De geschiedenis van morgen - Daan Doesborgh
De geschiedenis van morgen is een idee van Futurismebureau Monnik en is uitgewerkt in samenwerking met de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam, de Stichting ter bevordering van het fantastische genre en het Nederlands Letterenfonds.
Een groep van zes auteurs heeft een week lang workshops gevolgd over de geschiedenis van sciencefiction, futurisme, de verschillende betekenissen van sf (social fiction, speculatieve fictie, sciencefiction), de 'wat als' vraag en tips en trucs over het schrijven van sf.
Dag 6: Daan Doesborgh
Daan Doesborgh (1988) begon twaalf jaar geleden als dichter. In 2010 werd hij Nederlands kampioen Poetry Slam en hij publiceerde twee bundels. In 2014 schreef hij het libretto voor een opera. Hij studeerde nederlands en daarna Boekwetenschap, waarbij hij zich specialiseerde in laatmiddeleeuwse handschriften. Momenteel werkt hij als presentator en workshopdocent, en schrijft hij bijdragen over kunst, cultuur en actualiteit voor onder andere Vrij Nederland en Brainwash. Samen met VN en de SLAA maakt hij de maandelijkse Poëziepodcast, waarin dichters aan het woord komen over hun favoriete gedichten.
Je hebt meegedaan aan het project De geschiedenis van Morgen. Had je al eerdere ervaring met sciencefiction?
'Nee, als lezer niet en als schrijver ook niet. Daarom heb ik ook eerst getwijfeld of ik mee zou doen, maar ik geloof erg in het doen van dingen om jezelf uit te dagen, en ik kon geen goede reden bedenken waarom ik me nooit met sciencefiction heb beziggehouden, dus dit kwam als een mooie gelegenheid om me er dan toch eens in te verdiepen.'
Hoe heb je de workshops ervaren?
'Ik had voor aanvang al het gevoel dat ik opvattingen over sciencefiction had die vooroordelen waren, of voortkwamen uit een te enge definitie van het genre, en daar wilde ik graag vanaf, want vooroordelen zijn kinderachtig, zeker als je niet eens echt weet waar je het over hebt.
Ik heb door de workshops een veel duidelijker beeld gekregen van wat sciencefiction nu eigenlijk inhoudt, hoe breed het genre is, wat de mogelijkheden en ook de potentiële missies van sciencefiction kunnen zijn. Nu heb ik er nog steeds niet echt een mening over, domweg omdat ik nog niet genoeg sciencefiction heb gelezen, maar niks staat me meer in de weg om die achterstand in te halen. Nu staat Philip K. Dick op mijn leeslijst voor de komende tijd.'
Voor welk thema heb je gekozen in jouw verhaal. Hoe heb je dat in sciencefiction-zin uitgewerkt?
'Het leek me interessant om een thema te kiezen dat in lijn ligt met de thematiek van de roman die ik momenteel aan het schrijven ben. Die combineert de toerismeproblematiek in het huidige Amsterdam met een historisch perspectief.
In het verhaal kies ik, heel flauw, voor een toekomst die heeft teruggegrepen op het verleden, en probeer ik de huidige tendensen op het gebied van ondernemerschap, drukte, toerisme en de manier waarop entertainment bezit neemt van de openbare ruimte (denk bijvoorbeeld aan bierfietsen) op een extreme manier de toekomst in te projecteren.'
Kun je wat meer vertellen over je verhaal?
'De hoofdpersoon is bestuurder van een paardentaxi, de enige vorm van taxivervoer in de Amsterdamse binnenstad anno 2030, als het hele centrum binnen de grachtengordel een soort LARP-themapark voor toeristen is geworden: net als in bijvoorbeeld het Openluchtmuseum lopen er acteurs in zeventiende-eeuwse kostuums rond, en speelt ook al het horeca- en winkelpersoneel een rol als historisch personage. De volledige binnenstad staat in het teken van toeristen vermaken, en de hoofdpersoon, Frans, heeft daar maar weinig mee.
Maar voor een ‘local’ als hij (hij is een geboren Amsterdammer maar kon alleen in Hoofddorp een huis vinden) heeft het centrum dus totaal niks meer te bieden. Het lijkt me sterk dat het ooit zo ver komt, maar door de tegenstellingen zo op scherp te zetten in een verhaal waar ook ruimte is voor humor, wil ik natuurlijk wel aan de kaak stellen dat we na moeten denken over die verhouding tussen een stad voor toeristen die op zoek zijn naar vermaak, en een stad voor bewoners die er gewoon thuis willen zijn.'
Ga je vaker sciencefictionelementen in je boeken en verhalen verwerken?
'Ik kan me goed voorstellen van wel, maar ik weet het niet. Het lijkt me heel gezond dat ik nu nog geen enkel idee heb waar ik over een paar jaar mee bezig ben, dat zou zomaar een sciencefictionproject kunnen zijn. Maar nu eerst mijn roman, die overigens geen sciencefiction bevat, tenminste, er zitten scènes in die zich in de zestiende eeuw afspelen. Eigenlijk is dat misschien wel een soort omgekeerde science fiction. Als je een scène wil schrijven die zich zo ver in het verleden afspeelt heb je wel bepaalde gegevens over hoe de wereld en de maatschappij eruit zagen, je weet wel het een en ander over kleding en gebruiksvoorwerpen, maar je moet ook heel veel zelf invullen, het is heel speculatief. Net als bij schrijven over de toekomst gebruik je een kader van omstandigheden waar je zelf het midden van in moet vullen. Maar goed, schrijven over het verleden is tegelijk natuurlijk ook nog altijd letterlijk het tegenovergestelde van schrijven over de toekomst.'
Morgen, op 8 april, tijdens de Dag van het Fantastische Boek, dragen Daan en de vijf andere auteurs die meededen aan De geschiedenis van morgen hun sciencefictionverhalen voor in de Zuilenzaal van het Compagnietheater. Kaartjes zijn nog te verkrijgen.
Gedurende de Hebban Fantasy Week komen alle zes auteurs aan het woord: Said El Haji, Maurits de Bruijn, Wytske Versteeg, Renée van Marissing, Daan Doesborgh en Anoek Nuyens.
