Hebban interviewt tweevoudig Thrillerprijs-winnaar Anya Niewierra
De Camino
Anya Niewierra
Het is precies een jaar geleden dat Lottes man onverwacht zelfmoord pleegde tijdens het wandelen van de Camino. Emil had als vluchteling uit Bosnië en Herzegovina een moeilijke jeugd, maar toch zou hij nooit zelfmoord plegen. Emil was een geweldige vader, was dol op zijn vrouw en gefocust op zijn werk. Lotte besluit exact dezelfde route te lopen, in de hoop erachter te komen wat hem tot deze beslissing dreef. Maar dan ontdekt ze dat Emil helemaal niet is wie hij altijd beweerde te zijn ... een gruwelijk geheim uit het verleden dient zich aan.
Anya, van harte gefeliciteerd met deze mooie nominatie. Wat ging er door je heen toen je het nieuws kreeg?
Het is nog niet helemaal ingedaald. Toen ik met schrijven begon had ik me nooit kunnen voorstellen dat ik op zo'n grote nominatielijst terecht zou komen. Het voelt heel raar en ik weet niet waarom. Ik denk dat het komt omdat mijn leven naast het schrijven zo intensief is, dat ik nauwelijks de rituelen uit de schrijverswereld volg, zoals de prijzen en awards. Dat zit in een andere kamer. Je moet het eigenlijk zo zien dat mijn normale job voor Visit Zuid-Limburg de woonkamer is en dat ik voor het schrijven naar een zolderkamer ga, redelijk letterlijk zelfs, en dat ik om iets uit die wereld toe te laten eerst het deurtje van die zolderkamer moet openen. Mijn dagelijkse leven draait vooral om de VVV en het toerisme, maar ik hoor steeds meer geluiden uit die zolderkamer.
Maar een echte verrassing kan het toch niet zijn? Je hebt al twee keer de Hebban Thrillerprijs gewonnen en meer dan 100.000 exemplaren verkocht van De Camino …
Het gaat zelfs al richting de 150.000 heb ik begrepen! Dat zijn astronomische aantallen, maar toch, het komt niet zo bij me binnen. Het blijft een geluid op die zolderkamer. Ik ben nu in ons huis in de Pyreneeën, maar heb vanochtend nog een belangrijke meeting van de VVV voorbereid en dan zit ik nu in een interview met jou. Dat is echt schakelen.
Hoe doe je dat dan?
Ik ben zo'n tien jaar bezig en heb vier thrillers geschreven die telkens nominaties in de wacht sleepten. Dat is wel wat, dus ik wil hier ook echt mee doorgaan. Maar het voelt toch als een afgescheiden wereld. Doordat ik me in twee veeleisende werelden begeef, moet ik ook veel laten, met mijn gezin of met vrienden bijvoorbeeld. Ik wil zowel met mijn leuke, drukke baan bezig zijn alsook mooie boeken schrijven. Ik werk nu 31 jaar voor de VVV en ben vergroeid met het toerisme. Een deel van mijn tijd ben ik ook schrijver en mijn productie is al tien jaar hetzelfde. Alleen is nu het succes erbij gekomen. Ik schrijf omdat het me vreugde geeft, niet voor de roem of om geld te verdienen. En zeker ook omdat er thema's zijn waar ik mee worstel, waar ik over nadenk en waarmee ik in mijn schrijfwerk aan de slag kan. Het schrijverschap is voor mij een ventiel om lucht te laten lopen uit zorgen die ik heb over onze samenleving. Als ik meer boeken zou schrijven, zou er minder tijd zijn voor reflectie en juist dat is voor mij heel belangrijk. Dus ik heb geen intenties om mijn levensritme te veranderen.
'Ik [schrijf] omdat ik er vreugde uithaal en niet omdat ik een bestseller moet schrijven.'
Maar je bent nu in de Pyreneeën. Hoe combineer je dat met die drukke baan in Limburg en het schrijverschap?
Sinds 2018 werk ik officieel vier dagen in de week, maar vaak lukt dat niet en werk ik er vijf, zodat ik geregeld een week naar onze plek hier kan. Ik neem dan na het werk de nachttrein vanaf Aken en ben de volgende ochtend in Perpignan. Op die manier kan ik hier zo lang mogelijk zijn. Hier leef ik een ander leven, rustiger, minder ruis, veel wandelen, eten met vrienden en natuurlijk veel schrijven. Het is hier afgelegen en stil. Als ik aankom met de trein, doe ik boodschappen en dan kom ik de hele week niet meer van mijn plek.
Hoe ga je ermee om als de twee werelden toch in elkaar overlopen, als je een idee krijgt voor je boek tijdens je werk of als je een VVV-telefoontje krijgt wanneer je aan het schrijven bent?
Ik houd de werelden goed uit elkaar, maar ze inspireren elkaar wel. Tijdens mijn werk heb ik geen tijd om te mijmeren over mijn boek, maar natuurlijk heb ik wel eens een ingeving. Het idee voor De Camino kwam tijdens een vergadering van de VVV in Le Puy en Velay in Frankrijk. Maar om eerlijk te zijn, denk ik dat het vaker gebeurt dat ik met mijn spielerei bezig ben en een idee krijg voor de VVV, dan andersom.
Je zegt spielerei over je schrijven. Meen je dat nou?
Ja, voor mij is schrijven echt spielerei en ik hoop dat het nog heel lang zo blijft. Ik denk dat mijn creativiteit uitdooft als het geen spielerei meer is. Aan het einde van de week ben ik net een kwispelend hondje, ik kijk er dan onbevangen naar uit om te mogen schrijven in het weekend. Ik wil niet moeten produceren, ik wil geen druk ervaren. Misschien is het daarom wel zo'n succes. Ik doe het omdat ik er vreugde uithaal en niet omdat ik een bestseller moet schrijven.
'Ik voel vooral dankbaarheid naar alle lezers en al die mensen die mijn boek hebben aangeraden.'
Ik kan me voorstellen dat er steeds meer aan je getrokken wordt nu je al meer dan een jaar op de bestsellerlijst staat.
Sinds De Camino is de houding van de buitenwereld anders geworden, dat merk ik wel. Ik word voor veel meer dingen gevraagd. Mensen zien me anders nu ik zoveel succes heb, maar mijn eigen perspectief is nog steeds hetzelfde als toen ik begon. Ik ga nog steeds naar de zolderkamer om te schrijven.
Maar ik ben wel de grote onbekende op de lijst hoor. Ik ben nagenoeg afwezig in de media, zeker vergeleken met andere auteurs. Ik ben genomineerd dankzij de hulp van de Hebban-community en de boekhandels, die mijn boek actief hebben gepromoot. Veel mensen vertellen aan elkaar door dat ze mijn boek goed vonden en zo ben ik hier gekomen. Dus klaarblijkelijk kun je ook een succesvol schrijver zijn zonder dat je bekend bent. Het is gewoon dankzij het doorvertellen, het heeft zich echt in stilte voltrokken. Een jaar en drie maanden in de bestsellerlijst, dat is ook een unicum voor een thriller.
De NS Publieksprijs is een prijs waarbij je zoveel mogelijk stemmen uit het publiek moet krijgen. Ga je daar actief mee aan de slag?
Ik zal het zeker melden op mijn sociale media. Maar ik ben de outsider, ik heb geen groot mediabereik. Maar juist daarom hoop ik dat ook dit van binnenuit zal gaan, via al die lezers. Zij zijn de reden dat De Camino al zo lang in de bestsellerlijst staat, dus hopelijk gunnen al die lezers die ik vreugde heb gegeven met mijn boeken, mij ook een beetje vreugde, haha. Maar om eerlijk te zijn, ik voel vooral dankbaarheid naar alle lezers en al die mensen die mijn boek hebben aangeraden. Zij hebben mij op die longlists voor de Hebbanprijs gezet. Zonder een community als Hebban was het niks geworden. Zo ben ik tussen de grote namen terechtgekomen.
Je hebt inmiddels zes boeken op je naam staan. Heb je een favoriet?
Van mijn thrillers is Het dossier mijn favoriet. Dat gaat over kunstvervalsing in de voormalige DDR; ik schilder zelf ook en ik kon mijn fascinatie voor kunst in dat boek kwijt. Een bijzondere ervaring was het maken van Ook dat nog, de vrolijke dagboekroman die ik schreef met mijn dochter Merel Godelieve. Dat boek was natuurlijk een zijsprong, maar het was zo leuk om samen te doen, zo'n boek vol humor. We schreven het tijdens corona en we hebben echt in een deuk gelegen. Het was zo'n bizarre tijd. Ik denk dat als mensen het nu lezen ze al denken, jee was het toen echt zo?
'Spanning opbouwen en vasthouden is lastig en dat doe ik graag.'
Er komt eind deze maand een heruitgave van Het dossier bij je huidige uitgever Luitingh-Sijthoff. Daar ben je vast heel blij mee.
Ja, ik vind Het dossier echt mijn beste boek en het ligt me qua verhaal na aan het hart. Ik hoor van velen dat ze dat mijn beste boek vinden. Mijn uitgever was ook enthousiast en wilde het graag opnieuw uitbrengen. Het dossier verscheen destijds bij uitgeverij B for Books en werd genomineerd voor enkele prijzen, maar omdat ik nog onbekend was, namen de meeste boekhandels het niet op in hun assortiment. Het boek is opnieuw geredigeerd en zeker verrijkt in deze nieuwe uitgave.
Ook De Camino is me heel dierbaar, mede omdat ik zelf dat traject heb gelopen en ik veel van mijn belevingen daarin heb verwerkt. Vele anekdotes en ontmoetingen zijn van mij. De drie Franse zusjes, de man met poedel, de steen die naar beneden viel, allemaal dingen die ik meemaakte. Maar ik heb meer met het personage Josta uit Het Dossier dan met Lotte uit De Camino.
Schrijf je het liefste een thriller of een humoristisch boek zoals Ook dat nog?
Het samenschrijven met mijn dochter was leuk, maar ook gemakkelijk. Thrillers schrijven is een stuk uitdagender. Je moet echt goed opletten dat elke scène ten dienste staat van het plot, want daar draait het om. En als je 'boodschappen wilt meegeven' zoals ik dat doe en er diepgang in wil stoppen dan moet dat wel met het verhaal te maken hebben. Daarom vind ik thrillers zo leuk, omdat ze moeilijk zijn. Spanning opbouwen en vasthouden is lastig en dat doe ik graag.
Ik schrijf eigenlijk faction, een combinatie van fictie en realiteit. Dat zie je niet veel in thrillers en dat vraagt wel dat je jezelf beperkt in wat je wel en niet vertelt als het gaat om geschiedenis en achtergrond, omdat je de spanning niet mag laten wegvallen.
Heb je specifieke doelen voor de toekomst?
Ik ben nu druk met schrijven aan mijn volgende thriller, De nomade, en ik heb wel wat ideeën maar ben nog niet bezig met wat daarna komt. Ik maak eerst af waar ik mee bezig ben. Stap voor stap, elke keer een nieuw project. Ik werk niet voor niets al 31 jaar bij dezelfde werkgever, ik ben trouw aan wat ik doe.
En na mijn pensioen ga ik naar de kunstacademie, dan ga ik verder met mijn artistieke kant. Dat heb ik al wel uitgezocht. Er is in Luik een kunstacademie waar ze geen leeftijdscriterium hebben en daar wil ik graag naartoe. Maar dat duurt nog even hoor. Ik voel me nog heel jong en fit. Ik blijf fit dankzij het schrijverschap, het houdt mijn geest jong.
Lees de boeken
Winactie
Motiveert dit interview met Anya Niewierra helemaal tot het lezen van haar thriller over de uitdagende pelgrimstocht en een geheim oorlogsverleden? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij Luitingh-Sijthoff tien exemplaren van De Camino weggeven in ruil voor het schrijven van een recensie. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
Auteursafbeelding: © Annemiek Mommers via uitgeverij Luitingh-Sijthoff
