar haar toe: doet ze het wel goed genoeg als moeder? Veel moeders zullen dat herkennen. Ook ik had daar last van toen ik net een kind kreeg. Ik ontdekte dat er een miljoen manieren zijn waarop je tekort kan schieten.
Oliver zit vast in zijn vreselijke baantje als huismeester. Hij repareert kapotte lampjes van huurders, terwijl hij eigenlijk schrijver wil worden. Bij mij heeft het tien jaar geduurd voordat ik mijn eerste boekendeal kreeg, dus ik herken zijn frustratie heel erg.
Verder wilde ik heel graag een personage met een Indonesische achtergrond in het boek, omdat ik er woon en mijn familie ook al generatieslang. Via Riki kon ik elementen van mijn cultuur laten zien.
Sana, ten slotte, is het personage waar ik me het meest mee kan identificeren. Zij is kunstenaar, maar heeft continu het gevoel dat haar kunst niet goed genoeg is. Dit bedriegerssyndroom legt haar lam. Toch blijft ze heel erg de drang voelen om iets moois te maken, net als ik.
En dan is er nog thee. Die speelt zo'n belangrijke rol dat je er bijna dorst van krijgt.
Alle vier mijn grootouders komen uit China. Mijn grootvader is erg traditioneel en vond dat meisjes alles over thee moesten weten, zodat ze later de perfecte thee zouden kunnen zetten voor hun man. Hij heeft me alles geleerd over Chinese thee. Alle details over thee die je in het boek leest, heb ik van hem geleerd. Niet dat ik ooit thee zet voor mijn man, hoor. Hij zou denken dat ik hem wilde vergiftigen als ik dat deed. Thee is wel een hobby van me geworden; een vrij nutteloze hobby, al is het leuk om erover te schrijven.
'Humor moet authentiek zijn. Als je probeert heel erg grappig te zijn, dan werkt het niet'
Geldt hetzelfde voor eten? In het boek komen allerlei Chinese gerechten langs waarvan het water je in de mond loopt.
Ik heb lange tijd in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk gewoond. Daar miste ik Chinees eten zo erg, dat ik ging leren om zelf traditioneel Chinees te koken. Zo zijn al die gerechten in het boek terechtgekomen. Mijn favoriet? Chinees gegrild varken, en dat gerecht komt ook veelvuldig voorbij in het boek.
Je zou bijna vergeten dat er ook nog een moord opgelost moet worden. Het boek valt dan ook onder het genre cosy crime.
Tijdens het schrijven was ik niet zo bezig met het genre. Het enige wat voor mij belangrijk was, was dat er niks ergs met Vera zou gebeuren. Cosy crime spreekt ook wel voor zich. Tijdens het lezen moet je je de hele tijd op je gemak voelen. Geen moment mag je bang zijn, zoals je bij een thriller misschien wel kan zijn. De lezer moet ook de hele tijd het gevoel hebben dat het goed afloopt.
Dat lukt allemaal door de humor in het boek. Is het moeilijk om grappig te schrijven?
Ja, dat vind ik wel. Ik schrijf ook thrillers, omdat ik het fijn vind om te switchen tussen genres. Thrillers vind ik veel makkelijker om te schrijven. In een thriller kan ik van alles verzinnen waar ik als schrijver veel lol mee kan hebben. Maar humor moet authentiek zijn. Als je probeert heel erg grappig te zijn, dan werkt het niet. Veel dingen die Vera zegt of doet, zijn dingen die mijn ouders zeggen of doen. De grappige gebeurtenissen of uitspraken komen uit het echte leven. Dat zorgt ervoor dat ook lezers het leuk vinden.
Er is al een tweede deel van Vera, ook al een nieuwe thriller (nog niet verschenen in het Nederlands). Hoe komt het dat je schrijfproductie zo hoog is?
Het heeft tien jaar geduurd voordat ik debuteerde. In die periode kreeg ik afwijzing na afwijzing en dat brak mijn hart. Ik kwam erachter dat het de beste remedie was om door te schrijven. Dus zodra ik een boek af had, begon ik aan een nieuwe. En eigenlijk doe ik dat nog steeds. Op die manier schrijf ik drie boeken per jaar, een tempo dat me erg goed ligt.
Wilde je altijd al schrijver worden?
Ik heb schrijven altijd leuk gevonden, maar nam het nooit serieus. Toch heb ik een master creatief schrijven afgerond aan de universiteit van Oxford. Toen ik daarmee klaar was nam ik schrijven wel serieus, want wat moest ik anders met zo'n diploma? Maar door al die afwijzingen in de eerste tien jaar heb ik het ook wel eens opgegeven. Na mijn zevende boek heb ik een jaar niet geschreven. Gelukkig voelde ik me daarna minder angstig en ging ik weer aan de slag. Ik denk dat het ook goed is om af en toe een pauze van het schrijven te nemen.
Dat heeft gewerkt, want inmiddels ben je bestsellerauteur en staan filmproducenten te springen om de rechten van je boeken.
Er komt een Netflix-serie van mijn eerste grappige boek, Dial A for Aunties. Ik wist ergens wel dat het boek bijzonder was, want ik zat hardop te lachen tijdens het schrijven. Toen ik het manuscript naar mijn agent stuurde, ging zij er als een gek mee de markt op. De filmrechten waren zelfs eerder verkocht dan dat er een uitgever was.
En dat na tien jaar leuren met je eerste manuscripten. Wat zou je tegen je jongere zelf willen zeggen?
Daar heb ik wel eens over nagedacht: wat zou ik tegen haar kunnen zeggen om die tien jaar wat draaglijker te maken? Maar dan denk ik ook: 'Wat als ik het verkeerde zeg en deze reis helemaal niet gebeurt?' Dus zeg ik maar niks.
Leesfragment
Vera Wongs ongevraagd advies voor moordenaars is een heerlijke cosy crime vol humor, thee en speurwerk. Hieronder vind je een sneak preview van het boek.
Winactie
Ben jij nieuwsgierig geworden naar het eerste deel uit deze nieuwe detectivereeks? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij A.W. Bruna vijf exemplaren van Vera Wongs ongevraagd advies aan moordenaars weggeven. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
