Het voorwoord van de Boekenweek: In gesprek met Kristien Hemmerechts
Kristien Hemmerechts (1955) schrijft romans, verhalenbundels, reisverhalen en essays. Ze debuteerde in 1986 met drie Engelstalige verhalen in de bundel First fictions, Introduction 9. Haar eerste novelle, Een zuil van zout, verscheen een jaar later. In 1990 ontving Hemmerechts de Vlaamse driejaarlijkse Staatsprijs voor proza. Haar gehele oeuvre werd bekroond met de eerste Frans Kellendonkprijs.
Auteursfoto © Diana Putters, via uitgeverij De Geus
Vertel eens over de totstandkoming van je meest recente boek?
Het idee voor Ik ben Emma is ontstaan toen ik voor Klara (de Vlaamse radiozender met focus op klassieke muziek) een reeks reportages maakte over Jane Austen. Ter voorbereiding heb ik al haar werk herlezen, en ook de recente biografieën. Mijn fascinatie voor de schrijfster nam toe, en ik werd geprikkeld om te proberen haar Emma te hertalen naar België, anno 2019. Het was geen eenvoudige klus, en een aantal keren vreesde ik de handdoek in de ring te moeten gooien. Uiteindelijk is het me toch gelukt, tot mijn grote voldoening.
Hoe heeft de lockdown het schrijven beïnvloed?
Ik werk momenteel aan een historische roman, die speelt tussen 1893 en 1972. In die periode speelt Spaanse griep een rol, maar niet corona. Ik hoef dus geen personages op te voeren die angstvallig afstand houden van elkaar. Ook op andere manieren is mijn schrijven niet beïnvloed door de lockdown. Al schrijvende zit je altijd in een soort van lockdown, veel verschil maakt het niet. Natuurlijk mis ik de lezingen en de voorstellingen, het contact en de dialoog met het publiek, maar op het moment dat ik aan mijn schrijftafel zit, merk ik geen verschil.
Welke reactie op je meest recente boek heeft je het meest geraakt, in positieve of negatieve zin, en waarom?
Een van de personages is erg gelovig, en zegt dat voor haar God liefde is. Deze visie is uiteraard niet nieuw, het is zelfs een van de pijlers van het christelijk geloof. Een jonge vrouw liet me per mail weten het zo’n ongelooflijk mooie gedachte te vinden, en hoe kwam ik erbij. Uit haar reactie maakte ik op dat zij totaal niet vertrouwd was met de christelijke leer. Ik moet bekennen dat ik er wel een beetje van schrok, en het ook voor haar jammer vond. Maar dankzij Ik ben Emma is dat hiaat voor haar gevuld.
Welke periode in je leven beschouw jij als het 'voorwoord' van je carrière als (fictie)schrijver?
Een voorwoord werd zeker gevormd door de vele romans van Britse schrijfsters die ik heb gelezen in mijn zoektocht naar een onderwerp voor een proefschrift. Er ging van hun 'stem' duidelijk inspiratie uit, want kort nadien heb ik zelf de eerste zinnetjes fictie op papier gezet. Een ander voorwoord komt veel vroeger, toen ik ingreep in het boek Blijf toch bij ons, Ingertje. Ik vond het slot onaanvaardbaar en heb dan maar een pen genomen om het te veranderen. Heerlijk, die almacht van de pen!
'Ik ben zeker niet de schrijfster in de ivoren toren.'
Wat betekent de Boekenweek voor jou als schrijver?
Ik hou ontzettend van de ontmoeting met lezers, van de dialoog. Ik ben zeker niet de schrijfster in de ivoren toren. Ik heb een grote nieuwsgierigheid naar wat leeft bij lezers en hoe zij mijn werk ervaren. Een schrijver kan veel leren van haar lezers.
Welke herinneringen heb je aan de Boekenweek (als kind, tiener of volwassene)?
De Boekenweek is een Nederlands fenomeen, verre herinneringen heb ik er dus niet aan. In België sijpelde er hooguit wat geruchten over door, wij hielden het bij de jaarlijkse Boekenbeurs in november, vergelijkbaar maar toch ook weer helemaal anders. Als schrijver ben ik altijd onder de indruk geweest van het professionalisme waarmee tijdens de Boekenweek lezingen werden/worden georganiseerd, van het enthousiasme van de boekhandelaren, en van de grote inzet van de organisatoren, die vaak dit alles vrijwillig op zich nemen.
Het thema van de komende Boekenweek is 'Tweestrijd'. Op welk moment in je schrijfcarrière (of tijdens het schrijven van je laatste boek) bevond jij je in tweestrijd en waarom?
Het overkomt me weleens dat ik de prijs voor mijn schrijverschap te hoog vind, dat ik ervaar dat het schrijven me te veel opslokt, en dat er te weinig ruimte blijft voor het 'echte' leven. Dat is mijn constante tweestrijd: een goed evenwicht vinden tussen leven en schrijven, personages en mensen, al is schrijven uiteraard ook mijn manier van leven, de twee vallen moeilijk te scheiden en te onderscheiden.
Hoe zie jij de toekomst van het boek?
Tot mijn grote vreugde merk ik dat heel wat mensen blijven naar boeken grijpen én ze ook lezen. Er zijn vast meer mensen die nooit in de buurt van een boek komen en volledig in beslag worden genomen door sociale media, maar de lezers zijn er ook. Dat geeft me hoop.
'Dat is mijn constante tweestrijd: een goed evenwicht vinden tussen leven en schrijven, personages en mensen.'
Het afgelopen jaar zijn we langzaam gewend geraakt aan 'het nieuwe normaal' op anderhalve meter afstand. Zal dit een rol spelen in toekomstige nieuwe verhalen of kies je er bewust voor die in vroegere of toekomstige tijden te laten afspelen?
Zoals ik eerder zei ben ik op dit ogenblik bezig met een historische roman. Hoe ik 'het nieuwe normaal' zal aanpakken in een volgende roman kan ik op dit ogenblik niet inschatten.
Welke drie boeken zou je tippen aan andere lezers?
Vanwege die historische roman ben ik veel non-fictie aan het lezen, bij wijze van research. Op dat vlak wordt er recent veel interessants gepubliceerd, vaak ook erg leesbaar en toegankelijk, absoluut geen saaie of taaie kost. Deze drie titels kan ik aanbevelen:
Bonusvraag: Welke boekhandel in de buurt draag jij een warm hart toe en waarom?
Ik koop meestal boeken aan via de Standaard Boekhandel in Antwerpen; ze zijn vriendelijk en efficiënt.
Het voorwoord van de Boekenweek
De Boekenweek is verplaatst naar de zomer van 2021 en toch beleven we van 6 t/m 14 maart een ‘week vol boeken’. Omdat je het boek nooit genoeg kunt vieren en jouw favoriete boekhandel ook de komende tijd alle steun kan gebruiken. Laat je inspireren en geniet in aanloop naar de Boekenweek van gesprekken met auteurs en de mooiste boeken(tips). Hoofdsponsor NS is in 2021 twintig jaar verbonden aan de Boekenweek. Kijk voor meer leesinspiratie op www.ns.nl/treinlezer.
