Hier is ... Adriaan van Dis
Adriaan van Dis (1946) werd in Nederland geboren, maar heeft nauwe banden met Nederlands-Indië. Zijn vader werd er geboren en zijn moeder woonde er met haar echtgenoot, een KNIL-militair, en hun drie dochters. Van Dis' ouders ontmoetten elkaar nadat zijn moeders eerste echtgenoot gedood werd tijdens de Japanse bezetting. Ze verhuisden naar Nederland, waar Van Dis werd geboren.
Omdat zijn ouders niet met elkaar konden trouwen – zijn vaders eerdere huwelijk was voor de islamitische wet ontbonden en werd niet erkend – kreeg Van Dis officieel de achternaam van zijn moeder. Om hun ongetrouwde staat geheim te houden, droeg Van Dis in het openbaar de naam van zijn vader. Victor Justin Mulder, een strenge en wrede man die getraumatiseerd was door zijn oorlogservaringen, stierf toen de auteur tien jaar oud was.
Van Dis studeerde Neerlandistiek in Amsterdam en aan de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika. Al tijdens zijn studie was hij redacteur bij NRC Handelsblad. Zijn debuut Nathan Sid is gebaseerd op bijdragen die hij schreef voor een kookrubriek, over zijn herinneringen aan eten – sterk verbonden met zijn jeugdherinneringen. Het werd in eerste instantie uitgegeven als relatiegeschenk, maar kwam vervolgens ook in de verkoop. Het boek ontving het Gouden Ezelsoor voor het bestverkochte debuut van 1984.
In 1983 debuteerde Van Dis ook als televisiepresentator bij het VPRO-praatprogramma Hier is... Adriaan van Dis. Sindsdien heeft hij vele romans, novellen, essays, toneelstukken, documentaires en reisprogramma's op zijn naam gezet. In 1996 schreef hij het Boekenweekgeschenk Palmwijn. Zijn werk is ruwweg in drie categorieën in te delen: gebaseerd op de vele reizen die hij heeft gemaakt, teruggrijpend op zijn Indische jeugd en zijn karakterromans. Dualisme is een vaak terugkerend thema in al zijn werken.
Voor zijn romans heeft hij verschillende prijzen ontvangen, waaronder de Gouden Uil (Indische duinen), de Gouden Ganzenveer, de Libris Literatuurprijs (Ik kom terug) en de Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele oeuvre.
Een greep uit het oeuvre
Over De wandelaar
Van Dis woonde van 2004 tot en met 2021 in Parijs, waar hij onder andere De wandelaar schreef. Voor de auteur zal het altijd een inspirerende omgeving blijven: 'De stad heeft mij vier boeken gegeven, ik heb hier altijd zin om te schrijven,' vertelt hij bij Bureau Buitenland. 'Parijs is hét sociale laboratorium van Europa. Alles waar wij graag van wegkijken gebeurt daar. Het barst er van de mensen die uiteindelijk een nieuw leven zijn begonnen. Dat levert een spannende samenleving op, met mensen die anders denken over geschiedenis, koloniale tijd en rechtvaardigheid.'
Dat De wandelaar een verhaal is waarin het hoofdpersonage dankzij de ontmoeting met een hond een andere kant van Parijs leert kennen, is dan ook niet vreemd. Het is voor Mulder een nieuwe wereld van vluchtelingen, illegalen en zwervers. In een interview met René Appel uit 2007 vertelt Van Dis dat hij moeite heeft zijn verhalen los te laten:
'[...] eigenlijk wil ik wel blíjven veranderen, schaven, polijsten. Uit de voorlaatste versie van mijn jongste roman De wandelaar zijn nog ruim honderd bladzijden geschrapt, en ook nu het af en gedrukt is, ben ik er eigenlijk nog niet mee klaar. Het is maar goed dat ik een uitgever heb, die mij op een gegeven moment het manuscript uit de handen trekt. Anders wandelde mijn hoofdpersoon, mijnheer Mulder, nu nog altijd door Parijs.'
Toch kon Van Dis het niet laten Mulder te laten terugkeren, want hij was duidelijk nog niet klaar met hem. Dit keer duikt hij op in Zuid-Afrika, wanneer hij zich na zijn avontuur met de hond tijdelijk vestigt in Kaapstad. Opnieuw probeert hij goed te doen. Van Dis publiceerde Tikkop in 2010, eveneens tijdens zijn Parijse jaren.
Een greep uit het oeuvre
Van Dis in de media
Adriaan van Dis: 'Ik schrijf om mijn eigen krankzinnigheid in beheer te houden' bij NH Nieuws
Een oproep aan jongeren: deze vier boeken moet je lezen. Adriaan van Dis bij Buitenhof
Eén boek, duizend gesprekken: Nederland Leest 2021 De wandelaar Adriaan van Dis
Adriaan van Dis keert nog een keer terug met het befaamde Hier is... bij DWDD
Een greep uit het oeuvre
Eén boek, duizend gesprekken
Een goed boek brengt gesprekken op gang en verbindt lezers met elkaar. In november leest heel Nederland daarom één boek. Lezers krijgen dit boek cadeau van de bibliotheek, het centrum voor ontmoeting en gesprek. Het afgelopen jaar was voor veel mensen een periode waarin het leven zich voornamelijk tussen vier muren afspeelde.
Onder andere om te laten zien dat reizen niet altijd fysiek hoeft te gebeuren is het thema van Nederland Leest 2021: Over de grens. Met een boek reis je in een mum van tijd van Jakarta naar New York en ben je maar een paar bladzijden verwijderd van 1924. Ook kun je met een boek je eigen grenzen verleggen en je wereld vergroten met nieuwe ervaringen en verhalen.
Discussieer online mee over De wandelaar op Hebban Meer Nederland Leest
