Het Hebban Boek van de Maand is: 'In orbit' van Samantha Harvey
'Een geweldig boek om samen met iemand te lezen.' – Suzette
In de kleinood In orbit draaien zes astronauten en kosmonauten in het International Space Station rondom de aarde, zestien keer in een enkele dag. 'Als je hoort dat een verhaal gaat over de ruimte, denk je al snel aan sciencefiction,' vertelt Roos, maar in de novelle van Samantha Harvey staat juist realisme centraal. De astronauten zijn fysiek volledig los van de aarde, maar ontsnappen mentaal nooit aan onze thuisplaneet. 'Zonder het zelf te kunnen zien ben je getuige van het mooiste uitzicht denkbaar,' vertelt Sander. 'Terwijl je feitelijk op die afstand niks kunt zien dat de aarde mooi, lelijk, warm of koud maakt, voel je heel sterk hoe bijzonder deze bol eigenlijk is. De aarde is ineens geen "ding" meer of "gewoon een planeet", maar een personage in het boek, met haar eigen verhalen en haar eigen geheimen.'
'De astronauten draaien constant met 17.000 mijl per uur in cirkelbewegingen rondom de planeet, zien de zon zestien keer per dag op- en ondergaan en de continenten, oceanen, woestijnen, steden en bergen steeds opnieuw aan hen voorbijtrekken. Het geeft hen, en jou als lezer, een nieuwe, verwonderde blik op onze planeet. Boven alles is In orbit een liefdesverklaring aan de aarde.'– Roos
'Een ode aan Moeder Aarde,' noemt ook Suzette de novelle. Harvey zette zelf nooit voet in de ruimte, maar wilde dit verhaal al een kwart eeuw vertellen. Pas tijdens de coronalockdowns vatte ze de moed op, omdat ze pas op dat moment echt kon begrijpen hoe het is om enerzijds bij elkaar in een kleine ruimte niet aan elkaar te kunnen ontsnappen, en anderzijds niet in staat te zijn om andere mensen te bereiken. Het prachtig geschreven In orbit leverde haar afgelopen jaar de prestigieuze Booker Prize op. De novelle is een van slechts een handvol genomineerde romans die gesitueerd zijn in de ruimte en de eerste die ook daadwerkelijk gewonnen heeft. Alleen dat maakt In orbit al een bijzonder boek, waarvan de vertaling door Nederlandse uitgeverij De Bezige Bij ook al naar voren werd gehaald.
'De Booker Prize is een van de grootste literaire prijzen wereldwijd, dus dat moet wel wat zeggen over een boek.' – Suzette
Lees een fragment Hebban Boek van de Maand #17: In orbit
Samantha Harvey, vertaald door Kitty Pouwels
Een team astronauten verzamelt in een internationaal ruimtestation meteorologische gegevens en voert er wetenschappelijke experimenten uit. Maar meestal observeren ze. Gezamenlijk kijken ze naar de stille blauwe planeet, ze cirkelen eromheen, draaien langs continenten en door de seizoenen, ze zien gletsjers en woestijnen, de toppen van bergen en de deining van oceanen.
Hoewel ze van de wereld afgescheiden zijn, kunnen ze toch niet ontsnappen aan de constante aantrekkingskracht van de aarde. Ze ontvangen het nieuws dat de moeder van een van hen is overleden en daarmee komen de gedachten op over een terugkeer naar huis. Ze kijken toe hoe een tyfoon zich samenpakt boven de mensen van wie ze houden, en zijn vol ontzag en angst. De kwetsbaarheid van het menselijk leven vult hun gesprekken, hun angsten en hun dromen. Zo ver van de aarde hebben ze zich nog nooit zo'n onderdeel ervan gevoeld.
'Afwisselend lees je de prachtig opgeschreven gedachten, observaties en reflecties en kijk je door de ramen mee naar de reis die ze afleggen.' – Roos
Voor Suzette is de keuze om de ruimte te gebruiken als setting voor het bespreken van filosofische thema's perfect. 'In orbit zoekt een weg door ideeën en perspectieven die reflecteren op ons kleine, kwetsbare bestaan,' vertelt ze. 'De weg die we als mensheid banen naar zelfvernietiging en onze hunkering naar het ontdekken van het onbekende.' Vanuit de ruimte bezien zijn wij individuen allemaal gelijk, onderdeel van dezelfde aarde, en Harvey illustreert dat nergens beter dan door het samenwerken en -leven van de westerse astronauten en Russische kosmonauten. 'De aardse grenzen die gewoon oplossen buiten de dampkring, waar op hetzelfde moment de mensen in commandocentra op aarde zo hun best doen om de verschillen en de spanning te benadrukken,' zegt Sander.
'Je kunt je wel voorstellen dat je het leven heel anders gaat zien als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt.' – Suzette
Maar hoewel hun bijzondere positie de ruimtevaarders met elkaar verbindt, zet hun eigen achtergrond en perspectief ze ook ieder over andere dingen aan het denken. 'Het overlijden van een ouder, een droom die steeds terugkeert, een orkaan die de Filipijnen nadert en een oude ansichtkaart roepen gedachten op over hun unieke positie, onze wereld en wat het betekent om mens te zijn,' benoemt Roos. Ook het gevoel van isolement wordt door Harvey beklemmend geportretteerd. 'Connectie met en begrip voor mensen is vandaag de dag ver te zoeken en ook daar denkt In orbit over na,' vertelt Suzette. 'Zo probeert een van de astronauten contact te krijgen met iemand op aarde. Na meerdere mislukte pogingen eindigt de alinea met: "Hallo? Hoort u mij, hallo?" Zo, zo krachtig!'
'De kwetsbaarheid van de astronauten zit hem in hun eigen gedachten, maar ook in hun lijven, die helemaal niet geschikt zijn voor een leven buiten de atmosfeer. Terwijl het brein haar kracht langzaam verliest, het zicht steeds minder wordt, botten en spieren langzaam vergaan en de kankercellen zich ontwikkelen, wordt de aantrekkingskracht van de aarde alleen maar groter.' – Sander
Over de auteur
Samantha Harvey won de Booker Prize 2024 met In orbit en schreef daarnaast vier romans en een non-fictieboek. Ze heeft onder meer op de shortlist gestaan van de Orange Prize for Fiction en The Guardian First Book Award.
Auteursafbeelding: © Urszula Soltys via De Bezige Bij
'In orbit dwingt je tot langzaam lezen, om stil te staan.' – Anouk
'Neem het hoofdstuk voor hoofdstuk tot je,' tipt Suzette nieuwe lezers. 'Er zit geen plot in het boek, dus verwacht geen verhaal dat in hoog tempo wordt verteld.' Ook Anouk is onder de indruk van de vertelstijl. 'Je wordt gegrepen door de poëtische schrijfstijl, die meandert en je leestempo vertraagt. Je beseft vanaf de eerste pagina hoe krachtig Harveys taalgevoel is,' complimenteert ze. 'Er gebeurt zo weinig dat je het bijna een verstilde roman kunt noemen,' voegt Sander daaraan toe, 'maar door de prachtige stijl wordt het nergens saai. De anekdotes, de kleine en grote verhalen, elk gekoppeld aan een persoonlijke gebeurtenis van een astronaut, stuk voor stuk verbonden aan de aarde op afstand, maken het boek een waar kunstwerkje, eentje waar je nog lang over blijft nadenken.'
'Ik vond het een enorm bijzonder boek. Ik merkte dat ik tijdens het lezen steeds even stil bleef staan om de implicaties tot me te laten doordringen, de zinnen te laten bezinken en na te denken over wat ik aan het lezen was.' – Roos
'In orbit is het soort boek dat je kijk op de wereld kan veranderen, en dat kom je maar zelden echt tegen,' vertelt Anouk. 'De filosofische thema's en het gebruik van enorm beeldende taal en weinig dialoog zetten je aan het nadenken,' voegt Suzette daaraan toe. 'Ze zwakken je leestempo af en dat is enorm belonend bij dit boek. Harvey beschrijft in prachtige zinnen hoe bijzonder en eindeloos mooi de aarde is, hoe belangrijk het is dat we onze planeet en al het leven beschermen. Tegelijkertijd laat ze zien hoe klein een leven is, hoe klein de aarde is in verhouding met het heelal, hoe nietig sommige problemen zijn. In dit boek zit een prachtige balans tussen individualiteit en het collectief.'
'Het snijdt genoeg thema's aan om een diep gesprek te voeren – over verlies, liefde, onze plek op de aarde, de ruimte, ga zo maar door.' – Suzette
De Hebban Boek van de Maand Leesclub
Elke maand wordt er een Hebban Leesclub georganiseerd met het gekozen Boek van de Maand. Lijkt het je leuk om over dit boek te praten met andere gepassioneerde Hebban-lezers? Schrijf je dan snel in voor de Hebban Leesclub. We verloten 10 leesexemplaren onder gemotiveerde lezers voor een groepsbespreking van dit boek op Hebban. Je kunt je inschrijven tot en met 12 januari.
Doe mee met de Hebban App challenge
Elke maand verrassen we je met een nieuw Boek van de Maand. Ga ook de uitdaging aan en lees een jaar lang mee in de Hebban App, twaalf boeken in twaalf maanden die je buiten je comfortzone laten stappen en je leesleven verrijken. Wij nodigen je met veel plezier uit voor de Hebban Boek van de Maand 2025 Challenge.
Meld je aan met challengecode EVQVA.
Wil jij de boeken van 2024 niet missen? Doe hier mee met de Hebban Boek van de Maand 2024 Challenge.
