Het recept voor een geslaagd debuut

Onder het ijs van Ellen de Bruin

Ellen de Bruin is redacteur bij NRC Handelsblad en nrc.next en schrijft vooral over wetenschap, psychologie en menselijk gedrag. Deze elementen vind je ook terug in haar debuutroman Onder het ijs, waarin een groep klimaatwetenschappers onderzoek doet op een schip in het Noordpoolgebied. Junior wetenschapper Bas Fretz is mee in plaats van haar hoogleraar Reinier, die onverwachts is overleden en van wie ze net iets te veel hield. Bas probeert Reiniers missie te verwezenlijken, maar die kans wordt steeds kleiner als de expeditie dreigt te mislukken. ‘Juist die verwonderde bemerkingen, de manier van kijken van de hoofdpersoon, maken de kracht van het boek uit. Het sprankelt’, schreef NRC. Daar sluit Hebban recensent Jan Stoel zich bij aan: ‘Ellen de Bruin schrijft licht, subtiel, stelt terloops dingen aan de orde.’

Wanneer is jouw debuut geslaagd? Heeft dat te maken met goede recensies? Prijzen? Verkoopaantallen?

‘Het is moeilijk om je niet te laten beïnvloeden door het idee dat een boek pas geslaagd is als het goede recensies en prijzen krijgt en goed verkoopt. Maar de waarheid is: of dat gebeurt, berust voor een groot deel op toeval, zoals vrijwel alles in het leven. Er verschijnen zo veel boeken; zelfs of een recensent jouw boek opmerkt en er tijd voor heeft, berust op toeval. En smaken verschillen. Voor mij was mijn boek geslaagd toen ik het af had en er zelf tevreden over was, en toen zowel mensen die ik bewonder als volslagen onbekenden uit zichzelf zeiden dat ze het mooi vonden.’   

Welk debuut uit het verleden (oorspronkelijk Nederlandstalig of vertaald) is volgens jou een droomdebuut en waarom?

‘A Pale View of Hills (1982, vertaald als Versluierde heuvels) van Kazuo Ishiguro, waarin een Japanse vrouw die in Groot-Brittannië woont terugkijkt op haar jaren in Nagasaki net na de oorlog. Het is zo prachtig mysterieus. Aan het einde weet je ineens veel minder zeker wat er destijds gebeurd is dan je halverwege dacht te weten. Daardoor blijft het boek nog dagenlang in je hoofd spoken, als een onopgelost cryptogram-item. Overigens vind ik het hoopgevend om te zien dat mijn favoriete boeken van schrijvers die ik bewonder (Kate Atkinson, David Mitchell) vaak niet hun debuten zijn. Voor een debutant is het prettig om te zien dat veel mensen niet maar één boek in zich hebben.’  

Deel jouw belangrijkste advies voor debutanten.

‘Geef jezelf toestemming om te schrijven. Ik ben altijd met mezelf in gevecht: dingen verzinnen, verhááltjes, waar niemand op zit te wachten, mág dat zomaar? Terwijl de hele wereldproblematiek nog moet worden opgelost? Ja, dat mag dus, moet ik mezelf altijd streng toespreken. Andere mensen doen ook rare dingen waarmee ze de wereldproblematiek niet oplossen, zoals bungyjumpen of bekvechten op sociale media. Door te proberen iets te maken waarvan je hoopt dat iemand ervan geniet, draag je in elk geval bij aan de totale hoeveelheid potentieel genietbare materie.’  

Onder het ijs is verschenen bij uitgeverij Prometheus. 

Foto: Ellen de Bruin voer net als haar hoofdpersoon van Spitsbergen naar Noorwegen. Hier is zij te zien op Bereneiland, dat ertussenin ligt.

Lees verder: Laura van der Haar, auteur van Het wolfgetal