Leesclubs /

Hebban Leesclub | In het restaurant

op 20 mei 2017 door Daphne van Rijssel (crew)

Vierentwintig lezers deden mee aan de leesclub met 'In het restaurant', een docuroman van Christoph Ribbat waarin hij laat zien dat restaurants een spiegel van de samenleving zijn. Voor de meeste deelnemers was dit genre compleet nieuw: zouden ze een documentaire te lezen krijgen, of toch meer een roman? Het eindoordeel lees je in dit verslag.

Dit eindverslag is van de hand van leesclubcoördinator Eveline Tolsma.

In restaurants wordt nooit alleen maar gegeten. Het gaat er ook altijd om zien en gezien worden, om een signaal van stijl en distinctie, en om het gevoel bij vreemden te zijn en toch thuis. In de keuken, aan de toog en aan tafel komen genot en hard werk, élégance en uitbuiting, en culturele diversiteit en racisme samen. Groezelig of grandioos: restaurants zijn een spiegel van de samenleving. Ribbat reflecteert op de historie van de gastronomie aan de hand van gesprekken met schrijvers, denkers, kelners en chefs, en reist van Duitsland tot Tokio, Chicago en Parijs. In het restaurant is een vertelexperiment vol vaart dat het midden houdt tussen cultuurwetenschap en docuroman, waarin het fenomeen ‘restaurant’ van verleden tot heden wordt belicht.

Deze leesclub verliep iets anders dan de standaard leesclubs: aan de hand van een tiental discussievragen bespraken de leesclub-deelnemers wat zij van het boek vonden.

De eerste vraag ging over de Nederlandse keuken. Zou het er hier net zo aan toe gaan? (hiërarchie, hygiëne). De ervaringen borrelden naar boven! Een selectie:

'Het zou zomaar kunnen dat het hier in Nederland in sommige hotels/restaurants net zo aan toe gaat. In het hotel waar ik 20 jaar geleden heb gewerkt, merkte je verschillen. Als schoonmaakster praatte ik geregeld met een kok die kende van een ander bedrijf, maar je merkte dat andere koks, receptionisten en obers/serveersters dat not done vonden, want als schoonmaakster stond je onderaan en het was eigenlijk niet de bedoeling dat je praatte met anderen dan de schoonmaaksters. Het restaurant was ook niet superschoon, de kakkerlakken liepen daar in de bar en de keuken. Hoe het nu is, weet ik niet.’ - Anneke

‘Ook hier in Nederland is er een hiërarchie, zeker in de keuken. Ik heb vroeger veel horecazaken gehad en werken met de kok is altijd een uitdaging. Snorren kunnen hier vervangen worden door kleur kombuis, wel of niet kombuis, waar je mag komen in de keuken, wat je mag aanraken of niet, etc. Geloof wel dat dit van keuken tot keuken verschilt, maar bepaalde algemeenheid is er wel. Vaak hoe hoger het niveau, hoe meer rangen en standen. Hoeft niet te betekenen dat dit dan ook direct minder aangenaam is, vaak is het respect in deze keuken voor elkaar groter. Bij kelners heb je ook hiërarchie. Niet alleen ervaring, maar omzet, kennis (sommelier) bepalen vaak in welke rang je valt. Hygiëne niveaus zullen overal ter wereld verschillen, maar iedereen kent de verhalen van vieze voorvallen. Sperma in de knoflooksaus, eten van de grond, pleisters in de omelet, etc.’ - Oscar

Docuroman

Zoals geschreven is In het restaurant een docuroman. Het documentair gedeelte komt terug in de verwijzingen in het boek. Er waren vele verwijzingen naar de documentatie die Ribbat heeft geraadpleegd om dit boek te schrijven.

‘Ik heb een aantal auteurs in de Openbare Bibliotheek opgezocht en van een aantal hun biografie op Wikipedia gelezen. Ook heb ik de schilderijen van Edward Hopper gegoogeld. Het is een verrijking om op die manier over de geschiedenis van het restaurantwezen te lezen.’ - Ineke

De deelnemers raken met elkaar in gesprek! In het restaurant bevat veel korte verhaaltjes. De een kwam er makkelijk in, de ander heeft er moeite mee.

‘Het is ook geen verhaal op zich, maar losse delen. De houvast is weg. Al vind ik die losse stukjes wel leuk om te lezen, het boek krijgt toch niet de kans om echt te boeien.’ Marliesdd: ‘Ik lees het als "hapjes", sommige stukjes zijn beter te verteren en zijn te plaatsen tussen de andere stukken. Sommige stukken zijn vreemde eenden in de bijt.’ - Roosje

De vraag rijst dan al snel of er een rode lijn in het boek te ontdekken is..

‘Ik denk dat er twee rode lijnen in het boek zitten, namelijk de slechte behandeling van obers daarbij aansluitend ook de uitsluiting van minderheidsgroepen in hotels, restaurants en cafés en hun reactie en strijd daarentegen’. - Pierre MG Peeters

Vier gangen

In het restaurant is opgebouwd als vier gangen in plaats van hoofdstukken, passend bij het onderwerp van het boek. Annet vindt dit een leuk gegeven, al kon ze behalve chronologisch niet echt een opbouw ontdekken. Ze beschouwt het boek dan ook niet als een verhaal, maar als een heleboel leuk vertelde feiten en gebeurtenissen. Er is ook niet een bepaalde gang die haar het meeste aanspreekt. 'Misschien had ik wel met het dessert willen beginnen, want na het lezen van die gang werd me veel duidelijk over de eerdere gangen', schrijft ze. Ook Wilma vindt de opbouw in gangen origineel bedacht, maar vindt het niet echt een verhaal.

Uiteenlopende meningen

De meningen over In het restaurant lopen uiteen. 'You love it or you hate it.' Er werden voornamelijk 2 sterren en 4 sterren gegeven per persoon. De ene deelnemer zou zo nog een Christoph Ribbat lezen, de ander niet zo snel. Zo vindt Roger Edward In het restaurant een interessant boek, maar Ribbat heeft er wat hem betreft niets aan toegevoegd. Hij ziet het boek als een copy-paste waar de schrijver niet zijn eigen stempel op heeft weten te drukken, maar voegt toe dat dit misschien niet hoeft/moet bij een docuroman en dient de lezer het voor zichzelf in te vullen? Marjolein heeft hetzelfde gevoel. Dat betekent dat Christoph Ribbat meer van zichzelf had mogen laten zien in dit boek. Wellicht komt hij zelf meer aan bod in zijn volgende boek?