Het wonder van de Oculus Rift

Daardoor was ik meer dan verbaasd door het wonder van de Oculus Rift. Voor de niet-kenners onder ons; het is een soort skibril-achtig apparaat dat je helemaal over je hoofd zet. In die bril zitten beeldschermen die je een rondom waarneming geven van de digitale wereld. Als je naar links, boven of naar beneden kijkt, blijft het beeld niet stilstaan, maar 'kijkt' het met je mee. Boven de lucht, beneden het gras, afhankelijk van de wereld die je hebt ingeladen. Voeg daaraan toe dat je je eigen lengte, gender en gewicht invoert en je ziet niet alleen het gras, of de dungeon-vloer, maar ook digitale voeten op plek waar jouw voeten zo ongeveer staan. Dat alles zorgt ervoor dat die gecreëerde digitale wereld door je hersenen al snel wordt waargenomen als een echte wereld. Dat is de theorie en dat was ook ongeveer wat ik erover wist. Het is moeilijk je er een goede voorstelling van te maken, voordat je het hebt geprobeerd. En die had ik dan ook niet, voor ik de Oculus Rift zelf over mijn ogen zette. Wat een sensatie.

En wat een toepassingen! Wat denk je van even mediteren met fladderende vlinders om je heen, de ruisende zee op de achtergrond en de Toscaanse zon die de illusie van warmte geeft? Het duurt vast niet lang tot we overal op de wereld, of zelfs daarbuiten, onze lunchpauze kunnen doorbrengen. Nog interessanter wordt het voor de gamers, hersenwetenschappers en liefhebbers van horrorfilms onder ons.

De combinatie van beeld en geluid -rond om je heen- geeft razendsnel een illusie van werkelijkheid. We kennen allemaal het gevoel van de Eftelingboot, zelfs als je geen hoogtevrees hebt krijg je toch kriebels in je buik. Hetzelfde gebeurt als je gewoon achter je bureau zit met de Rift op je hoofd. Langzaam word je omhoog getakeld om dan snel naar beneden te duiken. Je hoort het ruizen van de wind en het gillen van de medepassagiers en ongewild hoor je je eigen stem zich daar zachtjes bij aansluiten. Je hebt niet heel veel fantasie nodig om de wind in je haar te voelen en je stevig te willen vastklemmen aan diegene die naast je zit, en je, waarschijnlijk, aan het uitlachen is. Je weet wel dat het nep is, maar het voelt zo echt en het is vervreemdend om wanneer je valt een lichaam met dezelfde proporties in een vreemde hoek onder, boven of achter je te zien liggen, in een steeds groter wordende rode plas terwijl je langzaam je bewustzijn verliest.

De dungeons waar ik niet veel later, met mijn gloednieuwe lichaam, doorheen liep waren nog een beetje teleurstellend, de muren leken van een soort geschilderd purschuim te zijn gemaakt, maar de spinnen waren echt en mooi. Hierbij moet ook gezegd worden dat ik een inmiddels alweer verouderde versie heb geprobeerd, dus wellicht is dat nu al verbeterd. Maar ondanks die nog wat neppe muren was het gevoel door een dungeon te lopen dan weer wel echt. Daar is het gevoel dat je beeld zich verplaatst als je opzij kijkt misschien nog wel het indrukwekkendst. Niet langer is de keuze voor een gang een getekende versie op een mat, of een pc-scherm, je bent er echt en als je maar vaak genoeg rond draait weet niet meer waar je vandaan kwam. Hoe geweldig moet het zijn om daar met je teamgenoten door te kunnen lopen, terwijl je hun avatars voor je ziet en hun stemmen gewoon kan horen. Ik kan nauwelijks wachten om met zijn allen op die manier een RPG te spelen.

Na de dungeons was het tijd voor een echte uitdaging. Net als in de echte wereld zat ik achter een bureau met mijn handen op een toetsenbord op specifieke toetsen. Als ik naar mijn vingers keek zag ik mijn avatarhanden in precies dezelfde houding. En wat er ook zou gebeuren, volgens de instructies mocht ik de toetsen onder geen beding loslaten. En waarom zou ik ook? Ik wist tenslotte heel goed, dat ik eigenlijk gewoon achter het bureau van een vriend zat en dat het allemaal nep was.

Het begon met wespen die eerst in de kamer en dan om je hoofd vliegen terwijl ze doordringend in je oren zoemen. Een grote spin loopt over je toetsenbord en over je vingers, en ik raad dit specifieke spel dan ook echt niet aan voor mensen met arachnofobie. Hoewel ik me zo had voorgenomen vol te houden, reageerden mijn reflexen sneller dan ik ze kon bedwingen toen er messen langs mijn hoofd vlogen en tussen mijn vingers landden. Bij de tweede serie trok ik mijn vingers eerder weg dan ik de neiging kon onderdrukken, waarmee het spel voor mij vroegtijdig eindigde. Ik moest er zelf om lachen want ik, of het spel, hadden mijn hersenen voor de gek gehouden, terwijl ik wist dat er niets kon gebeuren. Ik voelde meteen een enthousiaste spanning; wat een mogelijkheden heeft dit ding! Niet alleen als gameconsole maar ook als therapeutisch hulpmiddel voor mensen met bijvoorbeeld arachnofobie (maar dan natuurlijk wel in een heel andere vorm dan het eerder genoemde spel) en voor allerlei vormen van hersenonderzoek. Daarnaast zie ik hoe digitale werelden nog meer vorm en kleur kunnen krijgen.

Voor de dappere horrorliefhebbers moet het helemaal geweldig zijn. Ik heb gehoord van een spel waarmee je op de bank zit in de huiskamer, terwijl je op de tv een game speelt met een controller in je hand. Net als in het vorige spel is de setting bijna een kopie van de echte wereld, want ook in de game zit je in een huiskamer op de bank met een controller een spel op de tv te spelen, maar hoor je opeens nare geluiden en als je om je heen kijkt zijn er opeens hele nare wezens uit je tv aan het kruipen en om je heen kijken, zoals je wel eens bij een horrorfilm doet, helpt niet, ze zijn dan opeens ook in je huiskamer en sluipen langzaam op je af....

Ik vrees dat ik me daar niet aan moet wagen, mijn eigen fantasie is al erg genoeg en die hoef ik niet te prikkelen door een wereld waar je niet zo makkelijk uit kan ontsnappen. Maar ik kan me voorstellen dat het geweldig is om helemaal voor zo'n beleving te gaan. Tegelijkertijd maak ik me daar ook wel zorgen over. Ik was zo iemand die als puber nog weken nachtmerries kon hebben na het zien van een horrorfilm, hiermee moet dat alleen maar erger worden. Er doet een verhaal de ronde van een meisje die dat spel getest heeft die monsters nog uren nadat ze de rift had afgezet door haar eigen kamer zag lopen. Dat moet enorm beangstigend zijn. Uit onderzoek blijkt dat mensen die gevoeliger zijn voor psychose ook gevoeliger zijn voor het rubberhand- of illusionhand syndrome, iets waar deze spellen deels op zijn gebaseerd. Ik zou daarom pleiten om er net als met films of normale games een waarschuwingssticker op te zetten.

Behalve dat sommige dingen er nog een beetje nep uitzien, iets waarvan ik verwacht dat het heel snel zal verbeteren, is een ander punt dat je er heel snel misselijk van wordt. Voor mij werd dat versterkt omdat mijn neus niet lang genoeg is voor de bril en ik dus in het masker moest ademen. Ook kun je de lenzen wel al op plus en min strekte afstellen, maar nog niet op cilinder of prisma. De toepassingen die ik tot nu toe heb gezien zijn vermakelijk en net als de eerste 3D-films een beetje gimmickachtig. Ze zijn gemaakt om te laten zien wat de mogelijkheden zijn, niet om een optimale speelbeleving te geven. Uiteindelijk zullen ze meer moeten toevoegen dan alleen dat, anders hoef je het niet vaker dan twee of drie keer te spelen.

Maar in acht genomen dat ik een testversie heb uitgeprobeerd, ben ik blij dat ik tot de gelukkigen behoor die er al van hebben mogen proeven. Ik verwacht dat tegen de tijd dat de Oculus Rift op de consumentenmarkt komt, het is uitgewerkt tot een fantastisch belevingsapparaat. Ik begin in ieder geval vast met sparen.