Het Hebban Boek van de Maand is: 'Stemmen' van Naomi Rebekka Boekwijt
Inleiding
Sander Verheijen
Maar niets is anoniem of vertrouwelijk als je kind bent. Mijn mentor maakte zich grote zorgen. Tijdens het gesprek had ik het gevoel dat hij met de beste bedoelingen een heel dure vaas van een voetstuk aan af aan het gooien was en ik heel erg mijn best moest doen om te zorgen dat hij niet op de grond viel. Hij stelde vragen die mijn ouders mij nog nooit gesteld hadden. Ik loog alles bij elkaar. De vaas had staan wiebelen, maar werd gered.
Op de helft van Stemmen appte ik een van mijn collega’s: 'Ik geloof dat ik verliefd aan het worden ben.' Ik hoefde geen naam te noemen. 'Ik vind de gedachtes zo mooi,' vervolgde ik. 'Jaaaaaa!' was haar reactie. Meer was ook niet nodig. Voor mij was het volgende Hebban Boek van de Maand al aan het ontstaan. Sis, de hoofdpersoon uit Stemmen, sprong zonder aanloop, rechtstreeks mijn hart binnen. Haar intense verhaal laat diepe sporen achter. Sis heeft last van waanbeelden, maar bovenal van haar plek in de wereld. Of ze er mag zijn. En of ze is wie ze denkt dat ze is. Alles is verwarrend en dat wordt nog erger als ze haar nieuwe psycholoog Hanne ontmoet. Hun ontmoetingen blijken voor beiden minstens net zo impactvol en verwarrend te zijn, maar ook het begin van een bijzondere band tussen een zorgverlener en haar patiënt.
Naomi Rebekka Boekwijt schetst op een bijzonder integere en originele wijze de levens van beide vrouwen, die allebei met gebeurtenissen uit hun verleden geconfronteerd worden. De roman zit ook nog eens vol met prachtige, rake zinnen zoals:
Ik bevroor en maakte mijn lijf zo hard als steen. Zelfs mijn adem hield ik in, zodat ik alleen nog twee knipperende ogen was.
Stemmen laat de kracht van taal laat zien. Bijzonder knap hoe Boekwijt erin slaagt warmte en kou en hoop en verdriet in enkele zinnen te vangen.
Morgen gaat het vast weer minder. Maar dat zie ik morgen wel weer.
Stemmen
Naomi Rebekka Boekwijt
Op 18 juni verschenen bij Atlas Contact
Sis is een jonge vrouw die zich afgesloten voelt van de wereld en mensen hoort en ziet die er niet zijn. Wanneer ze Hanne ontmoet, de eerste zorgverlener in lange tijd met wie ze een vertrouwensband opbouwt, begint Sis’ beklemmende situatie te veranderen. Als ze in een woongroep gaat wonen treft ze eindelijk mensen bij wie ze zich thuis kan voelen. Tegelijkertijd heeft ook Hanne haar redenen waarom Sis voor haar die éne patiënt is.
Naomi Rebekka Boekwijt laat in deze intense en persoonlijke roman zien hoe belangrijk een hulpverlener kan zijn. Een warm pleidooi voor medemenselijkheid en het elkaar de hand reiken. Maar hoe ver mag je gaan om iemand te laten ontdooien die zich bevroren houdt?
De ontdekker
Debbie van der Zande
Stemmen is de vijfde roman van Naomi Rebekka Boekwijt. Ze is al tien jaar romans aan het publiceren, maar om de een of andere reden is ze mij in al die tijd niet opgevallen. Wat een gemis, want wat een schrijfstijl heeft zij! Wat een inzicht! Een enorm oog voor detail! Op de cover van Stemmen staat in kleine letters 'psychiatrische roman' en dat kan een afschrikwekkende werking hebben. Het klinkt intens, heftig. Zeker na ons Boek van de Maand van juni, dat ook mentaal welzijn als thema heeft, doet de keuze voor Stemmen wellicht een beetje herhalend aan. Wees er toch niet bang voor om ook dit boek op te pakken, het is zo mooi.
In Stemmen is de jonge vrouw Sis in strijd met haar leven. Ze wil het eigenlijk niet, niet zo. Niets kan haar leven een positieve wending geven, ze heeft er zelf de kracht niet voor, de middelen niet, de kunde niet. Een deprimerende opening doet je de roman bijna wegleggen, maar Boekwijt trekt je verder het verhaal in. Sis ontmoet Hanne, de zoveelste hulpverlener. Maar Hanne geeft niet op, Hanne doet niet alleen de plichtmatige moeite, ze gaat verder dan dat. Te ver?
Boekwijt wordt nergens sentimenteel, een valkuil die hier zeker aanwezig was, en de roman laat zonder twijfel de lelijke kant van het leven zien. Maar hoe moeizaam Sis' leven ook verloopt, hoe koud haar jeugd was en hoe verdrietig het begin van deze roman is, het verhaal is er een van hoop. Van aandacht voor elkaar, van kleine dingetjes die ertoe doen, van gezien worden en als waardevol geacht.
Over het Hebban Boek van de Maand
Hebban heeft haar eigen Boek van de Maand. Met dit initiatief richten we ons op nieuwe boeken die volgens ons extra aandacht verdienen. Dit zijn vooral niet de boeken waarvan we aannemen dat ze de weg naar de lezer toch wel zullen gaan vinden. Het panel van het Hebban Boek van de Maand richt zich op literaire romans, spannende boeken en verhalende non-fictie en bestaat uit de voltallige Hebban Crew.
Het Hebban Boek van de Maand wordt de hele maand onder de aandacht gebracht op Hebban en op onze socials. We nodigen onze lezers uit het boek te lezen en hun mening te delen onder dit artikel, op de boekpagina of in een persoonlijke recensie. Ook organiseren we elke maand een speciale leesclub rondom het boek én bieden we een discussieset aan voor leesgroepen die zelfstandig met het boek aan de slag willen, binnen of buiten Hebban. Wil jij alle Boeken van de Maand met ons meelezen? Doe mee aan de Hebban Boek van de Maand Challenge 2023-2024!
De leeservaringen
Martijn Lindeboom
Wat een prachtig en warm boek is dit! Je zou het niet verwachten bij een verhaal dat zichzelf kenmerkt als een 'psychiatrische roman' en waar de hoofdpersoon in het begin van het boek – triggerwarning – probeert zelfmoord te plegen, maar ik vond de wederwaardigheden van Sis, haar hulpverlener Hanne en de bewoners en begeleiders van de woongroep ontroerend en fijn. Natuurlijk zijn sommige van de thema's – (generationeel) trauma, depressie / wanen / stemmen, suïcidale neigingen – heel zwaar en duister, maar dat wordt door Boekwijt gevangen in een emotionerende omhelzing van andere thema's, zoals vriendschap, zorgen voor elkaar, liefde en (langzaam) helen. Ook is het heel knap hoe naast de twee hoofdpersonages (Sis en Hanne) ook alle andere figuren een eigen passage krijgen, waarin ze echt iets van zichzelf laten zien. Dat voegt toe aan het beeld, laat alle personages tot leven komen en mede daarom weten zelfs kleine details enorm te raken. De scène waar Sis laat naar beneden komt voor het ontbijt en er pure hagelslag op de gedekte tafel staat, terwijl zij de enige is die dat eet, bracht tranen in mijn ogen. Het beeld van het kleine meisje in het dennenbos zal me lang bijblijven.
Suzette Eikelenboom
Sis draagt een zware rugzak met zich mee – een koude jeugd die haar beschadigd heeft achtergelaten. Haar ouders begrijpen niet (of willen niet begrijpen) wat ze verkeerd hebben gedaan. Haar broer wil haar helpen, maar weet niet hoe. Zorgverlener Hanne wordt geraakt door Sis en haar verhaal, maar hoever kan ze gaan om haar te helpen? Boekwijt vertelt Sis' verhaal in wonderschone, rake zinnen. Inzichtelijk en vol detail. Meermaals heb ik tijdens het lezen hele alinea's gemarkeerd. De auteur weet precies te omschrijven hoe het voor Sis is om te hunkeren naar contact en liefde, maar te bang te zijn om jezelf daarvoor open te stellen. En het innerlijke kind, gebroken en alleen? Ook zij krijgt een krachtige plek in het boek. Soms zien we Sis door de ogen van iemand anders en krijg je als lezer ook inzicht in de worstelingen van de andere personages in het boek. Want ja, iedereen heeft zo hun eigen strijd te verduren. Gelukkig weet Boekwijt dat allemaal zo neer te zetten dat het boek eerder troostend dan ellendig is. Alle personages uit Stemmen zijn onvergetelijk, allemaal wil je ze troosten, in je armen sluiten en nooit meer loslaten. Gepijnigd, gebroken, bang ... het leven is het waard, de mensen om je heen laten dat elke dag zien.
Anouk van der Zee
Wat is Sis een lieverd, die je in je armen wilt nemen en knuffelen om alle zorgen van haar weg te nemen. Haar problemen zijn heftig, maar het is vooral een verhaal van niet weten hoe je moet leven, waar je thuishoort, hoe je bij andere mensen moet zijn. Sis leert in Stemmen haar eigen ruimte op te eisen, door niet langer bang te zijn om voor zichzelf te kiezen nadat ze altijd zo stil is geweest dat andere mensen nauwelijks weten dat ze in de kamer is. Jezelf zo klein te maken en dan ineens te horen krijgen dat je ertoe doet en anderen bij je in de buurt willen zijn, dat is voor Sis een heel heftige ervaring. En voor ons als lezer een heel mooie. Want wat vertelt Boekwijt het allemaal prachtig. Het is net een pareltje dat je voorzichtig in je handen houdt en als je het eenmaal losgeweekt hebt van de bladzijden, voor altijd dicht bij je wilt bewaren. Bij aanvang van deze leeservaring dacht ik nog dat ik me door een heftig verhaal heen zou moeten worstelen. Natuurlijk ís het heftig, maar het is de hoop die de boventoon voert. De zoektocht naar een leven dat fijn is, dat er mag zijn en ondanks zijn mankementen evenveel bestaansrecht heeft als dat van een ander. Er zijn heel wat zinnen om bij stil te staan, maar het is de totaalervaring die ik de echte grote aanrader vind.
Over de auteur
Naomi Rebekka Boekwijt (1990) studeerde wijsbegeerte en debuteerde succesvol met de verhalenbundel Pels (2013, shortlist Academica Literatuurprijs). Haar debuutroman Hoogvlakte (2014) werd genomineerd voor de BNG Bank Literatuurprijs. Haar tweede roman Noordwaarts verscheen in 2017. Stemmen is haar vijfde boek. Boekwijt woont in Denemarken, waar ze naast het schrijverschap werkt als huisschilder.
Lees mee in de Hebban Boek van de Maand Leesclub
Elke maand wordt er een Hebban Leesclub georganiseerd met het gekozen Boek van de Maand. Lijkt het je leuk om over dit boek te praten met andere gepassioneerde Hebban-lezers? Schrijf je dan snel in voor de Hebban Leesclub. We verloten 10 leesexemplaren onder gemotiveerde lezers voor een groepsbespreking van dit boek op Hebban. Je kunt je inschrijven tot en met 7 juli.
Wil je liever met je eigen leesclub aan de slag? Elke maand vind je in het bekendmakingsartikel een speciaal ontworpen discussieset met vragen die zijn toegespitst op het gekozen Hebban Boek van de Maand. De discussieset voor Stemmen volgt binnenkort!
Auteursafbeelding: © Rune Stensdal via uitgeverij Atlas Contact
