Hot or Not: 'Borealis' van Marloes Morshuis (Nederland Leest)
Marloes Morshuis debuteerde in 2015 met het jeugdboek Koken voor de keizer. Daarna verschenen Borealis en De schaduwen van Radovar. Eerder werkte ze onder meer als campagnecoördinator voor een politieke partij, redacteur en tekstschrijver. Eind dit jaar verschijnt haar vierde jeugdboek. Borealis is de titel van Nederland Leest Junior 2019 en is voor die gelegenheid in een nieuw jasje uitgebracht.
'Hot' thema
Borealis gaat over een actueel thema, namelijk het klimaat. ‘Het onderwerp van dit boek is zeker Hot – zorgen over het voortbestaan van de wereld door hoe er mee om wordt gegaan – en past helemaal bij het hedendaagse nieuws over klimaatmarsen,’ zegt Annemieke. De lezers vinden dat de schrijver de klimaatproblemen goed uit weet te leggen. Sanne: ‘De actuele materie wordt door Morshuis in begrijpelijke taal beschreven. Toch is het boek nergens belerend. Het kostte de lezer geen enkele moeite om te begrijpen wat de opwarming van de aarde kan doen met de toekomst van de wereld en haar bewoners.’
Merel vindt dat Morshuis haar doel heeft bereikt: ‘De gehele strekking van het verhaal is mysterieus en vooral erg actueel. Dat de hele situatie je aan het denken zet over de klimaatverandering is waarschijnlijk het doel van het boek, en dit doel is netjes behaald.’
Katy vindt het idee van een ecothriller voor kinderen erg goed. ‘Borealis gaat uit van een vrij origineel idee, waarbij de ontsnappingspogingen van een klein groepje kinderen uit een ark-van-Noah-kamp centraal staan naast hun pogingen om ook in het kamp te overleven.’ Of, zoals Sanne het verwoordt: 'Borealis is een dystopisch jeugdboek waarin het verhaal van de Ark van Noach is gecombineerd met de harde werkelijkheid van klimaatveranderingen.'
Het klimaat is niet het enige thema dat in het boek voorkomt. Sanne: ‘Naast de opwarming van de aarde is er ruimschoots aandacht voor vriendschap, stereotyperingen en autonomie.’ Ook Selene zag nog een ander thema in het verhaal: ‘Een ander thema dat opvalt, is dat je niet zomaar alles moet geloven wat mensen zeggen. Er wordt bijvoorbeeld gezegd door de kampleiding dat er eten ligt opgeslagen in een bunker, maar zodra ze eten nodig hebben, blijkt de bunker leeg te zijn. Zo wordt er ook over andere zaken gelogen door de volwassenen in Borealis.’
Spannend
Over de opbouw van het boek is iedereen het eens. Esther: ‘Borealis komt wat traag op gang. Ik ben bang dat dit de jeugdige lezer kan afschrikken.’ Maar eenmaal op gang wordt het spannend. ‘De auteur weet vooral spanning op te bouwen door knappe beschrijvingen en plotwendingen. Zo tovert ze de omgeving rond de kampplaats om in een weids landschap vol gevaar waar zomaar ineens een beer op het pad kan opduiken en ze creëert sfeer door vaak gebruik te maken van beeldspraak,’ vindt Katy.
Het einde vond Merel minder geslaagd: ‘Je werkt als het ware naar een hoogtepunt toe, maar deze blijft een beetje uit, waardoor je als lezer wat teleurgesteld achterblijft. Vooral het einde voelt wat afgeraffeld.’
180 kinderen
Over de personages wisselen de lezers licht van mening. Borealis wordt geschreven vanuit Joppe. Merel: ‘Dat maakt het geheel wat eenzijdig. Om meer interessante thema’s in het verhaal te verweven, had de schrijfster ervoor kunnen kiezen om het verhaal juist vanuit meerdere kinderen met verschillende culturele achtergronden te schrijven.’ Esther is het daarmee eens: ‘Ik had het leuker gevonden als het verhaal werd verteld vanuit verschillende perspectieven. Dat had een afwisselende kijk opgeleverd en het verhaal nog interessanter gemaakt.’
Ook voor het begrijpen van de keuzes die gemaakt worden in het boek had Annemieke meer personages aan het woord willen zien: ‘Wel had ik graag gezien dat de personages wat meer uitgewerkt waren. Had je de personages iets beter leren kennen, of hun leven voor Borealis, dan was het wellicht makkelijker geweest te begrijpen waarom ze doen wat ze doen en zijn wie ze zijn. Jammer maar zeker geen ramp.’
Sanne vindt het ondanks het gebruik van één perspectief leerzaam: ‘Door de verschillende herkomsten en achtergronden van de kinderen maakt Morshuis de lezer steeds een stukje wijzer. Joppe heeft in eerste instantie over zijn medestudenten de nodige vooroordelen, maar naarmate het verhaal vordert ziet hij in dat iedereen zijn eigen talenten heeft.’
Yvette vindt los van het perspectief de uitspraken van de jongeren af en toe niet helemaal passen bij hun leeftijd: ‘Af en toe vind ik de teksten en daden die 13-jarigen zeggen wat te volwassen of doordacht (ze doen weinig fout), maar dat spreekt wellicht de jongere heel erg aan: iemand zoals henzelf om naar op te kijken.’
Voor jong, maar ook leerzaam voor oud
Merel: ‘De schrijfstijl was prettig. Er wordt geen gebruik gemaakt van té lange zinnen of een té uitvoerige beschrijving van de omgeving.’ En ook Annemieke vond het fijn lezen: ‘Door de toegankelijke schrijfstijl van Morshuis vloog ik door het boek heen.’ Het boek boeide de lezers in ieder geval genoeg. ‘Morshuis' vloeiende zinnen in combinatie met onverwachtse plotwendingen zorgen ervoor dat Borealis je in zijn greep houdt,’ zegt Sanne.
Er werd wel expliciet benoemd dat dit een boek is voor oudere kinderen. Katy: 'Het is een boek dat wel een zekere maturiteit vraagt van de lezer door de opzet en de aangereikte thema’s. De lengte van de hoofdstukken is met gemiddeld zes bladzijden goed te behappen, maar uit het rijke en wat moeilijkere taalgebruik valt af te leiden dat het zich richt op leeftijdsgenoten van het hoofdpersonage (12+).' Esther vindt dat ook: 'Het is geschikt voor de jonge lezer (vanaf de bovenbouw van de basisschool). Maar ook voor de oudere lezer is het een mooi en leerzaam verhaal.'
Het eindoordeel
Bijna unaniem, met 6 tegen 1, heeft het panel besloten dat Borealis Hot is. Een actueel boek, leerzaam voor jong en oud. Lees hier wat de VIP's zeggen over het boek:
Annemieke: 'Het leest gemakkelijk en snel en bestaat uit kortere zinnen en hoofdstukken. Iets wat ik een pré vind bij jeugdboeken. Van het verhaal van Joppe en zijn mede-Borealisten heb ik enorm genoten. En gezien het avontuurlijke karakter in combinatie met de toegankelijkheid en het avontuurlijke is dit jeugdboek zonder twijfel HOT.'
Merel: 'In het algemeen vond ik het verhaal niet saai en behaalt het absoluut zijn doel: Mensen bewust maken van de vreselijke gevolgen van de klimaatverandering. Het plot is echter wat traag en het vertelperspectief te eenzijdig. Hierom geef ik het boek toch, met lichte twijfel, een NOT.'
Yvette: 'Er zit spanning, vriendschap en overleving in. Daarbij zet dit verhaal je ook aan tot nadenken over het klimaat en welke oplossing erbij hoort. Een mooi boek voor discussie in de klas!'
Sanne: 'Borealis is actueel en ijzingwekkend door het besef dat het verhaal van Joppe zo maar eens werkelijkheid zou kunnen worden. Wat zou jij doen als jij in zijn schoenen stond? Maar nog prangender: wanneer zou de échte zondvloed komen?'
Esther: 'Het is een realistisch boek dat je aan het denken zet. Voor de jeugdige lezer is dit ontzettend leerzaam. Daarnaast is het een spannend boek. Ondanks de trage start, vind ik het een geslaagd boek. Ik beoordeel Borealis als HOT.'
Katy: 'Borealis mag er zijn. Morshuis heeft een onderhoudend verhaal geschreven dat speelt met fictie en realiteit en voldoende stof biedt tot nadenken. De plot is doordacht en bevat genoeg onvoorspelbaarheid om de aandacht zonder moeite vast te houden. De personages zijn goed uitgewerkt en divers, niet alleen vanwege nationaliteit en etniciteit, ook hun uiteenlopende karakters zorgen voor een interessante mix.'
Selene: 'Borealis bevat voldoende onderwerpen om in de klas over te praten en te discussiëren, dus is het een prima keus voor Nederland Leest Junior 2019. Het onderwerp is actueel en Marloes Morshuis heeft er een spannend verhaal omheen geschreven, dus voor mij is het een HOT!'
Borealis verscheen in 2016 voor het eerst en is heruitgeven in het kader van Nederland Leest - Junior.
Meer Hot or Not-artikelen lees je hier.
Powered by de Hebban VIP Club
Dit artikel werd mogelijk gemaakt door de bijdragen van de leden van de Hebban VIP Club. De Hebban VIP Club is een exclusieve club voor leden met een roze Hebban-hart die het leuk vinden om Hebban te helpen de beste, fijnste en leukste plek te laten zijn en blijven voor liefhebbers van boeken.
