Hebban interviewt Jørn Lier Horst
Dossier 1569
Jørn Lier Horst, vertaald door Bianca Cornelissen
William Wisting begint aan de tweede week van zijn zomervakantie als hij op zijn vakantieadres een verontrustend krantenbericht leest. Een lokale vermissingszaak groeit uit tot een landelijk nieuwsbericht.
Dan ontvangt Wisting een ongeadresseerde brief met een reeks mysterieuze cijfers. Hij brengt ze in verband met de dossiercode van een oude zaak. Deze werd destijds snel opgelost en de dader werd veroordeeld en naar de gevangenis gestuurd. Recente gebeurtenissen onthullen nu echter verbanden die twintig jaar geleden niet zichtbaar waren.
De brief is slechts de eerste van een reeks, en alles wijst erop dat er een andere waarheid achter de zaak zit dan de politie denkt. Wisting moet op zoek naar de afzender van de brief én naar de ware feiten achter de zaak. Maar lang niet iedereen is blij dat hij zaken oprakelt...
Dossier 1569 is niet alleen het vijftiende Wisting-boek, maar ook het vierde deel in het 'Cold Case Kwartet'. Hoe ben je erop gekomen om binnen de serie nog een serie te doen?
Het idee om over cold cases te schrijven komt voort uit mijn eigen werkervaring. In 1999 werkte ik nog als detective en werd er een twaalfjarig meisje vermoord gevonden. Ik heb meer dan twee jaar aan haar zaak gewerkt. We vonden de dader en hij werd veroordeeld op basis van indirecte bewijzen. Helaas werd hij in hoger beroep vrijgesproken. Vijftien jaar later konden we hem dankzij nieuwe DNA-technieken opnieuw aanklagen, omdat we het materiaal onder de vingernagels van het slachtoffer beter konden analyseren. Ik moest opnieuw getuigen, ook al ben ik geen rechercheur meer. De dader is nu veroordeeld en dat gaf toch een zekere rust. Dit heeft me geïnspireerd om meer over dit soort zaken te willen schrijven. Mensen willen antwoorden, ook op dingen die al lang geleden zijn. En die antwoorden zijn er ook.
Wist je meteen dat het een kwartet zou worden?
Nee, maar ik wist wel dat één boek niet genoeg zou zijn. Ik wilde een aantal cold cases vanuit vier verschillende invalshoeken beschrijven. Zoals de nieuwe technologieën waarmee we nu zaken kunnen oplossen waarbij dat vroeger niet lukte. Ten tweede is het in alle cold cases belangrijk dat mensen die iets weten, bereid zijn om te praten. Het feit dat de tijd doorloopt helpt hierbij, mensen en situaties veranderen. Waar mensen vroeger moesten zwijgen om bepaalde redenen, kunnen die redenen jaren later weggevallen zijn. Een derde hoek is dat er iemand moet zijn die wil luisteren, iemand die met een frisse blik naar de zaak wil kijken. Een politiemedewerker op de juiste plaats, op het juiste moment. En een laatste invalshoek is dat er mensen zijn die aan de zijkant van een zaak stonden, getuigen die zich gemeld hebben omdat ze iets gezien hebben, maar er verder niets mee te maken hadden. Het kan heel interessant zijn om later te kijken wat die getuigen met hun leven gedaan hebben, of ze nu bijvoorbeeld een strafblad hebben.
Na het eerste boek kreeg ik meteen een idee voor een volgende, maar dat het een kwartet zou worden is iets wat de marketingmensen hebben bedacht.
Ben je nu uitgeschreven over cold cases?
Het antwoord op een zaak ligt altijd in het verleden, dus er zullen mogelijk ook weer oude zaken opduiken in mijn volgende boeken. Ook het personage Adrian Stiller van het coldcaseteam van Kripos is iemand die weer terug zal keren, dus nee, ik sluit niks uit.
'Ik heb vertrouwen in mijn eigen schrijven en weet dat ik alles kan oplossen. Dat is de ervaring die ik nu heb. '
Hoe ben je op het idee voor de moordzaak uit Dossier 1569 gekomen?
Het boek start met een anonieme brief die Wisting ontvangt en dat is ook waar mijn idee vandaan komt. In 2019 ontving ik zelf een reeks anonieme brieven. In de eerste stond: 'De duivel maakte mensen'. En de volgende: 'Jørn Lier Horst zegt dat er een moordenaar onder ons is'.
Ik krijg heel vaak brieven, maar eigenlijk nooit zonder naam eronder. Die zomer kreeg ik bijna elke week een anonieme brief met rare boodschappen erop. Het stoorde me echt en voelde als een schending van mijn leven en privacy. Na de zomer stopte het en ik ben er nooit achter gekomen wie het was. Ik denk iemand die geestelijk niet in orde was, maar ik weet het dus niet.
Maar zo kwam ik wel op het begin van dit boek. Om een boek te schrijven heb ik veel kleine ideetjes nodig en die breng ik samen tot een verhaal. Vroeger plande ik mijn verhalen van tevoren, maar nu begin ik gewoon te schrijven met vier of vijf kleine dingen en weet ik dat het gaat lukken. Ik heb vertrouwen in mijn eigen schrijven en weet dat ik alles kan oplossen. Dat is de ervaring die ik nu heb.
Je hebt je baan bij de politie opgegeven om fulltime te gaan schrijven. Mis je het wel eens?
Absoluut. Ik mis het dat ik niet meer achter de politielinten mag komen, ik mis het dat ik niet meer weet van een zaak en alles in de media moet lezen. Ik mis ook het gevoel van de jacht, de zoektocht om een dader te pakken. Maar ik heb een goed leven als voltijds schrijver en ben daar heel blij mee. Daarnaast werk ik mee aan een wekelijkse televisieshow die in samenwerking met de politie gemaakt wordt. In die show ligt de focus op cold cases en zo heb ik wel het gevoel dat ik nog wat politiewerk doe.
Hoe ben je begonnen met schrijven, want bij het verschijnen van je eerste boek werkte je nog wel bij de politie?
Ik ben altijd gek geweest op lezen en schrijven, maar dan als hobby. Het begon op een avond toen ik in bed een misdaadroman las die ik echt heel slecht vond. Ik zei tegen mijn vrouw: ik kan dit beter. Ik ben opgestaan en gaan schrijven en dat werd mijn eerste boek. Mijn eerste boek is gebaseerd op mijn eigen ervaringen bij de politie, waarbij ik in mijn eerste week een huis binnenstapte waar iets ernstigs was gebeurd en ik in de voetsporen van een moordenaar liep. Die zaak is overigens al 28 jaar geleden gebeurd en nog steeds niet opgelost. In mijn eerste boek vond ik de dader wel, maar in het echte leven is dat dus niet zo. (Dit boek is niet vertaald, red.)
Ik wilde toen alleen dat ene boek schrijven, maar het werd een succes en toen schreef ik er nog een, en nog een, en nu zijn we tientallen boeken verder.
Hoe heb je uiteindelijk besloten om te stoppen met politiewerk?
Het schrijven werd meer en meer werk. Ik kon het schrijven zelf nog wel naast het politiewerk doen, maar met het promoten en reizen erbij werd het al snel te veel. Daarnaast begon het ook moeilijker te worden om de twee gescheiden te houden. Want voor mijn boeken is misdaad entertainment, maar in het dagelijkse leven moest ik nog steeds met moordenaars, slachtoffers, nabestaanden en getuigen om tafel, mensen die het echt hadden meegemaakt. Die ontmoetingen zijn wel heel waardevol geweest, ik gebruik ze om me in te leven en ik denk dat veel mensen mijn boeken daarom graag lezen, omdat ze aanvoelen als true crime-boeken.
Maar voordat ik definitief stopte, heb ik flink gespaard zodat ik drie jaar zonder salaris kon leven als het nodig was. Mijn oude kantoor op het politiebureau is niet permanent in gebruik. Ze hebben mijn naambordje vervangen door William Wisting. Als er tijdelijk bezoekende detectives uit andere regio’s zijn, mogen zij Wistings kantoor gebruiken. Best een eer.
'Het is al gebeurd dat ik op de dag dat ik mijn manuscript inleverde bij de uitgever, ik dezelfde middag nog aan het volgende boek begin.'
Schrijf je liever boeken in een serie of een boek dat op zichzelf staat?
Ik lees zelf graag series en houd ervan om dezelfde personages terug te zien. Dat geldt ook voor mijn schrijven. Het voelt alsof ik in contact blijf met een oude vriend en elke keer weer meekijk hoe het in zijn leven gaat en hij zich ontwikkelt. Dus ik geef er een absolute voorkeur aan om verder te gaan met mijn huidige personages.
Maar ik schrijf ook andere boeken, zoals de thrillers samen met Thomas Enger en die zijn heel anders. De Wistingverhalen zijn realistische misdaadboeken, de boeken met Thomas vallen meer buiten de normaliteit.
Zijn er grote verschillen tussen alleen en samen aan een boek schrijven?
Samen schrijven werkt heel anders. Het is een soort tikkertje. We schrijven om de beurt en zetten elkaar dan weer aan het werk, het is alsof we elkaar redacteurs zijn. We lezen elkaars werk na en gaan dan verder. Om en om. Ik denk dat als je samen schrijft dat je meer durft, tenminste dat is zo bij ons. We laten onze personages heftigere dingen meemaken, de boeken zijn duidelijk spectaculairder. Thomas en ik kennen elkaar al twintig jaar en we spreken regelmatig af en tijdens die gesprekken komen de ideeën snel boven. Maar hij woont in Oslo en ik in het bos, dus er is ook veel contact via videobellen, Messenger en email.
Er staan al meer dan 50 boeken op jouw naam. Heb je een einddoel?
Nee, niet echt. Ik wil gewoon lekker schrijven en streef niet naar een bepaald aantal boeken op mijn naam. Mensen vragen me wel vaak wat ik doe met de opbrengsten van mijn boeken en het antwoord daarop zegt misschien wel iets over mijn toekomstplannen. We hebben een klein Noors bergstadje gekocht, Vågå, en bezitten nu twee winkelcentra, enkele restaurants, hotels en nog wat andere gebouwen. We zijn dit stadje aan het ontwikkelen als toeristenbestemming en als bestemming voor schrijvers, om in schrijfretraite te gaan. Dat doe ik zelf ook geregeld.
Werk je aan meerdere boeken tegelijk?
Ik werk aan veel projecten door elkaar. Als ik met Thomas samen schrijf en hij is aan de beurt, werk ik aan andere boeken. Ik schrijf ook kinderboeken. En ik kan overal werken, thuis, onderweg, in hotelkamers. Ik ben een schrijver die altijd maar doorgaat. Het is al gebeurd dat ik op de dag dat ik mijn manuscript inleverde bij de uitgever, ik dezelfde middag nog aan het volgende boek begin. Zo kom je als schrijver wel aan een volle boekenplank.
Leesfragment
Werp alvast een blik in Dossier 1569 en duik in het afsluitende deel van het 'Cold Case Kwartet' met William Wisting. Hieronder vind je de eerste pagina's van de thriller in een sneak preview.
Winactie
Motiveert dit interview met Jørn Lier Horst helemaal tot het lezen van deze vijftiende thriller over William Wisting? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij A.W. Bruna vijf exemplaren van Dossier 1569 weggeven. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
Auteursafbeelding: Anton Soggia via uitgeverij A.W. Bruna
