Hebban interviewt NBD Biblion Jeugdspecialist 2023 Merel Kuitert
NBD Biblion Jeugdspecialist van het Jaar
De titel NBD Biblion Jeugdspecialist van het Jaar is de prijs voor de meest bevlogen jeugdspecialist van Nederland. De jaarlijkse prijs wordt uitgereikt aan de bibliothecaris die alles weet over kinderboeken en de collectie op peil houdt, zorgt voor een uitdagende leesomgeving voor kinderen van 6 tot 18 jaar en enthousiast wordt van het motiveren van kinderen en jongeren buiten de bibliotheek om met innovatieve initiatieven.
De winnaar van 2023
Dit jaar werd de prijs uitgereikt aan Merel Kuitert. Ze werkte jarenlang als thrillerrecensent voor Hebban en de Boekenkrant. Tegenwoordig werkt ze als bibliothecaris bij Bibliotheek Maashorst, waar ze ook jeugdspecialist is. Daarnaast is ze een gedreven blogger over boeken, spelletjes en bier en organisator van bierproeverijen. Haar toewijding aan het werken met jeugd heeft zijn vruchten afgeworpen, want dit jaar is ze ervandoor gegaan met de titel Jeugdspecialist van het Jaar 2023.
Zij genomineerd als NBD Biblion Jeugdspecialist 2023? Dat moest een vergissing zijn. Toen een van de jonge Boekenscouts Merel Kuitert in de bibliotheek van Uden kwam verrassen, moest ze toch de collega hebben die Merel had genomineerd? De collega die toevallig op vakantie was, en die zij op dat moment verving? Maar nee. Het was echt Kuitert op wie de jury door meerdere collega's was geattendeerd. 'Een hele eer,' vindt ze.
Ook al werkt ze pas een jaar of vier bij de Noord Oost Brabantse Bibliotheken (NOBB), het enthousiasme en de creativiteit van de jeugdbibliothecaris met focus op jongeren zijn blijkbaar enorm opgevallen – kernwoorden die volgens het juryrapport Kuitert typeren. 'Daar herken ik me wel in. Ik kom iedere dag supergraag naar mijn werk en ik vertel ook buiten mijn werk veel over de bibliotheek. Ik vraag mijn vrienden altijd om hun mening over wat we doen.'
Hetzelfde geldt voor de creativiteit. 'Ik probeer altijd nieuwe ideeën uit. Ik krijg daar ook veel vrijheid in. Niet alleen ik, hoor. Dat geldt voor al mijn collega's. En het helpt dat er de afgelopen paar jaar veel aandacht is gekomen voor jongeren. Om die doelgroep weer aan het lezen te krijgen. En nog steeds is het een ondergeschoven kindje, vind ik. We organiseren meer activiteiten voor volwassenen en jeugd tot 12 jaar.'
Ondernemen lijkt haar in het bloed te zitten. Ook op andere vlakken in haar leven organiseert ze met veel enthousiasme. Op haar blog en Instagram-account @booksbeersandbeyond recenseert ze nog altijd boeken, maar brengt ze ook bier en spelletjes onder de aandacht. 'Sinds vorig jaar heb ik een bedrijfje waarmee ik bierproeverijen geef, soms zelfs in combinatie met boeken. Zo combineer ik mijn grote hobby's! Ook doe ik hier en daar freelance werk, bijvoorbeeld voor NBD Biblion en Cubiss. Boekentips geven is immers wat ik het allerliefste doe!'
'Merel is een eigentijdse bibliothecaris, gericht op verbinding en innovatie. [...] Op deze manier creëert ze een eigen plek in de bibliotheek voor de jongeren.' – Juryrapport NBD Biblion
De weg naar jeugdbibliothecaris
Kuitert voegde zich in 2016 bij de Young Adult Club op Hebban, waar ze tijdens haar studie onderwijswetenschappen haar passie voor Young Adult-boeken kwijt kon. 'Ik las toen niet enorm veel, maar een vriendin wees me erop en daardoor ben ik weer het plezier van lezen in gaan zien na een dipje tijdens mijn middelbareschooltijd. Ik werd lid van de Hebban-community en heb leesclubs mogen leiden, maar ook mogen bloggen. Mijn hoogtepunt was wel het interview dat we mochten afnemen voor YALfest met onder andere Laura Steven en Tomi Adeyemi.'
Op Hebban leerde ze ook recenseren. 'Nergens heb ik zulke goede feedback en opbouwende kritiek gekregen als destijds van redacteuren Soraya en Debbie bij Hebban,' vertelt ze. 'Hier heb ik erg veel van geleerd in het kader van het onderbouwen van meningen en het heeft me geholpen om voor mijn eigen blog te recenseren, maar ook voor de Boekenkrant. Maar leuker vond ik nog het groepsgevoel dat je krijgt bij het platform en de mensen die je leert kennen en met wie je dezelfde hobby deelt, dat is erg uniek.'
LEES VERDER / De artikelen van de Hebban Recensieweken 2023
Het werk als recensent bij Hebban en de focus op Young Adult als doelgroep smaakte naar meer, maar toen Kuitert solliciteerde bij de NOBB had ze nooit gedacht jeugdbibliothecaris te worden. Al had ze wel een beeld van wat het werk inhield. Toen ze onderwijswetenschappen studeerde, was ze lid van het jeugdpanel en praatte ze mee over alles wat voor haar leeftijdsgroep werd gedaan: de activiteiten, de posts op sociale media, de collectie. 'Ik kwam er graag. Het was een gezellige club.'
Maar ze wilde aan de slag als frontofficemedewerker. 'Ik wist niet zo goed wat ik na mijn studie wilde. Waar kon ik mijn passie in kwijt? Ik wilde daarom een tussenjaar, maar ondertussen wel halftijds werken. Toen zag ik deze vacature. Bij de sollicitatie zeiden ze dat ik dat werk te makkelijk zou vinden, maar dat ze me wel graag wilden houden en dus iets anders voor me gingen zoeken. Een dag later boden ze me aan bibliothecaris jongvolwassenen in Veghel te worden.'
Een jaar of twee heeft ze daar gezeten. Toen stapte ze over naar de bieb in haar woonplaats. Voor de reistijd van drie minuten lopen, maar vooral om met de contacten bij het jongerenwerk en de gemeente die ze al had nog beter haar werk te kunnen doen. Want samenwerken met de doelgroep blijft belangrijk. 'Voor de verkiezingen wilden we een informatieavond organiseren. Toen we ernaar vroegen zeiden jongeren meteen: gaan we echt niet heen. Dus gingen we filmpjes maken.'
'Manga in het aanbod, Dungeons & Dragons-avonden, een Young Adult Festival; Merel durft te experimenteren, en met succes!' – Juryrapport NBD Biblion
Een nieuwe doelgroep
Jonge mensen bereiken doe je via sociale media, volgens Kuitert. Daar zit de doelgroep nu eenmaal, dus via die platformen kun je ze het beste wijzen op wat boeken te bieden hebben. 'Jongeren zijn veel te vinden op TikTok en Snapchat en "oudere" jongeren ook op Instagram,' vertelt ze. 'Daar hebben we als Bibliotheek (@jongerenbieb) ook op ingezet en dat werkt lekker laagdrempelig.'
Filmpjes maken is vertrouwd terrein voor Kuitert. Zoals het in het juryrapport heet: ze vlogt en TikTokt erop los – zowel voor het kanaal Jongerenbieb van de NOBB als voor de bibliotheken in Maashorst (de gemeente waar Uden onder valt). Met succes. Het TikTok-kanaal van de Jongerenbieb heeft meer dan duizend volgers. Maar zelf relativeert ze het. 'Veel andere bibliotheken zijn daar ook heel goed mee bezig. De filmpjes van Almere vind ik bijvoorbeeld heel inspirerend.'
Ondertussen is ze al bezig met een volgende stap: om ook studenten beter bij de bibliotheek te betrekken. 'Die doelgroep krijgt nog minder aandacht. Bibliotheken verliezen massaal leden in de categorie 18 tot 30 jaar, maar laten het er een beetje bij zitten. Terwijl die groep weinig geld heeft en vaak nog thuis woont. Daarom zijn ze ook voor ons interessant. Hier zitten geen onderwijsinstellingen, maar wél studenten. Voor hen organiseer ik onder andere D&D-avonden.'
Kuitert is constant bezig met jonge mensen aan het lezen krijgen en dat doet ze dus onder andere met het organiseren van Dungeons & Dragons-avonden bij de bibliotheek. Ongeacht hun niveau kunnen jongeren zich inschrijven voor twee sessies. 'De eerste sessie is bedoeld als informatiesessie: wat houdt Dungeons & Dragons in, hoe speel je het, wat kun je verwachten en hoe maak je een karakter? In de tweede sessie spelen we een one-shot, waarbij jongeren met elkaar het avontuur aangaan of een verhaal creëren onder begeleiding van een DungeonMaster. Het past echt bij de Bibliotheek anno 2023: een plek voor ontmoeting, het maken van vriendschappen en samen creëren van een verhaal.'
Wat te doen met 1.000 euro?
Wie wordt gekroond tot jeugdspecialist van het jaar ontvangt 1.000 euro. Niet voor zichzelf, maar voor 'een project dat de jeugdafdeling van de bibliotheek ten goede komt'. Maar wat te doen met al dat geld? Er zijn zo veel projecten en programma's die leesconsulenten kunnen uitvoeren, maar die blijven liggen vanwege gebrek aan financiering.
Kuitert denkt aan een eigen plek voor jongeren. 'Toen ik zelf zo oud was, vond ik het prettig: een plek waar ik op de bank met een boek mezelf kon zijn. Daarna is die jongerenhoek wegbezuinigd. Nu zitten zij op de jeugdafdeling, of gaan ze naar boven waar ze stil moeten zijn en worden ze daar wel eens weggestuurd – terwijl er tijdens een toetsweek of in de wintervakanties velen komen. Ze verdienen een eigen hoekje waar ze zich thuis kunnen voelen.'
Boekentips van Merel
Auteursafbeelding in de hoofdplaat: © Pascal Striebel, via Merel Kuitert
