Het Hebban Boek van de Maand is: 'Het zuiden' van Tash Aw
'De symboliek in Het zuiden is zo mooi opgeschreven, met genoeg subtiliteit, dat de roman er iets klassieks en tijdloos door krijgt.' – Roos
Hebban Boek van de Maand-auteur Tash Aw schrijft al twintig jaar en heeft twee Booker Prize nominaties op zak, toch is Het zuiden pas zijn vijfde boek. Hij neemt de tijd voor het schrijven en diezelfde rust zie je ook terug in zijn nieuwste roman, een vertelling die veel breder en dieper gaat dan je op het eerste gezicht – en gelet op de omvang – zou verwachten. Aw komt uit een Maleisische familie van Chinese oorsprong, net zoals zijn hoofdpersonage Jay en de rest van de familie Lim. Het verhaal speelt zich in een paar weken af op het Maleisische platteland in de jaren 90, het jaar van de financiële crisis. De homoseksuele Jay, op dat moment zestien jaar, staat dicht bij de auteur, vertelt hij in een interview met The Guardian: 'Ik probeer te recreëren hoe ik het leven op dat moment begreep, en het antwoord is dat ik dat niet deed.'
'De sfeer komt tot leven – het licht, het landschap, de eerste liefde – en daarmee ook de personages en de verhalen die ze te vertellen hebben.' – Suzette
De omgeving wordt op een zintuiglijke manier omschreven: de voortdurende hitte, het droge gras dat in je enkels snijdt, de geur van zweet. Jays eerste grote liefde spat van de pagina's, net zoals al die andere eerste keren die zijn leven nieuwe kleuren geven. Aw bedacht Het zuiden als een omvangrijk familie-epos, maar dat was uiteindelijk niet wat hij wilde schrijven. In plaats daarvan worden het vier boeken waarin de familie Lim op meer fragmentarische wijze door de jaren heen gevolgd wordt. 'Ik wil het van onderaf opbouwen,' vertelt Aw. Dat lukt hem goed in Het zuiden, waarin Jays ontluikende liefdesgeschiedenis, de spijt van zijn moeder, het aftakelen van zijn vader en het volwassen worden van zijn zussen duidelijk centraal staan, ondanks de vele andere thema's die aan bod komen en de wereldproblematiek die inderdaad op de achtergrond invloed heeft op hun levens.
Lees een fragment Hebban Boek van de Maand #20: Het zuiden
Tash Aw, vertaald door Paul van der Lecq
De jonge Jay reist met zijn familie naar het landgoed in het zuiden van Maleisië dat zijn overleden grootvader hun heeft nagelaten. De boomgaarden zijn inmiddels in verval geraakt en de velden uitgedroogd, maar toch stuurt zijn vader hem eropuit om het land te bewerken, samen met Chuan, de zoon van de opzichter.
In de verstikkende hitte bloeit tussen Jay en Chuan de liefde op, maar de erfenis van het landgoed drukt zwaar op alle leden van het gezin, en Jay’s moeder Sui Ching wordt gedwongen onder ogen te zien wat ze heeft opgeofferd voor haar man en kinderen.
'Aw laat je tergend langzaam uitvinden hoe de familierelaties in elkaar steken, in elk hoofdstuk ontdek je weer een nieuwe laag in de dynamiek.' – Anouk
Het zuiden wordt gekenmerkt door bijzondere perspectiefwisselingen. Jay neemt het woord in de ik-vorm, maar er wordt ook gebruik gemaakt van een verteller die in de derde persoon praat. Langzaam begin je daarin een oudere versie van Jay te herkennen, die soms in de derde persoon ook 'inbreekt' in het ik-perspectief van de zestienjarige Jay. Maar ook zijn er hoofdstukken in de derde persoon met Fong of Jays moeder Sui in de hoofdrol, en wordt er gewisseld tussen verleden tijd en tegenwoordige tijd. Het draagt allemaal bij aan het mysterie van de familie Lim. Wanneer ze aan het begin van de roman naar het zuiden rijden, heb je nog geen idee wie deze mensen zijn of wat hen onderling verbindt met beheerder Fong en de boerderij. Het is aan de lezer om daar achter te komen, mondjesmaat, en zelf te ontdekken welke invloed het heeft op de al verkregen kennis.
'Aw kan heel goed woorden geven aan gevoelens van gemis of leegte, en de behoefte die wij mensen voelen om dat op te vullen.' – Wouter
Die relaties blijken zeer complex te zijn, verbonden door traditie, verlangen naar zelfstandigheid, egoïsme, liefde, behaagzucht, afgunst en zelfs afkeer. Maar in het midden schittert altijd die ontluikende liefde tussen Jay en Chuan, die zich het liefst onttrekken aan al die familieverbanden. Hun liefdesverhaal lijkt er inderdaad bijna los van te staan, terwijl om hen heen de familie uit elkaar valt. Met drie grote fans van André Acimans Noem me bij jouw naam in de Hebban Crew werd er met volle teugen genoten van hun groei, maar Aw weet ook te raken en ontroeren met de verhalen van de personages om hen heen. Je kunt er als lezer niet omheen dat dit een vierluik gaat worden, want naast Jay zijn ook zijn zussen Yin en Lina met veel diepgang uitgewerkt. Hun verhalen zijn aan het einde van hun verblijf nog lang niet verteld en als lezer blijf je verlangen naar meer.
Over de auteur
Tash Aw groeide op in Kuala Lumpur en woont tegenwoordig in Frankrijk. Hij schreef meerdere romans, waarvan er twee werden genomineerd voor de Man Booker Prize.
Auteursafbeelding: Stacy Liu via uitgeverij De Bezige Bij
'De perspectiefwisselingen voelen soms aan alsof Jay nog aan het proeven is van hoe hij het verhaal – zijn eigen verhaal en dat van zijn familie – het beste kan vertellen.' – Suzette
Buiten het zichtveld van de familie spelen er belangrijke maatschappelijke kwesties die niettemin invloed op hen hebben. Postkolonialisme en schaamte, arm versus rijk, maar ook kapitalisme, klimaatverandering, racisme en homofobie – er speelt veel onder de oppervlakte. Het verschil tussen arm en rijk komt in Maleisië zelfs binnen families voor, vertelt Aw aan The Guardian. 'Wat doe je wanneer je gedwongen wordt een hele tak van je familie te confronteren die nog steeds op het platteland woont, in een huis dat uit elkaar valt van ellende, zonder opleiding en zonder echte toekomst?' Het is iets waar de auteur net als veel andere landgenoten mee opgegroeid is en op intieme voet mee staat. Het bleek een rijke voedingsbodem voor Het zuiden. 'Wat word je geacht te doen met deze fysieke herinnering aan je familie die zichtbaar wordt achtergelaten?'
'In Het zuiden is veel aandacht voor het verstrijken van tijd en met name hoe wij het verstrijken van tijd beleven.' – Roos
De perspectiefwisselingen in de roman maken duidelijk dat ook tijd een belangrijk thema is. De manier waarop personages tijd beleven, levert mooie bespiegelingen op. Jay is met name geïnteresseerd hoe de tijd in het hier en nu verstrijkt, hoe hij dat ervaart ten opzichte van zijn geliefde en hoe dat verandert als ze samen zijn. Zijn zussen Yin en Lina kijken juist vooruit naar de toekomst, maken plannen en kunnen niet wachten daar alvast te zijn. De oudere generatie kijkt met nostalgie terug naar wie ze vroeger waren, of reflecteren op de vergane glorie van een boomgaard die ooit symbool stond voor voorspoed en hoop en nu juist de machteloosheid van de personages lijkt te benadrukken. Er is veel van deze symboliek aanwezig, die in handen van een minder vaardige schrijver gekunsteld aan had gevoeld, maar nu klassiek en tijdloos wordt.
De Hebban Boek van de Maand Leesclub
Elke maand wordt er een Hebban Leesclub georganiseerd met het gekozen Boek van de Maand. Lijkt het je leuk om over dit boek te praten met andere gepassioneerde Hebban-lezers? Schrijf je dan snel in voor de Hebban Leesclub. We verloten 10 leesexemplaren onder gemotiveerde lezers voor een groepsbespreking van dit boek op Hebban. Je kunt je inschrijven tot en met 9 april.
Doe mee met de Hebban App challenge
Elke maand verrassen we je met een nieuw Boek van de Maand. Ga ook de uitdaging aan en lees een jaar lang mee in de Hebban App, twaalf boeken in twaalf maanden die je buiten je comfortzone laten stappen en je leesleven verrijken. Wij nodigen je met veel plezier uit voor de Hebban Boek van de Maand 2025 Challenge.
Meld je aan met challengecode EVQVA.
Wil jij de boeken van 2024 niet missen? Doe hier mee met de Hebban Boek van de Maand 2024 Challenge.
