Hot or not? 'De verbeelding' van Harlan Coben

Hot or Not #6: De verbeelding van Harlan Coben

De Amerikaanse Harlan Coben (1962) debuteerde in 1990 met Dood spel, maar brak pas echt door met zijn serie over sportmakelaar en speurder Myron Bolitar. Zijn standalone-thriller Niemand vertellen betekende het begin van zijn succes in Nederland. Ieder jaar levert Coben een nieuwe thriller af, en ieder jaar met succes. Hij is de eerste auteur die de drie belangrijkste Amerikaanse thrillerprijzen won: de Edgar Award, de Shamus Award én de Anthony Award. Als kroon op zijn werk ontving Harlan Coben voor Live Wire (Levenslijn ) in 2010 de RBA International Prize for Crime writing, de meest prestigieuze prijs voor misdaadboeken ter wereld.

In zijn nieuwste thriller Fool me once ziet voormalig special forces-pilote Maya Calloway tijdens haar werk iets dat onmogelijk is. Op de nanny cam ziet ze haar echtgenoot Joe thuis spelen met hun tweejarige dochter Lily. Onmogelijk, want Joe is twee weken eerder bruut vermoord. Is het Maya’s verbeelding die met haar speelt? Ze zou niets liever willen, maar het kan gewoon niet waar zijn. Voordat Maya de ongelooflijke waarheid over haar man en over zichzelf aankan, moet zij de vraag beantwoorden of je alles kunt vertrouwen wat je met je eigen ogen ziet. Daarvoor moet ze eindelijk de confrontatie aangaan met de geheimen en het bedrog uit haar verleden.

In Amerika, waar Fool me once in maart al verscheen, wordt de thriller enthousiast ontvangen. Rond de verschijning van het boek werd bekend dat Oscarwinnares Julia Roberts de hoofdrol zal spelen in de verfilming van deze thriller en ook de productie van de film op zich zal nemen. Het is overigens niet de eerste thriller van Coben die wordt verfilmd. Hij schreef ook het scenario voor de televisieserie The Five en zijn boeken Gone for Good (Spoorloos ), Tell no one (Niemand vertellen ) en Six Years (Zes jaar ) worden ook verfilmd. Bij uitgeverij Meulenhoff Boekerij verscheen deze week de Nederlandse editie, De verbeelding, door Martin Jansen in de Wal vertaald.

‘Ongekend hoog niveau’

Fans hebben er met smart op gewacht: een nieuwe Coben. Wat maakt de thrillers van deze auteur nou zo bijzonder? Hebban vroeg het aan Maaike le Noble, uitgeefdirecteur van Meulenhoff Boekerij: ‘Harlan Coben is een auteur die al jarenlang het bijna onmogelijke doet: elk jaar weer brengt hij een fantastische thriller van ongekend hoog niveau. Ik probeer ze zelf altijd te bewaren voor de zomervakantie… Maar dat is onmogelijk.’
In De verbeelding gaat Coben volgens de uitgeverij verder dan ooit tevoren. ‘Wie dacht dat hij met de plotwendingen van Ik mis je of het verpletterende einde van De vreemde op de toppen van zijn kunnen was, wordt overdonderd bij het lezen van De verbeelding ’, zo valt te lezen in de catalogus van Meulenhoff Boekerij.  

De boekverkopers

Na deze veelbelovende woorden van de uitgever is het aan boekverkopers Hubert van Belois (Boekhandel Maximus) , Stefanie Schulte (Boekhandel Het Leesteken), Ro van Doesburg (Boekhandel De Mandarijn), Annette Jongen (Het Schiedams Boekhuis) en Bart Jansen (Boekhandel Verkaaik) om hun oordeel te vellen over De verbeelding. Hubert is al langere tijd fan van de thrillers van Harlan Coben: ‘Er zit een mooie spanningsopbouw in zijn boeken, ze bevatten goede plots en Coben schuwt ook het stevigere geweld niet. Het zijn verslavende boeken, je wilt eigenlijk steeds sneller weer een nieuwe Coben.’ Hubert kwam echter van een koude kermis thuis toen hij Cobens nieuwste thriller las. ‘Het lijkt wel of hij met dit boek zijn belangrijkste wapens vergeet in te zetten. Het thema klopt - posttraumatische stress-stoornis bij een ex-militair -, maar er zit nauwelijks spanning in en het verhaal is veel te dun.’

Hippe thema’s

Ook Ro werd niet bepaald warm van De verbeelding. Het is het eerste boek dat hij van deze auteur las en het zal volgens hem ook meteen de laatste zijn. ‘Het verhaal is een aaneenrijging van clichés’, aldus Ro, ‘hoofdpersoon Maya is een soort alleskunner die onderzoekt hoe de moord op haar man is gepleegd. Natuurlijk lijkt die moord met een aantal andere schimmige sterfgevallens verbonden. Echtgenoot Joe is het stereotype Amerikaanse product van een clanachtig Amerikaans geslacht van industriëlen. Vervolgens komen alle hippe thema’s van de 21e eeuw voorbij: een klokkenluider, soldaten met posttraumatische stress-stoornis, Irak, het wapenbezit in de VS, alleenstaand moederschap en de digitale revolutie.’

Te veel tell, te weinig show

Waar Stefanie zich tijdens het lezen aan stoorde was Cobens neiging om dingen te vaak uit te leggen en zaken te herhalen. ‘Te veel tell en te weinig show, om het zo maar te zeggen. Zelfs grapjes en cynisme worden uitgelegd.’ Annette sluit zich hierbij aan: ‘Alle intriges, schijnbewegingen en psychische spelletjes tussen de personages maken het verhaal wat langdradig. Ook wat er met iemand gebeurt die aan PTSS lijdt wordt zó vaak uitgelegd dat het zelfs voor de lezer die genoeg inbeeldingsvermogen heeft wat te veel van het goede wordt.’ Bart las De verbeelding in twee dagen uit, maar dat betekent niet dat hij het zo goed vond dat hij het boek niet meer weg kon leggen. ‘Tot het moment suprême is het een lezenswaardig verhaal dat zich goed leent om tijdens de vakantie op het strand te lezen. Maar dan komt de finale…’ Daarin zitten volgens Bart een aantal aspecten die hij niet begrijpt en die het verhaal voor hem bederven. Een voorbeeld daarvan is de ongeloofwaardigheid van hoofdpersoon Maya, die ongekende en onwaarschijnlijke risico’s loopt.

Sterke plotwendingen

Oké, Harlan Coben weet ons boekverkoperspanel blijkbaar niet te overtuigen met deze nieuwe thriller. Maar het boek heeft toch vast ook wel een paar pluspunten? Volgens Stefanie wel: ‘Coben heeft een vlotte en toegankelijke schrijfstijl, een stijl die uitnodigt verder te lezen. Dat ligt naast de schrijfstijl zeker ook aan de opbouw van zijn verhaal, met sterke plotwendingen. In het begin dacht ik het al snel door te hebben en was ik bang voor een zeer voorspellend verhaal, maar Coben heeft me volledig op het verkeerde been gezet.’ Dat verkeerde been noemt ook Bart als een van de sterke punten van het boek. ‘Steeds opnieuw wordt de lezers op het verkeerde been gezet en op een gegeven moment weet je niet meer wie je nu wel of niet kan vertrouwen. Voor een thriller is dat dus uitstekend gedaan’. Daarnaast benadrukt Bart ook dat de dialogen soepel lopen en de sfeerbeschrijvingen goed in elkaar zitten. Annette werd enorm verrast door de ontknoping van het verhaal. ‘Totaal onverwacht worden schuld en onschuld omgedraaid. Dat maakt de laatste hoofdstukken van De verbeelding dan weer absoluut de moeite waard.’

Oordeel

Het is duidelijk: Ro zal De verbeelding niet aanraden aan zijn klanten. Ook Bart sluit zijn betoog af met 'Not hot'. De verrassende plotwendingen, toegankelijke schrijfstijl en interessante thema’s wegen volgens Stefanie niet op tegen minpunten van het boek, ook voor haar is het dus een 'not'. En Huberts advies? ‘Laat maar liggen deze, neem gewoon een andere Coben om te lezen.’ Het meest positief over deze nieuwe Coben is Annette. Zij geeft deze whodunit vanwege de verrassende ontknoping toch nog drie sterren. 

Tsja, als je als auteur op zo'n voetstuk staat, zijn de verwachtingen hoog en blijft het moeilijk om aan de top te blijven. De verbeelding is volgens ons boekverkoperspanel in ieder geval een NOT. 'Jammer, maar het kan niet altijd top zijn', aldus Hubert.

Lees hier de eerdere afleveringen van Hot or Not.